Một cánh cửa đóng có thể cứu nhiều mạng người trong hỏa hoạn

Theo các nhân viên cứu hỏa, vụ hỏa hoạn tòa nhà ở quận Bronx làm ít nhất 17 người tử vong hôm 9/1 đã phát tán quá nhanh, do một bộ phận ngăn đám cháy đã bị hỏng, trong khi cư dân hoảng loạn chạy thoát thân, New York Times đưa tin.

Mamadou Wague, sống cùng gia đình trong căn hộ tầng ba nơi ngọn lửa bùng phát, nói rằng trong lúc vội vã, anh đã quên đóng cửa căn hộ phía sau. Cánh cửa đóng tự động đã bị trục trặc, tạo điều kiện cho khói tỏa dày đặc khắp 19 tầng nhà.

Đây chính là lý do cơ quan cứu hỏa nhận định rằng việc đóng cửa là hành động rất quan trọng mà mọi người có thể thực hiện để ngăn lửa lây lan và cứu người khi gặp hỏa hoạn.

Tại sao phải đóng cửa?

Lửa rất bén oxy. Daniel Madrzykowski, giám đốc nghiên cứu của Viện nghiên cứu An toàn cháy nổ của Phòng thí nghiệm Underwriters, cho rằng khi cánh cửa mở ra, nó sẽ dọn đường cho nguồn không khí “hoạt động như một cái máy bơm” cung cấp năng lượng cho ngọn lửa.

Lính cứu hỏa đã có phản ứng nhanh với đám cháy ở Bronx. Ảnh: New York Times.

Việc đóng cửa có thể khiến "máy bơm" ngắt hoạt động, từ từ làm cạn kiệt nguồn nhiên liệu ấy. Nó cũng có thể là một rào cản hiệu quả để hạn chế tạm thời sự lây lan của đám cháy, giúp nhân viên cứu hỏa có thời gian ứng phó.

Tiến sĩ Madrzykowski nói thêm: “Việc đóng cửa sẽ hạn chế sự lan truyền của khói và lượng oxy có sẵn cho quá trình cháy".

Đó là lý do New York yêu cầu mọi tòa nhà có từ ba căn hộ trở lên phải được trang bị cửa có bản lề đặc biệt để tự đóng lại và chính quyền khuyến khích người dân đóng cửa phòng ngủ khi đi ngủ.

Một video thông báo dịch vụ công do Sở Cứu hỏa và kênh truyền hình NY1 thực hiện, kêu gọi người dân "đóng cửa" trong trường hợp hỏa hoạn, đã giành được giải Emmy vào năm 2000.

Tuy nhiên, vấn đề với các cánh cửa mở vẫn tồn tại.

Thành phố đã thông qua luật tăng cường giám sát cửa vào năm 2018, sau hậu quả của một vụ cháy khu dân cư khác ở Bronx khiến 13 người thiệt mạng. Khi năm tài chính kết thúc vào tháng 6, Bộ Bảo tồn và Phát triển Nhà ở đã thống kê có 22.000 trường hợp vi phạm liên quan đến cửa tự đóng, 18.000 trường hợp trong số đó đã được sửa chữa.

Vậy điều gì đã xảy ra tại Bronx?

Các lãnh đạo thành phố cho rằng đám cháy ở quận Bronx bắt đầu từ một máy sưởi điện trong một căn hộ tầng ba vào sáng 9/1. Cư dân trong căn hộ vội chạy thoát thân, nhưng cánh cửa tự đóng của căn hộ này không đóng lại.

Vì cánh cửa mở nên đã cho phép oxy tràn vào, nuôi nguồn cho ngọn lửa phát triển và tạo khói đen dày đặc di chuyển vào phần còn lại của tòa nhà.

Đội cứu hỏa nhận thấy ngọn lửa thực sự chỉ thoát ra khỏi căn hộ trước khi được dập tắt (Tòa nhà không có bình cứu hỏa trong tòa nhà). Nhưng khi một cánh cửa dẫn đến cầu thang bộ ở tầng 15 bị mở, nó đã tạo ra “hiệu ứng khói, giống như một ống khói” - theo phát ngôn của Sở Cứu hỏa, nhanh chóng kéo toàn bộ khói lên phía trên.

Những cư dân sống trên các tầng cao cố gắng thoát ra ngoài đã bị ngạt khói, một số người đã tử vong. Những người khác vật lộn để ngăn khói ngấm qua các khe nứt dưới cửa nhà.

Sở cứu hỏa cho biết cửa mở đã khiến khói tràn đặc vào cầu thang, khiến người dân không thể thoát ra ngoài. Ảnh: New York Times.

Jeff Kimble, trợ lý giáo sư về an toàn cháy nổ tại Đại học Bắc Carolina Charlotte, cho biết khói “hoạt động giống như chất lỏng”, tìm đường luồn vào các khe hở nhỏ. Nhưng vì khói nóng, nhẹ hơn không khí xung quanh, nên thường có xu hướng bốc lên.

Các tòa nhà mới xây thường được thiết kế để giảm sự lan truyền của khói, như cầu thang có áp suất không khí cao hơn và van khói có chức năng đóng các bộ phận của hệ thống sưởi và điều hòa nhiệt độ. Nhưng với các tòa nhà cũ, như tòa Twin Parks North West đã gần 50 năm tuổi, thì không có.

Chính quyền thành phố vẫn chưa thể làm rõ lý do cho việc cửa căn hộ không đóng được. Theo Kelly Magee, phát ngôn viên của chủ sở hữu tòa nhà này, cánh cửa vẫn hoạt động bình thường từ tháng 7 năm ngoái, khi các nhân viên bảo trì đến kiểm tra, sửa khóa.

Các nhà điều tra cho biết cánh cửa không bị che khuất, nhưng một lãnh đạo cho biết một số cánh cửa của các căn hộ khác không tự động đóng lại khi các cảnh sát kiểm tra sau vụ hỏa hoạn.

Có thể còn một số nguyên nhân khác. Theo Rick Chandler, ủy viên tòa nhà thành phố từ năm 2015 đến 2019, lò xo hoặc piston trong cơ chế đóng cửa có thể hoạt động sai nếu chúng bị bẩn, mòn hoặc bị làm hỏng.

Nên chạy thoát thân hay ở lại?

Quyết định ở lại hay chạy thoát thân đi phụ thuộc vào hai yếu tố quan trọng: Khoảng cách của đám cháy với căn hộ và mức độ chống cháy nổ của tòa nhà.

Tùy thuộc vào từng tình huống mà người dân có thể ở lại trong nhà hoặc chạy thoát thân khỏi đám cháy. Ảnh: Getty Images.

Nếu đám cháy xảy ra trong căn hộ, người dân phải thực hiện các quy tắc an toàn cháy nổ, cho dù sống ở đâu: Ra khỏi tòa nhà, nhanh chóng và đảm bảo đóng tất cả các cửa phía sau và kêu gọi cả hàng xóm xung quanh cùng chạy thoát.

Nếu đám cháy không ở trong căn hộ, việc ở lại hay chạy đi phụ thuộc vào loại chung cư đó. Các loại chung cư hiện đại thường đã trang bị hệ thống chống cháy hợp pháp, đám cháy thường được ngăn chặn sớm, nhờ các vật liệu xây dựng và cửa chống cháy tự động đóng lại, dập tắt ngọn lửa trong không gian nhỏ hơn.

Nếu sống trong một tòa nhà có chống cháy và ngọn lửa không nằm cùng tầng ở, Sở Cứu hỏa khuyến nghị người dân nên ở lại, bịt kín các cửa ra vào bằng băng keo hoặc khăn ướt và khăn tắm và kêu gọi sự giúp đỡ.

Tùy thuộc vào vị trí đám cháy trong chung cư mà việc cố gắng thoát ra ngoài có thể gây nguy hiểm. Đặc biệt nếu ngọn lửa ở tầng thấp hơn, người ta thường gặp khói bốc từ hành lang hoặc cầu thang.

Nếu sống trong một tòa nhà không có khả năng chống cháy, bất kể đám cháy ở đâu, hãy rời khỏi khỏi vị trí đó ngay lập tức.

Miễn là ngọn lửa không nằm bên dưới, hãy mở cửa sổ tiếp thêm không khí. Gọi khẩn cấp cho nhân viên cứu hỏa, thông báo địa chỉ và mô tả tình huống hỏa hoạn.

Tuy nhiên, người dân nên được phổ biến các kế hoạch phòng chống cháy nổ của tòa nhà. Mọi chủ sở hữu của một chung cư có từ ba căn hộ trở lên theo luật định phải có các kế hoạch an toàn chống cháy nổ cho mỗi căn hộ và phải thay đổi hàng năm.

Bảo Châu