Mỹ ám chỉ vũ lực trước sự 'cứng đầu' của Iran về đàm phán hạt nhân

Trẻ em Iran ngồi trên tên lửa tầm ngắn trong một cuộc triển lãm đường phố của quân đội Iran và Lực lượng Vệ binh Cách mạng ở Tehran. Ảnh: EPA

Trong bối cảnh đàm phán với Iran đang bế tắc, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken bày tỏ sự thất vọng ngày càng tăng khi ông tổ chức các cuộc đàm phán ba bên với các nhà ngoại giao hàng đầu của Israel và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, các đồng minh của Mỹ đã thiết lập quan hệ vào năm ngoái trong bối cảnh chung cảnh báo về Tehran.

Ông Blinken đã gia hạn đề nghị của Tổng thống Biden về việc gia nhập lại một thỏa thuận hạt nhân năm 2015, do cựu Tổng thống Donald Trump rút khỏi, trong đó Iran giảm mạnh hoạt động hạt nhân để đổi lấy những lời hứa chưa được thực hiện về việc giảm nhẹ các lệnh trừng phạt.

“Chúng tôi tiếp tục tin rằng ngoại giao là cách hiệu quả nhất”, ông Blinken nói trong một cuộc họp báo chung hôm thứ Tư. Theo Ngoại trưởng Mỹ, "nhưng cần hai bên tham gia vào ngoại giao và chúng tôi chưa thấy Iran sẵn sàng làm điều đó vào thời điểm này. “Chúng tôi sẵn sàng chuyển sang các lựa chọn khác nếu Iran không thay đổi hướng đi”, ông Blinken "đe".

Ngoại trưởng Israel Yair Lapid. Ảnh: AP

Ngoại trưởng Israel Yair Lapid nói về nhận xét của ông Blinken: “Tôi nghĩ mọi người (Israel, ở Các tiểu vương quốc và ở Tehran) đều hiểu ý của chúng tôi là gì”.

Ông Lapid nói rằng rõ ràng hơn cả, ông và ông Blinken, đều là con trai của những người sống sót sau thảm họa Holocaust (diệt chủng người Do Thái do Đức quốc xã thực hiện) nên “biết rằng có những thời điểm các quốc gia phải sử dụng vũ lực để bảo vệ thế giới khỏi cái ác”.

“Nếu một chế độ khủng bố muốn có vũ khí hạt nhân, chúng ta phải hành động. Chúng ta phải làm rõ thế giới văn minh sẽ không cho phép điều đó. Israel có quyền hành động vào bất kỳ thời điểm nào theo bất kỳ cách nào. Đó không chỉ là quyền của chúng tôi; đó cũng là trách nhiệm của chúng tôi”, ông Lapid nói.

Enrique Mora, đặc phái viên EU phụ trách khôi phục thỏa thuận đang gặp khó khăn, đã lên kế hoạch đến thăm Tehran vào thứ Năm. Ông ấy đã tweet rằng ông ấy sẽ "nâng cao mức độ khẩn cấp" của việc nối lại các cuộc đàm phán.

Chính quyền Tổng thống Biden đã tổ chức sáu vòng đàm phán gián tiếp với Iran, với việc ông Mora tổ chức các cuộc đàm phán ở Vienna (Áo), nhưng các cuộc đàm phán đã không tiếp tục được diễn ra từ tháng 6 khi ông Ebrahim Raisi, người theo chủ nghĩa bảo thủ, lên làm Tổng thống Iran.

Nhà đàm phán Hoa Kỳ về Iran, Rob Malley, cho biết: “Chúng tôi cảm thấy rằng quay trở lại vẫn là kết quả tốt nhất, nhưng chúng tôi biết rằng ít nhất có khả năng Iran sẽ chọn một con đường khác và chúng tôi cần phối hợp với Israel cùng các đối tác khác của chúng tôi trong khu vực".

Sau khi tham gia các cuộc đàm phán với Israel và UAE, ông Malley cho biết sẽ đến UAE, cũng như Saudi Arabia và Qatar trong những ngày tới.

Tổng thống Iran Ebrahim Raisi và Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Iran Mohammad Eslami, thăm Nhà máy điện hạt nhân Bushehr của Iran. Ảnh: AFP

Iran đã nhiều lần nói rằng họ sẵn sàng nối lại các cuộc đàm phán "sớm", nhưng không công bố ngày cụ thể. Đồng thời Iran luôn phủ nhận họ đang tìm kiếm vũ khí hạt nhân vì "bị cấm về mặt tôn giáo". Nhưng Tehran tin rằng họ cần phải tự vệ trong một khu vực có nhiều thù địch.

Hồi đầu tháng, Bộ trưởng Ngoại giao Iran cho biết các quan chức Mỹ đã cố gắng thảo luận về việc khởi động lại các cuộc đàm phán hạt nhân vào tháng trước, nhưng Iran đã yêu cầu "Washington trước tiên phải giải phóng 10 tỷ USD quỹ đóng băng của Tehran như một dấu hiệu của thiện chí".

Iran đã từ chối các cuộc đàm phán trực tiếp với Hoa Kỳ và các cuộc đàm phán gián tiếp về việc khôi phục một thỏa thuận hạt nhân năm 2015 nhằm ngăn chặn Iran có thể phát triển vũ khí hạt nhân.

Mới đây, Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Iran Mohammad Eslami cho biết: “Chúng tôi đã có nhiều hơn 120 kg uranium được làm giàu 20%". Đây là mức cao hơn nhiều so với mức Iran đã thỏa thuận trong thỏa thuận năm 2015 với các cường quốc trên thế giới.

Hồng Hân (theo SCMP)