Mức đãi ngộ không tưởng của người đầu tiên bay vào vũ trụ, phi hành gia hiện nay nhận lương thế nào?
Vốn dĩ những thông tin về chuyện tiền nong trong ngành công nghiệp vũ trụ không được Liên Xô tiết lộ bao giờ. Nhưng hiện tại, dựa trên thông tin từ những người trong cuộc, cộng thêm các tài liệu được giải mật, chúng ta mới dần vén màn được bí mật này.
Cuốn nhật ký của Nikolai Kamanin – một quản lý cấp cao chịu trách nhiệm đào tạo phi hành gia đã tiết lộ chi tiết về mức đãi ngộ của các phi hành gia. Trong đó, người đầu tiên bay vào vũ trụ - Gagarin dĩ nhiên gây chú ý hơn cả. Theo lời Kamanin, Gagarin nhận được ít hơn ông 100 rúp. Vậy con số cụ thể là bao nhiêu?
Được biết, khi mức lương trung bình ở Liên Xô là 80 rúp, các nhà du hành vũ trụ đã được nhận 350 – 450 rúp một tháng. Riêng Yuri Gagarin nhận được 632 rúp mỗi tháng. Khoản này bao gồm tất cả các tiền thưởng. Không chỉ vậy, sau khi kết thúc hành trình, Gagarin từng nhận được khoản thưởng 15.000 rúp (gấp 187 lần mức lương trung bình hàng tháng khi đó).
Đầu thập niên 1960, lương của phi hành gia ở Liên Xô được trả bằng tiền mặt và nhiều hình thức khác. Họ được xem như anh hùng dân tộc và được hưởng loạt đặc quyền có một không hai. Gagarin được tặng một căn hộ 4 phòng đủ tiện nghi, hiện đại. Cha mẹ của phi hành gia này cũng được nhận một ngôi nhà riêng. Ông còn được mua một chiếc Volga đời mới dù vốn dĩ tiền thưởng đã đủ mua 3 chiếc như vậy.
Nhưng vào 7 năm sau, tiền thưởng cho các phi hành gia được xét dựa trên mức độ phức tạp của các chuyến bay. Một chuyến bay vào không gian bình thường sẽ nhận ít nhất 2.000 rúp. Nhưng nếu hoàn thành các nhiệm vụ khác như bay quanh Mặt trăng, hạ cánh trên Mặt trăng thì sẽ nhận 5.000 – 15.000 rúp.
Có người cho rằng, nếu Gagarin không phải người đầu tiên thì nhiệm vụ của ông sẽ không nhận được nhiều đãi ngộ như vậy. Bởi sau này, vào năm 1975, Georgy Grechko đã bay suốt 30 ngày nhưng chỉ nhận được 5.000 rúp, ít hơn nhiều với người tiền bối của mình. Nhưng người Nga nói, những nhà du hành, phi hành gia của họ tham gia nhiệm vụ không phải vì tiền, đó chỉ là yếu tố rất nhỏ!
Nếu so sánh lương các phi hành gia trên thế giới, Nga vẫn là nơi có mức khá thấp. NASA hay ESA thì quả chênh lệch. Lương của nhà du hành vũ trụ người Nga là khoảng 129.000 – 166.000 rúp/tháng (tương đương 2.000 USD). Nhưng ở NASA sẽ là 8.000 – 9.000 USD/tháng, ESA là 7.000 – 8.000 USD/tháng.
Tuy nhiên, ngoài tiền lương, phi hành gia ở Nga còn có thưởng. Mỗi chuyến bay thực tế vào vũ trụ, họ nhận thêm 55 – 120% lương. Bên cạnh đó, trình độ học vấn, thời gian làm việc, làm thêm giờ, kỹ năng, thành tích, hiệu suất cũng sẽ ảnh hưởng đến mức lương, thưởng của các phi hành gia. Nếu một du hành gia Nga nào lập kỷ lục thế giới ở bất cứ lĩnh vực nào khi đang thực hiện nhiệm vụ, họ sẽ nhận được số tiền gấp 50 tháng lương của mình.
Không chỉ vậy, phi hành gia Nga còn có tiền trợ cấp hàng ngày là 400 USD khi làm việc trong không gian. Người Mỹ chỉ hận được 5 USD cho khoản này. Những món đồ xa xỉ như ô tô, căn hộ sẽ được trao tặng như phần thưởng mỗi khi phi hành gia hoàn thành sứ mệnh.