Mùa chay rừng

Chị Pyưp (làng Bui, xã Nghĩa Hưng, huyện Chư Păh) đặt gùi chay rừng xuống đất, cẩn thận xếp từng quả chín mọng ra 2 chiếc rổ lớn. Dưới tán ô cũ ven quốc lộ 14, loại quả rừng chín vàng lập tức thu hút khách qua đường. Gùi chay này là thành quả của gia đình sau 1 ngày rong ruổi hái quả ven những cánh rừng trên địa bàn huyện.

Chay rừng ra hoa đậu quả vào mùa xuân và quả chín rộ vào mùa hè. Quả chín có vị chua ngọt đậm đà, vị thơm nhẹ đủ đánh thức vị giác bởi mang theo hương mùa hè thanh mát. Trong hương thơm của quả, ta cảm nhận được cả vị chua.

Quả chay-một món quà của rừng núi Gia Lai. Ảnh: Minh Châu

Theo chị Pyưp, chay rừng có 2 loại, loại quả chín có màu vàng cam từ trong ruột ra ngoài vỏ, loại vỏ xanh khi chín ruột màu hồng kiểu “xanh vỏ, đỏ lòng”. Loại thứ nhất ngọt hơn, vị chua thanh dịu và cũng là loại thường gặp. Quả chay không có hình dáng cố định, quả tròn lẳn như trứng gà, quả lại lộ rõ từng múi nhỏ.

“Loại quả này mọc dại nên thường chỉ hái ăn chơi trong lúc đi rừng khát nước. Nhưng mình ăn thấy ngon, nhà gần quốc lộ nên đem bán thử, thấy nhiều người rất thích. Vì vậy, mấy năm nay, cứ đến mùa chay là gia đình lại vào rừng hái về bán. Gặp những cây chay to có khi hái được 2-3 gùi”-chị Pyưp chia sẻ.

Quả chay chín mềm, lớp vỏ rất mỏng, chỉ cần rơi xuống đất là dập nát. Mỗi khi gặp được cây chay nhiều quả thì phải trèo lên cây hái từng quả nâng niu bỏ vào gùi. Vì thế, chay tươi mọng, cuống lá xanh thẫm vô cùng bắt mắt khi đến tay người mua, là đã trải qua quá trình thu hoạch nâng niu, công phu của người hái quả.

Mỗi ký chay rừng chị Pyưp bán với giá 25 ngàn đồng. 1 ký 25 ngàn mà hơn 1 ký cũng chỉ chừng ấy tiền! Có khi khách mua xong còn được chị thêm cho vài quả cùng nụ cười thân thiện. “Quả rừng cho mà, mình chỉ mất công đi hái thôi”, nụ cười cùng cách bán hàng mộc mạc của cô gái Jrai như làm dịu mát cả trưa hè tháng năm.

Quả chay gắn với ký ức tuổi thơ của một thế hệ đã rời thôn quê ra thành thị. Ảnh: Minh Châu

Tôi từ khi xa ngôi nhà nhỏ ven dòng sông Mã xứ Thanh đến nay đã hơn 20 năm mới lại thấy quả chay rừng. Loại quả mà mỗi mùa hè, người dân bên kia bờ sông Mã thường hái rồi gánh đi bán trong những chiếc thúng nhỏ.

Người ta thường nhắc loại quả này chỉ có ở miền trung du, miền núi phía Bắc mà ít nhắc đến Tây Nguyên. Bắt gặp rổ chay rừng vàng mọng trong ngày hè nóng bức, chợt nhớ quê nhà vô cùng. Nhắm mắt, hít một hơi thật sâu, nghe vị chua ngọt dịu nhẹ nơi đầu lưỡi. Ký ức cứ thế ùa về...

MINH CHÂU