Mưu đi, tính lại vẫn bế tắc

Vladimir Putin chấp nhận gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và đi vào giải pháp chính trị hòa bình giúp chấm dứt xung đột.

Cả ông Donald Trump cũng bắt đầu chuyển từ tâm trạng tự tin và phấn khích sang thất vọng và bực bội. Ukraine và các đồng minh châu Âu buộc phải nhận ra rằng ông Donald Trump không có đủ thế và lực cũng như khả năng cá nhân thuyết phục hay thúc ép ông Putin chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine. Điều khác nữa khiến cho phe này chuyển từ lạc quan sang bi quan, từ tin tưởng sang thất vọng là họ đang bế tắc giải pháp cho một trong những vấn đề quan trọng và quyết định nhất: Bảo đảm an ninh cho Ukraine.

Ukraine và các đồng minh châu Âu muốn kết nạp ngay Ukraine vào NATO để quốc gia này có thể sớm thụ hưởng hiệu lực của điều 5 trong Hiệp ước NATO. Điều này bao hàm cam kết của các thành viên hậu thuẫn lẫn nhau về bảo đảm an ninh, trước hết là cam kết của Mỹ bảo hộ an ninh cho các thành viên. Ukraine được kết nạp vào NATO, mà Nga xung đột với Ukraine thì có nghĩa là Nga xung đột với cả NATO.

Các quan chức Ukraine và NATO tại một cuộc họp ở thủ đô Kiev hôm 25-8 Ảnh: BỘ QUỐC PHÒNG LITHUANIA

Ukraine và các đồng minh châu Âu cho rằng tư cách thành viên NATO của Ukraine là sự răn đe công hiệu nhất đối với Nga. Nhưng vấn đề ở chỗ Nga không chấp nhận NATO kết nạp Ukraine. Nga thậm chí còn lập luận việc khối này mở rộng về phía Đông và kết nạp các quốc gia xung quanh Nga cũng như Ukraine muốn gia nhập NATO là lý do quyết định nhất khiến Nga phải tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine. Mỹ cho đến nay cũng vì lo ngại đối đầu Nga mà không đồng ý cho Ukraine gia nhập NATO.

Ukraine và các đồng minh châu Âu phải tìm cách khác. Ý tưởng của họ là "một dạng bảo đảm an ninh như theo điều 5 nhưng Ukraine không phải là thành viên NATO". Nghe thì dễ nhưng cụ thể lại rất khó khả thi. Bế tắc của Ukraine và các đồng minh châu Âu hiện nay chính là đấy. Trong mọi ý tưởng của phe này luôn có việc tăng cường viện trợ quân sự cho Ukraine để nước này đủ mạnh về quân sự khiến Nga phải ngần ngại. Nhưng vẫn còn 2 vấn đề gây trở ngại.

Vấn đề thứ nhất là có triển khai lực lượng quân đội của phe này, đương nhiên không với danh nghĩa lực lượng của NATO, ở Ukraine để ngăn ngừa xung đột tái diễn. Nga không hoàn toàn phản đối nhưng vẫn có bất đồng. Các đồng minh của Ukraine xem đây là một điều kiện buộc Nga phải chấp nhận trong khi Moscow cho rằng điều này phải là kết quả của đàm phán và chỉ là một phần của giải pháp chính trị hòa bình. Chính vì thế, Kiev và các đồng minh giờ có thể thành lập lực lượng quân đội kia nhưng không thể triển khai ở Ukraine. Vấn đề thứ hai là tách biệt như thế nào trên thực địa chiến tuyến giữa quân đội Nga và quân đội Ukraine khi cả hai bên đều không chịu nhượng bộ về lãnh thổ ở Ukraine. Mưu đi, tính lại nhưng phe này vẫn bế tắc bởi họ đâu thể quyết thay Nga hoặc ép buộc Moscow làm theo quyết định của họ.

Ngải Sa