Một số thực phẩm bổ sung tưởng lành mạnh nhưng lại là 'ẩn họa' cho người huyết áp cao

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tăng huyết áp tiến triển âm thầm, gây tổn thương tim, não, thận và mạch máu, làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ và suy thận. Ngoài các yếu tố quen thuộc như ăn mặn, căng thẳng, béo phì hay lối sống ít vận động, một "thủ phạm thầm lặng" khác ít được chú ý chính là một số loại thực phẩm bổ sung (thực phẩm chức năng).

Nhiều người tin rằng sản phẩm có nguồn gốc "tự nhiên" thì an toàn tuyệt đối, song trên thực tế, không ít thành phần thảo dược hoặc hợp chất trong các sản phẩm này có thể làm tăng huyết áp, giảm hiệu quả thuốc hạ áp hoặc gây gánh nặng cho tim.

Một số thực phẩm bổ sung người bị tăng huyết áp nên đặc biệt thận trọng

1. Thực phẩm bổ sungma hoàng (Ephedra) – Kích thích quá mức tim mạch

Ma hoàng.

Thành phần hoạt chất chính là ephedrine trong ma hoàng, có tác dụng giống như chất kích thích mạnh: Gây co mạch, tăng nhịp tim và tăng huyết áp đột ngột. Mặc dù nhiều quốc gia đã cấm sử dụng, nhưng các sản phẩm chứa chiết xuất ma hoàng hoặc trong các công thức thảo dược 'tăng năng lượng' vẫn có thể xuất hiện trên mạng, gây rủi ro đặc biệt cho người bị tăng huyết áp.

Theo đó, người tăng huyết áp không nên sử dụng ma hoàng vì có thể khiến tim phải làm việc quá sức, giống như việc leo dốc nặng nhọc.

2. Cam đắng – Tăng nhịp tim và áp lực mạch máu

Cam đắng, có tên khoa học là Citrus aurantium. Chiết xuất cam đắng chứa synephrine, một chất kích thích tương tự ephedra. Synephrine làm co mạch máu và tăng nhịp tim, làm huyết áp tăng.

Nguy hiểm hơn, nhiều sản phẩm giảm cân còn kết hợp cam đắng với caffeine (từ guarana, trà xanh hoặc cà phê). Sự kết hợp này làm tăng mạnh tác dụng kích thích, nguy cơ tăng huyết áp và các biến cố tim mạch như nhồi máu cơ tim hay đột quỵ càng cao (đã có báo cáo y văn về các ca nhồi máu cơ tim và đột quỵ sau khi dùng).

Cam đắng.

3. Cam thảo – Tác động giữ nước, tăng áp lực máu

Cam thảo là vị thuốc quen thuộc trong Đông y, thậm chí xuất hiện trong kẹo, trà thảo dược... nhưng rễ cam thảo chứa glycyrrhizin, một chất gây giữ natri và nước, đồng thời làm mất kali trong cơ thể. Khi nồng độ natri tăng, thể tích máu cũng tăng, dẫn đến huyết áp cao. Ngay cả khi dùng đều đặn với lượng vừa phải qua trà hay viên nang, nguy cơ tăng huyết áp vẫn hiện hữu, thậm chí gây rối loạn nhịp tim hoặc yếu cơ do hạ kali.

Người tăng huyết áp cần tránh dùng cam thảo lâu dài hoặc ở dạng cô đặc (viên nang, bột, chiết xuất).

Cam thảo.

4. Yohimbine – Kích thích thần kinh, co mạch

Yohimbine là một chất hóa học tự nhiên được tìm thấy trong vỏ cây Yohimbe, được biết đến như một chất bổ sung có thể hỗ trợ giảm cân và điều trị rối loạn cương dương, tăng cường sinh lý nam giới và cải thiện hiệu suất thể thao. Tuy nhiên, yohimbine hoạt động bằng cách ngăn chặn thụ thể alpha-2 adrenergic, khiến mạch máu khó thư giãn, đồng thời kích thích hệ thần kinh giao cảm. Kết quả là:

Nhịp tim tăng nhanh.
Huyết áp tăng.
Tăng nguy cơ loạn nhịp tim và cơn tăng huyết áp kịch phát.

5. Thực phẩm bổ sung chứa caffeine

Thực phẩm bổ sung chứa caffeine.

Caffeine giúp tỉnh táo và tăng tập trung, nhưng ở dạng thực phẩm bổ sung (viên nang, bột cô đặc, chiết xuất từ guarana, trà xanh…), liều lượng thường cao hơn nhiều so với cà phê hay trà thông thường.

Caffeine có thể:

Tạm thời làm co mạch máu.
Gây tăng huyết áp trong vài giờ.
Làm giảm hiệu quả của thuốc hạ áp.

Ở những người dùng thuốc hạ huyết áp, ngay cả mức tăng nhỏ cũng có thể làm giảm hiệu quả điều trị, dẫn đến rủi ro tim mạch. Người đang điều trị huyết áp cao nên giới hạn caffeine, đặc biệt tránh các chế phẩm "đốt mỡ" hoặc "năng lượng nhanh" chứa hàm lượng lớn chất này.

Lời khuyên đối với người tăng huyết áp

- Thận trọng với mọi thực phẩm bổ sung: Tự nhiên không đồng nghĩa với an toàn.

- Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi dùng bất kỳ chế phẩm thảo dược, thực phẩm chức năng nào.

- Đọc kỹ nhãn sản phẩm để phát hiện thành phần có nguy cơ (ephedra, synephrine, cam thảo, yohimbine, caffeine liều cao).

- Ưu tiên kiểm soát huyết áp bằng lối sống: Ăn nhạt, duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn, hạn chế rượu bia và bỏ thuốc lá.

- Dùng thuốc hạ áp đúng chỉ định, không tự ý bỏ thuốc để thay bằng thảo dược.

Tăng huyết áp là bệnh mạn tính cần được kiểm soát lâu dài và toàn diện. Ngoài việc dùng thuốc, lối sống và chế độ dinh dưỡng là chìa khóa quan trọng. Tuy nhiên, thực phẩm bổ sung không phải lúc nào cũng an toàn, thậm chí có thể làm bệnh nặng hơn. Do đó, người bệnh cần tỉnh táo, không nên tin vào quảng cáo và phải tham khảo ý kiến chuyên môn trước khi sử dụng.

Mời xem thêm video được quan tâm:

5 biện pháp để ổn định huyết áp và bảo vệ tim mạch | SKĐS

DS. Nguyễn Phương Thu