Mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3-8,5%: Khả thi nhưng cần tính đến kịch bản thấp hơn

TS Trần Du Lịch phát biểu tại diễn đàn

Nhiều điểm sáng nhưng cũng lắm thách thức

Bất chấp bất định toàn cầu, kinh tế Việt Nam 8 tháng đầu năm ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực: xuất khẩu tăng 14,8% đạt gần 306 tỷ USD, nhập khẩu 292 tỷ USD, thặng dư thương mại 14 tỷ USD; giải ngân vốn đầu tư công 463.200 tỷ đồng, bằng 48,3% kế hoạch năm, tăng gần 27% so với cùng kỳ 2024. Riêng tháng 8, cả nước khởi công, khánh thành 250 công trình, dự kiến đóng góp hơn 18% GDP. Tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,4%, nhờ hiệu ứng các sự kiện kỷ niệm lớn.

Tuy vậy, nhiều chuyên gia cũng đưa ra những thách thức phía trước: tăng trưởng tín dụng nhanh đang tạo áp lực lên tỷ giá và tiềm ẩn nguy cơ lạm phát; xuất khẩu phụ thuộc vào khu vực FDI; đầu tư công cần được đánh giá cả về chất lượng, hiệu ứng lan tỏa lẫn cơ chế khai thác sau khi hoàn thành.

GS-TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng, cho rằng giai đoạn hiện nay là “chạy nước rút” để đạt mục tiêu tăng trưởng nhưng vẫn phải bảo đảm định hướng dài hạn. Ông nhấn mạnh không thể kỳ vọng tăng trưởng mạnh với lạm phát bằng 0, mà cần kiểm soát ở mức hợp lý. Lạm phát 8 tháng ở mức 3,2%, dự báo cả năm dưới 5%, song vẫn tiềm ẩn rủi ro do tín dụng tăng 1,4 lần so với cùng kỳ trong khi vòng quay tiền chỉ đạt 0,6. Đặc biệt, mối quan hệ giữa lạm phát và tỷ giá cần được giám sát chặt, bởi lãi suất thấp để hỗ trợ tăng trưởng lại gây áp lực lên tỷ giá.

Ông Hoàng Văn Cường nhấn mạnh đầu tư công là “vốn mồi” kéo theo vốn tư nhân, nhưng hiện có khoảng 2.200 dự án trị giá hơn 6 triệu tỷ đồng vẫn ách tắc do vướng pháp lý, hạ tầng. Nếu khai thông, đây sẽ là nguồn lực tức thì giúp kinh tế tăng tốc, nhất là trong lĩnh vực hạ tầng cao tốc và cảng biển. Tuy nhiên, giải ngân cần chọn lọc, tránh tạo áp lực lạm phát.

Tạo dựng niềm tin, kiểm soát lạm phát kỳ vọng

TS Trần Du Lịch cho rằng một trong những lãng phí lớn nhất của đầu tư công là thời gian. Ông ủng hộ mục tiêu GDP năm 2025 8,3-8,5% như bước đệm, hướng tới nền tảng tăng trưởng cao, thậm chí hai con số trong thập kỷ tới. Ngay cả khi duy trì bình quân 7,2%/năm cũng đã là hợp lý và bền vững.

Tuy nhiên, theo TS Trần Du Lịch, điều quan trọng nhất hiện nay là tạo dựng niềm tin cho thị trường và doanh nghiệp bằng cách tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, triển khai hiệu quả nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân, khoa học - công nghệ và mô hình chính quyền hai cấp. Chính phủ cần đẩy nhanh tiến độ hạ tầng giao thông để giảm chi phí logistics, nâng sức cạnh tranh và tạo nền tảng phát triển dài hạn.

Về ổn định vĩ mô, TS Trần Du Lịch nhấn mạnh nguy cơ lớn nhất là lạm phát kỳ vọng. Giá vàng tăng nhanh gần đây có thể tác động tâm lý, kéo theo bất ổn. “Chính lạm phát kỳ vọng mới là nguy hiểm, bởi nó ảnh hưởng hành vi của người dân và doanh nghiệp. Nhiệm vụ hàng đầu là giữ vững giá trị VND, củng cố niềm tin và kiểm soát kỳ vọng lạm phát để bảo đảm môi trường ổn định”, TS Trần Du Lịch nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Kinh tế - Tài chính, cho rằng mục tiêu tăng trưởng cao chỉ đạt được nếu hài hòa giữa tài khóa và tiền tệ. Chính sách tiền tệ tác động ngắn hạn, còn tài khóa có độ trễ dài nhưng lan tỏa sâu.

“Để đạt 8,3-8,5%, cần kỷ luật ngân sách chặt chẽ, chi tiêu có điều kiện và phối hợp linh hoạt với tiền tệ. Đây là trụ cột giúp ổn định vĩ mô và kiểm soát lạm phát”, ông Nguyễn Anh Tuấn khẳng định.

TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, nhận định mục tiêu tăng trưởng 8,3-8,5% là khả thi, nhưng cần tính đến kịch bản thấp hơn, khoảng 8%. Trong đó, TS Cấn Văn Lực cũng nhấn mạnh vai trò tiêu dùng, đầu tư cùng động lực mới từ kinh tế số, kinh tế xanh và cải thiện năng suất lao động.

NHUNG NGUYỄN