Một loại quả gia vị bình dân tăng giá đột biến, đắt hơn thịt bò

Những ngày cuối năm 2025, thị trường thực phẩm ghi nhận một nghịch lý đáng chú ý khi ớt, loại quả gia vị vốn quen thuộc, giá rẻ và xuất hiện trong hầu hết bữa ăn gia đình bất ngờ trở thành mặt hàng có mức giá cao vượt trội, thậm chí ngang bằng hoặc cao hơn nhiều loại thịt. Diễn biến này phản ánh rõ những biến động cung – cầu của thị trường nông sản trong bối cảnh thời tiết và chi phí sản xuất biến động mạnh.

Tại nhiều chợ truyền thống và siêu thị ở TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, giá ớt chỉ thiên, ớt hiểm hiện phổ biến ở mức 150.000 – 170.000 đồng/kg, có nơi lên tới gần 210.000 đồng/kg tùy loại và thời điểm. So với mặt bằng chung của rau củ, đây là mức giá được xem là “bất thường”. Trong khi đó, thịt lợn ba rọi trên thị trường bán lẻ hiện dao động quanh mức 120.000 – 140.000 đồng/kg, thịt bò thăn phổ biến ở mức 150.000 – 180.000 đồng/kg. Như vậy, chỉ xét riêng nhóm gia vị, ớt đã tiệm cận nhóm thực phẩm đạm vốn có giá cao hơn nhiều.

Chị Nguyễn Thị Thu, tiểu thương bán rau tại chợ cóc Trần Quốc Hoàn (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết, khoảng 2 tuần nay, lượng ớt nhập về mỗi ngày giảm mạnh so với trước. “Trước đây tôi lấy vài chục cân mỗi ngày, giờ chỉ dám lấy hơn chục cân vì giá cao, hàng ít. Có ngày nhập ớt chỉ thiên đã gần 140.000 đồng/kg, bán ra phải 160.000 đồng/kg mới có lời. Khách nghe giá là lắc đầu ngay, thậm chí họ còn không tin là 10 nghìn đồng chỉ mua được 5,6 quả ớt”, chị Thu nói.

Nếu nhìn lại thời điểm đầu năm 2025, bức tranh giá ớt hoàn toàn khác. Trong quý 1 và đầu quý 2, khi các vùng trồng bước vào vụ thu hoạch chính, giá ớt tại nhiều địa phương chỉ dao động từ 15.000 - 30.000 đồng/kg, thậm chí có thời điểm rớt xuống dưới 20.000 đồng/kg do nguồn cung dồi dào. Ngay cả ở các đô thị lớn, giá bán lẻ cũng hiếm khi vượt 50.000 đồng/kg. Như vậy, so với đầu năm, giá ớt hiện nay đã tăng gấp 3-5 lần, mức tăng hiếm thấy đối với một loại rau gia vị.

Nguyên nhân chủ yếu đến từ sự sụt giảm nguồn cung. Theo ghi nhận từ các vùng trồng ớt trọng điểm như Nam Trung Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long, mưa bão kéo dài và thời tiết bất lợi trong những tháng cuối năm đã làm giảm mạnh năng suất, nhiều diện tích bị ngập úng, cây ớt dễ nhiễm bệnh, sản lượng thu hoạch thấp hơn đáng kể so với kế hoạch. Lượng ớt đưa về các chợ đầu mối chỉ còn khoảng 30-40% so với thời điểm bình thường.

Bên cạnh đó, chi phí đầu vào nông nghiệp tăng cao cũng góp phần đẩy giá. Giá phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và chi phí nhân công trong năm 2025 đều ở mức cao, buộc thương lái phải nâng giá thu mua tại ruộng. Tại một số địa phương, giá ớt chỉ thiên thu mua tại vườn đã lên tới 90.000 – 110.000 đồng/kg, cao gấp nhiều lần so với đầu năm.

Trong khi nguồn cung giảm, nhu cầu tiêu thụ ớt gần như không suy giảm tương ứng. Là gia vị thiết yếu trong bữa ăn, ớt vẫn được sử dụng thường xuyên tại các hộ gia đình, nhà hàng và cơ sở chế biến thực phẩm. Chính đặc tính “cầu ít co giãn” này khiến giá ớt phản ứng rất mạnh khi thị trường thiếu hàng.

So sánh trên bàn cân chi tiêu gia đình, mức giá hiện tại khiến ớt trở thành điểm nhấn đặc biệt trong rổ hàng hóa. Nếu như thịt lợn mặt hàng từng được xem là thước đo lạm phát thực phẩm đang duy trì mức giá tương đối ổn định, thì ớt lại như một ví dụ điển hình cho rủi ro biến động giá của nông sản phụ thuộc mạnh vào thời tiết và mùa vụ.

Các chuyên gia nhận định, giá ớt nhiều khả năng sẽ còn neo cao trong ngắn hạn, ít nhất cho đến khi nguồn cung được cải thiện ở các vụ trồng mới. Tuy nhiên, diễn biến này cũng đặt ra bài toán dài hạn về quy hoạch vùng trồng, đa dạng hóa mùa vụ và tăng khả năng chống chịu của sản xuất nông nghiệp trước biến đổi khí hậu.

Từ một loại gia vị bình dân, giá rẻ, ớt đã trở thành “nhân vật chính” trên thị trường thực phẩm cuối năm. Câu chuyện giá ớt không chỉ là vấn đề chi tiêu của người nội trợ hay lợi nhuận của tiểu thương, mà còn phản ánh rõ những thách thức cấu trúc của chuỗi cung ứng nông sản Việt Nam trong bối cảnh rủi ro ngày càng lớn từ thời tiết và chi phí sản xuất.

Bảo Linh