Một năm đầy sóng gió với thị trường vàng

Ảnh tư liệu

Những kỷ lục lịch sử

Trong bối cảnh nhu cầu mua vàng tăng đột biến năm 2024, thị trường vàng ghi dấu những kỷ lục lịch sử khi giá vàng miếng và vàng nhẫn trong nước lập đỉnh; chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng quốc tế nới rộng chưa từng có; mức chênh giá vàng bán ra mua vào trong phiên... Tính đến ngày 13/12, giá vàng miếng SJC tăng 13,7% so với đầu năm, từ 76 triệu đồng/lượng lên 86,4 triệu đồng/lượng; giá vàng nhẫn tăng 34%, từ 63,55 triệu đồng/lượng lên 85,2 triệu đồng/lượng.

Nhiều yếu tố tác động đa chiều, thận trọng đầu tư vàng

Giá vàng phụ thuộc nhiều yếu tố như chính sách tiền tệ của Fed hay tình hình kinh tế toàn cầu, lạm phát, vấn đề căng thẳng địa chính trị. Việc dự báo chính xác giá vàng trong tương lai là điều vô cùng khó khăn. Thời gian tới, giá vàng chịu ảnh hưởng nhiều yếu tố đa chiều, nhà đầu tư cần theo dõi sát sao, thường xuyên cập nhật thông tin các diễn biến và thận trọng quyết định trước khi đầu tư. PGS. TS. Ngô Trí Long - Chuyên gia kinh tế

Theo đó, giá vàng miếng trong nước lập đỉnh cao nhất mọi thời đại ngày 10/5/2024 với giá bán ra 92,4 triệu đồng/lượng, đây cũng là thời điểm chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế nới rộng gần 19 triệu đồng/lượng. Cũng không thể quên ngày 7/11, sau khi ông Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ, thị trường nhuốm màu đau thương, giá vàng giảm sốc 6 triệu đồng/lượng chiều mua, mức chênh giá mua - bán vàng miếng trong nước nới rộng 4,5 triệu đồng/lượng. Còn giai đoạn giảm sốc nhất từ ngày 29/5 - 6/6, chỉ trong vòng 1 tuần, giá vàng bay 13,6 triệu/lượng cả hai chiều sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) lệnh bán vàng miếng trực tiếp cho thị trường nhằm hạn chế tác động đến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, ngoại hối.

Cơn sốt săn vàng trong nước

Sự chênh lệch giá vàng trong nước - quốc tế nửa đầu năm khiến cơn sốt săn vàng dâng cao chưa từng có, người dân xếp hàng thâu đêm lùng sục mua vàng, cũng có nhiều người dân tất toán sổ tiết kiệm đổ xô đi mua vàng, thậm chí hùn vốn mua vàng.

Đợt giá vàng giảm về 82 triệu đồng/lượng, anh X.G (Hà Tĩnh) cho biết cùng mấy người chung vốn mua 21 cây giá 82,5 triệu đồng/lượng. Khi vàng lên giá 84 triệu đồng, trong nhóm hồ hởi, nhưng mới giảm nhẹ về 83 triệu đồng mọi người đã nằng nặc đòi bán. Việc góp tiền chung mua vàng rất rủi ro, biến động giá vàng ngắn hạn rất lớn, do đó, nhiều ý kiến cho rằng khi hùn vốn mua vàng cần viết hợp đồng hợp tác, các điều khoản rõ ràng, tỷ lệ góp và phân chia lãi lỗ, tránh mâu thuẫn sau này.

Cũng trong năm qua, nhiều người rút hết sổ tiết kiệm mua vàng. Chị M.T (Hà Nội) đáo hạn sổ tiết kiệm giữa tháng 5, tính đến tháng 10 lãi gần 100 triệu đồng trong khi gửi tiết kiệm ngân hàng chỉ 17 triệu đồng, như vậy trong khoảng thời gian này, mua vàng lãi gấp 6 lần gửi ngân hàng. Tuy nhiên, giá vàng trong hai tháng cuối năm biến động mạnh khiến người mua vàng lướt sóng đứng ngồi không yên.

Trao đổi với phóng viên TBTCVN, PGS. TS. Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế cho rằng, so với những năm trước, nhu cầu người dân tăng cao năm 2024 do lo ngại lạm phát, bất ổn về kinh tế và địa chính trị. “Nhiều tổ chức dự báo giá vàng tăng cao, lên đến 3.000 USD/ounce, trong bối cảnh các kênh đầu tư khác xập xệ nên người dân đổ xô xếp hàng mua vàng năm qua” - ông Long lý giải.

Thị trường vàng năm 2024 biến động mạnh so với những năm trước nên tác động mạnh đến tâm lý nhà đầu tư, có những thời điểm giá vàng tăng không ngừng nghỉ nhưng có lúc, chỉ sau 1 tuần lại ôm khoản lỗ hàng triệu đồng/lượng.

Nhìn lại những nhân tố cộng hưởng khiến giá vàng thế giới năm 2024 liên tục phá các kỷ lục, giới phân tích đưa ra các lý do: Thứ nhất, giá vàng khá nhạy cảm với lãi suất thị trường và thường biến động nghịch chiều. Tính đến ngày 7/11, Fed giảm lãi suất 2 lần với tổng 75 điểm cơ bản và dự kiến giảm lần thứ ba trong năm 2024, khi lãi suất có xu hướng giảm thì giá vàng tăng.

Thứ hai, rủi ro địa chính trị toàn cầu leo thang là động lực khiến các nhà đầu tư và ngân hàng trung ương các nước nắm giữ vàng nhằm đảm bảo an ninh tài chính quốc gia.

Thứ ba, nhu cầu lớn từ các ngân hàng trung ương trên toàn cầu khiến nhu cầu vàng tăng kỷ lục là 1.313 tấn trong quý III, tăng mạnh 35% cùng kỳ và vượt 100 tỷ USD.

Xoay xở ứng biến

Trong bối cảnh đó, nguồn cung trong nước ở trạng thái khan hiếm kể từ khi thực hiện Nghị định số 24/2012/NĐ-CP ngày 3/4/2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng (Nghị định số 24). Suốt 10 năm giai đoạn 2014-2023, NHNN không tăng cung vàng miếng SJC ra thị trường, các doanh nghiệp không được nhập khẩu vàng nguyên liệu mà chỉ thu mua trên thị trường, đây là nguồn nguyên liệu duy nhất sản xuất trang sức mỹ nghệ.

Nguồn cung thắt chặt song bị châm ngòi, thổi bùng bởi sức nóng giá vàng thế giới đã tạo tâm lý đầu cơ trong nước, cũng không loại trừ khả năng tồn tại các hành vi thao túng thị trường.

Bên cạnh đó, nhiều biện pháp của cơ quan chức năng trong việc chấn chỉnh, minh bạch hóa thị trường vàng khiến một số cửa hàng vàng đóng cửa, tạm ngừng kinh doanh khiến nguồn cung ngày càng thu hẹp. Sau đó, người dân bị giới hạn mua vàng, có những nơi chỉ bán nhỏ giọt 1 cây vàng, vài chỉ vàng mỗi lần giao dịch càng khiến vàng khan hiếm.

Dù vậy, nhìn lại năm 2024, khoảng cách chênh lệch giá vàng trong nước - quốc tế được kéo gần lại, đến đầu tháng 12 chỉ còn chênh lệch chưa đến 3 triệu đồng/lượng.

TS. Nguyễn Đức Độ - Phó viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) đánh giá, thành công lớn nhất trong điều hành thị trường vàng năm 2024 là NHNN dùng nhiều giải pháp tăng cung vàng để kéo giảm chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới. Nguồn lực của các ngân hàng thương mại dồi dào và tạo nên thị trường có tính cạnh tranh cao hơn, không còn những đối tượng có thể điều khiển thị trường vàng theo ý mình.

Ánh Tuyết