Mùa xuân mùa tu phước

Vì đạo Phật là đạo của từ bi, cứu độ chúng sinh. Chắc ai cũnghiểu điều đó. Người đời không tu (thật ra lo làm ăn bận rộn quên tu), vâỵmà thấy ai khổ còn đưa tay ra giúp đỡ, huống chi người biết ăn chayniệm Phật. Những cử chỉ đối đãi từ lòng từ bi sẽ đưa ta đến gầnvới người. Người vui mà ta cũng vui.

Làm việc lành từ trái tim yêu thương - Ảnh minh họa

Từ bi, bốthí là bản chất tốt đẹp của đạo Phật, nhưng con đường dẫn chúng tađược đến gần Phật chính là trí tuệ. Có trí mới làm ra của cải đểbố thí, chẳng những của không mất đi mà còn sinh sôi thêm nữa để giúpđời. Có trí mới nhận thấy bố thí làm phước không đơn giản là luậtnhân quả, hay đơn giản trong việc cho và nhận. Thật tướng của phướcbáo không thể nghĩ bàn. Ở đó không còn thấy mình và người; ngoài khôngthấy vật thí, trong cũng không thấy người thí. Điều này chỉ Phật,Bồ-tát mới làm được. Người phàm thì chắc phải tu hành hơi lâu mới được.Mặc dù không xưng tu phước, nhưng có pháp tu phước, bằng chứng là kinhđiển và chư Tổ đều khuyên tu phước, gọi là “phước huệ song tu”. Có phước cóhuệ thì như được chắp cho đôi cánh. Còn có phước mà không có huệ - tuệgiác, hay như có tuệ giác mà không có phước, thì cũng như chỉ có mộtcánh, không bay xa, không đến với Phật được.

Tại sao mùaxuân là mùa tu phước? Tại vì đó là mùa thiên nhiên đất trời thanhtân, trầm lúc đông về, để rồi xuân tới bừng dậy nắng ấm, cây côítrổ lộc ra hoa. Mùa xuân mang đến người niềm vui và chia đều nó ra.Tuy nhiên, niềm vui ấy cũng ảnh hưởng từ cái gọi là nghiệp… Cuối nămngồi tính lại sổ đời, làm ăn thế nào đó có người cười vui, kẻ thualỗ khóc thầm. Thành ra niềm vui mang tới coi như ai cũng có phần,nhưng với người nghèo là cái vui gượng gạo. Chẳng như vậy rất nhiêùkẻ lại chẳng có mùa xuân phải đóng cửa bỏ nhà đi trốn nợ. Có thểnói, ngày thường khổ một, Tết đến khổ tăng lên trăm lần. Chính vìvậy, vào những tháng cuối năm, xã hội nổi lên nhiều phong trào làmtừ thiện, hỗ trợ người nghèo, Tết tình thương.

Có nhiều từđể chỉ việc giúp đỡ người nghèo. Chữ Việt là làm phước, chữ Hánlà bố thí, nhưng từ làm phước mộc mạc hơn, dân gian quen nói. Mùa tuphước coi như ai cũng sẵn lòng, công nhân viên cán bộ nhà nước tuỳtheo lòng hảo tâm, tối thiểu cũng góp một ngày lương. Với các tôngiáo như Phật giáo, Công giáo, Hòa Hảo..., đây cũng là dịp để đưađạo về với gần cuộc đời - tốt đạo đẹp đời.

Mùa tu phướcmở ra với nhiều hình thức phong phú, kêu gọi lòng từ tâm. Như tổchức đi tham quan để đưa tặng vật đến tận tay người nghèo. Những ngôichùa có sân rộng thường tổ chức những buổi biểu diễn văn nghệ vơísự góp mặt của các nghệ sĩ tên tuổi. Ngay cả trường học, tôi vẫncòn nhớ ngày xưa bắt đầu tháng Mười, các lớp đã chọn ra những tiếtmục tập dượt để tháng Chạp mang lên sân khấu biểu diễn lấy tiền gâyquỹ Cây mùa Xuân. Một việc làm vừa vui với các nghệ sĩ mặt mũi thơngây vụng dại với câu ca điệu múa nhưng góp phần giáo dục cho họcsinh về sau vào đời với tâm hồn cao thượng. Tiếc thay, sau này chươngtrình dạy học nặng về kiến thức, không gắn với cuộc sống nhân vănnên không còn thấy trường học tổ chức văn nghệ gây quỹ Cây mùa Xuânnhư ngày xưa.

Người nghèolẫn người giàu đều có thể đến với tu phước. Rõ ràng giàu thì tu phướcdễ hơn, trong kinh ghi tên rất nhiều người, như phú hộ Cấp Cô Độc, đại thí chủVisākhā chẳng hạn. Nhưng dễ mà khó ở chỗ giàu thu vô nhiều, lúc chora lại so đo tính toán thiệt hơn, mất gì để được gì (rất nhiêùngười đem tiền cúng chùa chẳng khác gì kẻ đi hối lộ Phật). Vơíngười nghèo, gặp ai khổ cũng đem lòng thương, nhưng giúp người bằngcách nào đây, trong khi mình cũng thiếu thốn trăm bề. Nhưng đến baogiờ mình dư dả để cho?

Thì ra, lâunay người hiểu về chữ phước, làm phước được phước, nhưng có vẻ nhưchưa hiểu về một mảnh đất dành cho người làm ruộng gọi là phướcđiền. Ở ruộng phước điền, bỏ bất cứ hạt giống nào xuống cũng đêùgặt được phước báo và nó cũng có thể chuyển nghiệp cho mình. Điểnhình như hai câu chuyện, chuyện thứ nhất trong kinh nói về bà lão ăn xindành tiền mua dầu thắp đèn dâng Phật. Chuyện này chắc ai cũng biết.Chuyện thứ hai là chuyện có thật mà tôi đọc trong sách đã lâu. NướcMỹ một buổi chiều mùa đông tuyết rơi lạnh lẽo. Một chàng thanh niênthất nghiệp phải ngồi co ro bên hè phố ngửa tay xin bố thí. Tình cờmột bà già hai tay ôm gói đồ từ trong cửa hàng đi ra vô tình té ngãngất xỉu, đồ văng tung tóe ra đường. Thay vì nhân cơ hội anh ta lượmđồ của người làm rớt bỏ chạy, nhưng không… anh bước tới đỡ bà giàngồi dậy rồi lượm các món bỏ vô túi cho người không sót món nào.Bà già cám ơn rồi ngước nhìn anh chăm chú, thấy trời lạnh lẽo maàó của anh không đủ ấm. Thế rồi bà già mời anh về nhà tặng cho anhquần áo, hỏi anh ăn cơm chưa. Anh rất ngạc nhiên khi thấy bà sống mộtmình lại dám mời người lạ vô nhà, một việc ở Mỹ hầu như không aidám làm. Anh đâu hay qua phút đầu tiên bà đã quan sát, nhận ra đượcnhững gì tốt đẹp ẩn chứa ở một người như anh. Chỉ một hành độngđỡ người té ngã đứng lên, anh vẫn chưa hết ngạc nhiên khi được bàgiới thiệu một công việc làm. Bốn năm sau bà qua đời, bất ngờ sao,bà viết di chúc để lại cho anh ngôi nhà mà không để cho con. Tất nhiênngười con nghi ngờ đi kiện nhưng tòa lại xử thua kiện. Tới đây lạithêm một bất ngờ, bà già như có đôi mắt nhìn thấy ruột gan củangười, được xử thắng kiện nhưng anh không lấy mà để nó cho người con.Qua đó hai người trở thành bạn bè thân thiết, bắt tay vào việc làmăn kinh doanh, sau đó trở thành những tỷ phú.

Ruộng phướcđiền như vậy không cần đợi người dư dả tới để gặt phước báo. Tất cảđều do tâm sinh. Tôi đã thấy mấy người già ngày xưa ở quê có thói quentrước khi vo gạo hay bớt ra một hai nắm gạo bỏ vô cái hũ gọi là tíchâm đức. Người ăn thiếu một hai nắm gạo vẫn no nhưng nhà lúc nào cũngcó cái để cho làm phước. Ngày nay bộ mặt xã hội đã khác, người ănxin không mang theo bị để xin gạo nữa mà xin tiền. Hũ gạo tích âm đứcngày xưa trở thành hộp đựng tiền lẻ chứa những đồng năm trăm, mộtngàn. Người tích đức qua những chuyện tưởng như nhỏ không ngờ đó làphước báo về sau này.

Ai có về miềnTây qua các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Tiền Giang, Vĩnh Long, Cần Thơ,Kiên Giang v.v… đều phải nhìn nhận đời sống nơi đây nhộn nhịp vui lênnhờ ở nhiều người học vấn trình độ tuy không cao nhưng biết tu phước.Về miền Tây đi bất cứ nơi đâu cũng gặp những phòng hốt thuốc Nam từthiện. Hình ảnh người rảnh rỗi thay vì nghỉ ngơi lại lui cui đếnphòng hốt thuốc, phơi thuốc hay rủ nhau đi các nơi lên núi kiếm thuốcNam đem về là hình ảnh quen thuộc. Hay là hình ảnh giàu nghèo kếthợp thành những tổ lập ra những bếp ăn từ thiện trong các bệnh việnđể giúp các bệnh nhân túng thiếu khó khăn.

Gần đây ở AnGiang, những xã vùng sâu vùng xa hẻo lánh nếu như xưa kia nửa đêm bịbệnh khẩn cấp đành phải bó tay với số phận, nay xã nào cũng có xecứu thương. Chiếc xe cả trăm triệu đâu có rẻ do những tấm lòng kẻ ítngười nhiều hùn nhau mua nó để chở bệnh nhân kịp lúc. Có thể ở đâyngười ta hiểu: Dù xây chín bậc phù-đồ. Không bằng làm phước cứu chomột người. Chắc người ta sẽ vui khi biết việc làm này được kinh PhạmVõng tán thán, trong phước điền thì việc cứu, chăm sóc, nuôi bệnh nhânlà cái phước lớn nhất. Ngay cả Đức Phật khi còn tại thế Ngài cũngđã từng đích thân chăm sóc thuốc thang, lấy khăn nhúng nước ấm laumặt cho một vị Tỳ-kheo lâm bệnh nặng.

Tómlại, con đường dẫn người đến với Phật bất cứ pháp môn nào cũng đêùphải nghĩ việc trước tiên là tu phước.

Ngô Khắc Tài