Một trời một vực

Nhớ hồi cuối tháng 12/2020, công bố báo cáo công tác phòng chống tham nhũng giai đoạn 2016-2020, Bộ GTVT cũng khẳng định qua tự kiểm tra trong 5 năm ấy Bộ này “chưa phát hiện trường hợp tham nhũng nào”! Không ít tỉnh, thành, ngành cũng “trắng” tham nhũng trong thời gian dài, chiếu theo kết quả tự kiểm tra, thanh tra nội bộ.

Trong khi trên thực tế, vô số vụ án tham nhũng, sai phạm ngàn tỷ, ngàn héc ta đất, vô số lãnh đạo liên tục bị khởi tố, vào tù.

Nội bộ ấy là nội bộ nào, tự kiểm tra là kiểm tra gì, sao kết quả khác xa so với thực tế đến vậy?

Mỏ cát trên sông Tiền ở Chợ Mới (An Giang) giá khởi điểm đấu giá quyền khai thác mà tỉnh đưa ra chỉ có 7,2 tỷ đồng, nhưng doanh nghiệp trúng thầu lên tới 2.811 tỷ đồng, gấp 400 lần! Tương tự trước đó, một mỏ cát khác trên sông Hậu cũng thuộc tỉnh này giá khởi điểm chỉ 4,4 tỷ đồng, nhưng doanh nghiệp thắng thầu với giá 273 tỷ đồng,.. Không lẽ mấy “đại gia” rảnh quá để đi “bom” thầu?

Việc ngân sách có lợi trong hai vụ đấu giá này là thấy rõ. Nhưng tại sao giá ban đầu đưa ra chỉ có mấy tỷ đồng? Có nhầm lẫn gì của ngành chức năng địa phương trong việc đánh giá trữ lượng khoáng sản này không? Địa phương nói đưa giá khởi điểm như vậy là “làm theo đúng quy định của nhà nước”. Sao lại có sự chênh lệch kinh khủng giữa quy định với thực tế như vậy?

Báo cáo năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của Việt Nam năm 2020 (PCI 2020) do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) vừa công bố, cho thấy có tới 44,9% doanh nghiệp trong số 12.300 doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết phải “lót tay” cho cơ quan công quyền khi tiến hành các thủ tục đầu tư, kinh doanh. Một con số đến hẹn lại lên trong các khảo sát thế này.

Giữa những quy trình, quy định, như việc “tự kiểm điểm, tự đấu tranh” chống tham nhũng trong nội bộ, hay xác định giá khởi điểm đấu giá mấy mỏ cát, so với thực tế thật “một trời một vực”. Như việc giám đốc Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 vừa tự kiểm điểm và đề xuất nhận mức kỷ luật...khiển trách. Sau khi để cho bệnh nhân điều trị nội trú tự cải tạo phòng bệnh thành “động” ma túy với đầy đủ thiết bị dàn loa, cách âm, đèn laze rồi thoải mái tổ chức bay lắc cùng với cả cán bộ bệnh viện. Phòng bệnh cũng trở thành “ổ” giao dịch buôn bán ma túy lớn với bên ngoài trong thời gian dài với số lượng hàng chục kg ma túy tổng hợp bị thu giữ. Buông lỏng quản lý đến mức tày đình như vậy, trách cứ gì ở đây?!

Hiện tượng thoát ly, chối bỏ rời xa thực tại vốn như một thứ bệnh lý tinh thần không xa lạ với con người. Nhưng những người tham gia bộ máy công quyền đâu thể được phép “tự kỷ” để xa lạ không nhìn thấy/nhìn thẳng vào thực tế. Cái thực tế luôn khác một trời một vực so với những quy trình, báo cáo và những con số,...

Trí Quân