Mức phạt thấp khiến người dân chủ quan với an toàn giao thông đường sắt

Vô ý thức

Ngày 15/3, mạng xã hội lan truyền đoạn clip ghi lại cảnh 2 người phụ nữ tạo dáng chụp ảnh trên đường ray tàu hỏa. Đáng chú ý, dù tàu tiến đến sát gần và kéo còi liên tục, thậm chí phanh gấp, 2 người phụ nữ mới đủng đỉnh bước ra khỏi đường ray.

Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đã xác minh và cho biết, sự việc diễn ra khoảng 17h20 ngày 12/3 tại khu gian Hướng Lại - Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc. Đoàn tàu 3206 đang đi tới Km54 thì xuất hiện 2 người phụ nữ thản nhiên bước trên đường ray chụp ảnh. Tình huống bất ngờ khiến lái tàu phải phanh gấp và kéo còi liên tục nhưng 2 phụ nữ vẫn cố tạo dáng cho đến khi đoàn tàu đi đến sát gần mới chịu bước ra khỏi đường ray.

Hai người phụ nữ thản nhiên chụp ảnh trên đường ray dù tàu hỏa tiến đến gần và liên tục kéo còi. Ảnh cắt từ clip.

Sự việc dù không gây thiệt hại về người và đoàn tàu nhưng là hành vi nguy hiểm gây ảnh hưởng đến an toàn giao thông. Do đó, Cục CSGT đã đề nghị đơn vị chức năng vào cuộc để làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật.

Trước đó, ngày 13/3, ông K.N.T. (67 tuổi, ngụ tỉnh Trà Vinh) đã có hành vi băng ngang đường sắt tại vị trí Km1650 + 300 trên tuyến đường sắt Bắc - Nam đoạn qua TP Long Khánh, tỉnh Đồng Nai. Đáng chú ý, dù vị trí này ở gầm cầu vượt đường sắt trên QL1, có thanh chắn ngăn cách với khu dân cư nhưng người đàn ông vẫn bất chấp băng ngang. Vụ việc xảy ra bất ngờ khiến tàu hỏa không kịp xử lý và tông người đàn ông tử vong tại chỗ.

Tối ngày 30/12/2024 tại TP Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh, một người phụ nữ cũng đã có hành động côn đồ, đánh tới tấp vào mặt nhân viên gác chắn do không mở barie cho xe máy vượt qua đường sắt vì không đảm bảo an toàn. Vụ việc khiến nhân viên gác chắn bị gãy xương mũi.

Theo quy định hiện hành, khoản 1, Điều 47, Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định, phạt tiền từ 60.000 – 100.000 đồng đối với người đi bộ vượt rào chắn đường ngang, cầu chung khi chắn đang dịch chuyển hoặc đã đóng; vượt qua đường ngang khi đèn đỏ đã bật sáng; không chấp hành hiệu lệnh, chỉ dẫn của biển báo hiệu, vạch kẻ đường hoặc hướng dẫn của nhân viên gác đường ngang, cầu chung, hầm khi đi qua đường ngang, cầu chung, hầm.

Khoản 1, Điều 49 Nghị định 100/2019/NĐ-CP cũng quy định, người vi phạm bị phạt từ 300.000 - 500.000 đồng khi thực hiện một trong các hành vi vi phạm như: Đi, đứng, nằm, ngồi hoặc hành vi khác trên đường sắt, trong cầu, hầm dành riêng cho đường sắt; Vượt tường rào, hàng rào ngăn cách giữa đường sắt với khu vực xung quanh…

Nếu vi phạm gây tai nạn hoặc làm hư hỏng công trình đường sắt, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm dân sự hoặc hình sự tùy theo mức độ thiệt hại.

Trưởng ban An ninh An toàn Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam Trần Cao Thắng cho biết, theo quy định, cự ly hãm an toàn của đoàn tàu tối thiểu phải 800m, chỉ chậm tích tắc vì lỗi cố tình đi, đứng trong khổ giới hạn đường sắt khi đang có tàu chạy qua cũng có thể dẫn đến tai nạn.

Liên quan đến vụ việc 2 phụ nữ cố tình chụp ảnh trước mũi tàu, nếu truy tìm được danh tính, 2 người phụ nữ này sẽ bị phạt kịch khung theo Điều 49, Nghị định số 100/2019/NĐ-CP.

Chuyên gia gia thông Vũ Hoàng Chung cho rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc người dân chủ quan với an toàn giao thông đường sắt. Trong đó, có việc người dân thiếu nhận thức về nguy hiểm khi băng qua đường sắt hoặc khi đứng gần khu vực có tàu chạy vì cho rằng tai nạn ít xảy ra, hoặc họ có thể vượt qua được nếu tàu đang đến gần.

Bên cạnh đó, việc tại một số khu vực, hệ thống cảnh báo như đèn tín hiệu, rào chắn không đầy đủ hoặc không được duy trì tốt; một số đoạn đường sắt chưa được cải tạo hoặc có cơ sở hạ tầng kém; nhân lực gác chắn đường sắt mỏng, không có người giám sát xử phạt các hành vi vi phạm trong khi mức phạt hiện hành quá thấp đã khiến người dân xem nhẹ an toàn. Điều này sẽ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như thiệt hại đến tính mạng người vi phạm hoặc bị truy cứu trách nhiệm dân sự, hình sự.

Phải tăng nặng mức phạt

Chuyên gia giao thông Vũ Hoàng Chung cho rằng, xâm nhập đường sắt trái phép, không đảm bảo an toàn có thể dẫn đến các tai nạn nghiêm trọng. Để ngăn ngừa rủi ro, nên tập trung vào 3 giải pháp chính gồm: tăng cường giáo dục, nâng cao ý thức cho người dân; cải thiện cơ sở hạ tầng an toàn giao thông đường sắt và xây dựng chế tài xử phạt nghiêm minh, phù hợp.

Theo vị chuyên gia này, mức phạt thấp sẽ khiến người dân cảm thấy việc vi phạm các quy định giao thông đường sắt là hành vi ít bị kiểm soát, không có hậu quả nghiêm trọng, từ đó làm giảm động lực tuân thủ luật và dễ dàng chấp nhận rủi ro. Đồng thời, cũng khiến người dân cảm thấy các hành động vi phạm chỉ là vấn đề cá nhân và không ảnh hưởng đến cộng đồng, làm giảm tinh thần trách nhiệm chung trong việc duy trì an toàn giao thông.

Thực tế cho thấy, Nghị định 168/2024/NĐ-CP về tăng nặng hình phạt đối với vi phạm giao thông đường bộ đã tạo ra những chuyển biến tích cực về nhận thức, hành động của người dân, từ đó kéo giảm tai nạn và các trường hợp vi phạm giao thông. Do đó, với đường sắt, mức phạt với các hành vi gây nguy hiểm cũng cần được điều chỉnh hợp lý và có tính răn đe cao hơn, kết hợp với các biện pháp giáo dục cộng đồng để nâng cao ý thức tuân thủ và sự hiểu biết về nguy cơ khi tham gia giao thông đường sắt.

Bên cạnh việc tăng nặng chế tài xử phạt, cũng cần áp dụng hình phạt bổ sung như tạm giữ phương tiện (nếu có) hoặc yêu cầu tham gia các lớp học về an toàn giao thông đường sắt.

Các trường hợp vi phạm nghiêm trọng, tái vi phạm an toàn giao thông đường sắt nên xem xét tăng nặng mức phạt, thậm chí, công khai trên các phương tiện truyền thông nhằm tạo áp lực cho những người có thói quen vi phạm, qua đó, nâng cao ý thức cộng đồng về sự quan trọng của việc tuân thủ các quy định an toàn.

Vị chuyên gia này cũng cho rằng, bên cạnh việc tăng mức phạt, Nhà nước và ngành đường sắt cần quan tâm đầu tư, sửa chữa cơ sở hạ tầng đường sắt như: hệ thống rào chắn, biển báo, đèn tín hiệu, xóa các lối đi tự mở... Mức phạt sẽ có hiệu quả hơn khi người dân nhận diện rõ ràng các khu vực nguy hiểm và hiểu được sự cần thiết phải tuân thủ các quy định.

“Tăng mức phạt là một phần quan trọng trong việc nâng cao ý thức cộng đồng về đảm bảo an toàn giao thông đường sắt, tuy nhiên, giải pháp này chỉ có hiệu quả khi được kết hợp với giáo dục và cải thiện các biện pháp an toàn khác. Việc cần làm hiện nay là cần thực hiện đồng bộ, quyết liệt nhóm 3 giải pháp để tạo chuyển biến về mặt nhận thức và hành động của người dân” - chuyên gia Vũ Hoàng Chung nói.

Huyền Sâm