Bước vào kỷ nguyên mới với tâm thức mới

Phát triển kinh tế sẽ là nhiệm vụ trung tâm và cả Nhà nước, doanh nghiệp và Nhân dân đều phải nỗ lực hết sức để hoàn thành mục tiêu này.

Nếu không phấn đấu các mục tiêu nêu trên thì nhiều khả năng Việt Nam sẽ không đạt được mục tiêu của cả giai đoạn 2021 - 2025, không thể thoát ra khỏi bẫy thu nhập trung bình, không thể thực hiện được hai mục tiêu 100 năm đến năm 2030 là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

Những bước khởi đầu cho thấy điều đó: Hai dự án quốc gia là đường sắt cao tốc và điện hạt nhân đã được thông qua; TP.HCM và Đà Nẵng được chọn để phát triển là trung tâm tài chính quốc tế và đặc biệt là cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy Nhà nước chưa từng có đang diễn ra.

Năm 2024 đã khép lại với nhiều kết quả tươi sáng như vượt toàn bộ 15/15 chỉ tiêu, trong đó đáng kể nhất là tăng trưởng cao vượt ngoài mọi dự đoán, xuất khẩu kỷ lục, thu ngân sách nhà nước vượt xa dự toán. Những kết quả tích cực đó cho thấy sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ và sự hưởng ứng của cộng đồng doanh nghiệp.

Thế giới đang được dẫn dắt bởi khoa học, công nghệ, AI, bán dẫn, Việt Nam hoàn toàn có cơ hội tăng trưởng cao nếu biết nắm bắt các cơ hội từ trào lưu này để vươn lên. Ảnh: Nguyễn Huế

Nhìn về lịch sử, sau Đổi mới, Việt Nam đã trở thành ngôi sao kinh tế toàn cầu trong 30 năm qua và là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Từ năm 1990 đến năm 2022, GDP bình quân đầu người của Việt Nam tăng trưởng trung bình hàng năm là 5,4%, nhanh hơn bất kỳ nền kinh tế nào khác trong khu vực ngoại trừ Trung Quốc và Myanmar, theo Ngân hàng Thế giới.

Thành tích vượt trội này được thúc đẩy bởi ba động cơ tăng trưởng: Tích lũy vốn nhanh, nguồn cung lao động dồi dào và tăng trưởng năng suất cao, được củng cố bởi cải thiện trong môi trường kinh doanh, tăng cường chất lượng nhân lực và dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn.

Những thành tựu phát triển đó cho thấy một Việt Nam hôm nay đã khác xa với chúng ta cách đây 30 năm, nhưng vẫn còn khoảng cách lớn với thế giới bởi họ cũng tiến rất nhanh và tụt hậu vẫn là một trong những nguy cơ lớn của đất nước.

Vì vậy, tăng trưởng cao thể hiện quyết tâm và khát vọng vươn lên, bắt kịp thế giới vì "chúng ta không thể chậm được so với thế giới, so với những nước phát triển”, như Tổng Bí thư Tô Lâm nói.

Song, câu hỏi là: Việt Nam có thể tăng trưởng cao kéo dài trên nền tảng phải giữ ổn định vĩ mô hay không?

Câu trả lời là có.

Xin trích dẫn tính toán của Ngân hàng Thế giới: Để trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045 đòi hỏi phải kết hợp giữa tăng trưởng năng suất hàng năm 1,8% và tỷ lệ đầu tư ở mức 36% đến năm 2030. “Đó là mục tiêu tuy tham vọng nhưng có thể đạt được”.

Để trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, yêu cầu đặt ra là phải tăng hơn gấp ba thu nhập theo đầu người hiện nay của Việt Nam (4.700 đô la) trong hai mươi năm tới. Điều đó có nghĩa là phải duy trì bền vững tăng trưởng GDP theo đầu người ở mức khoảng 6% mỗi năm và duy trì tăng trưởng năng suất lao động thậm chí còn cao hơn nữa ở mức 6,3%, trong điều kiện dân số ở độ tuổi lao động sẽ giảm tương đối.

Việt Nam từng có tăng trưởng kỷ lục ở mức 9,5% năm 1995 và 9,3% năm 1996.

Nhìn ra thế giới, Hàn Quốc trong 30 năm (1960 - 1990) tăng trưởng GDP trung bình đạt 9,58%/năm, có 14 năm đạt mức tăng trưởng trên 10%; cao nhất đạt 14,8% (năm 1973).

Trung Quốc trong 30 năm cải cách (1977 - 2007), tăng trưởng GDP bình quân là 10,02%/năm; mức tăng trưởng cao nhất (năm 1984) là 15,14%; có 15 năm tăng trưởng GDP đạt hơn 10%.

Những thành tựu này tạo động lực rất lớn cho Việt Nam hôm nay.

Cũng trong thế giới rất khác hôm nay được dẫn dắt bởi khoa học, công nghệ, AI, bán dẫn, Việt Nam hoàn toàn có cơ hội tăng trưởng cao nếu biết nắm bắt các cơ hội từ trào lưu này để vươn lên.

Nghị quyết 57 với hàng loạt chủ trương rất cởi mở như tăng ngân sách, khuyến khích nguồn nhân lực chất lượng cao, ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng và đặc biệt là cải cách thể chế khi được biến thành Luật pháp, chính sách sẽ tạo ra sự bùng nổ cho phát triển.

Từ đó, chúng ta sẽ hình thành được năng lực sản xuất quốc gia trình độ cao, từng bước tự lực, tự cường về khoa học công nghệ để chủ động tham gia sâu, hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Bên cạnh đó, cần tiếp tục huy động sức dân cho phát triển bằng cách khơi thông “điểm nghẽn của điễm nghẽn” là thể chế để doanh nghiệp, người dân được làm tất cả những gì pháp luật không cấm.

Hiện tại, có 108 nước trên thế giới vẫn đang trong bẫy thu nhập trung bình, với thu nhập bình quân đầu người hàng năm dao động từ 1.136 đến 13.845 đô la Mỹ, trong đó có Việt Nam.

Kể từ năm 1990, chỉ có 34 nền kinh tế thu nhập trung bình chuyển sang thu nhập cao.

Điều này cho thấy, để vượt khỏi bẫy thu nhập trung bình để bước sang nấc thang thu nhập cao đòi hỏi những nỗ lực rất cao, các bước đi thích hợp, nhất là khi thế giới hôm nay đầy bất định.

Chúng ta tin rằng, Việt Nam có khát khao để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng đất nước phồn vinh, thịnh vượng trong kỷ nguyên vươn mình.

Lan Anh