Mỹ áp thuế 46% với hàng hóa Việt Nam, ngành hàng nào sẽ đối mặt khó khăn?

Mỹ dẫn đầu thị phần xuất khẩu của Việt Nam

Ngày 2/4/2025 theo giờ Mỹ, Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức công bố chính sách thuế quan mới, trong đó, Việt Nam nằm trong nhóm bị áp mức thuế đối ứng cao nhất là 46%. Điều này được cho là sẽ ảnh hưởng lớn đến nước ta, khi Mỹ luôn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Theo số liệu thống kê của cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang thị trường Mỹ trong năm 2024 đạt gần 119,6 tỷ USD, tăng 23,1% so với năm trước. Trong khi ở chiều ngược lại, chúng ta nhập khẩu hơn 15 tỷ USD từ thị trường này.

Trong đó, hơn một nửa giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ là các sản phẩm công nghệ cao, bao gồm hàng điện tử tiêu dùng, điện thoại thông minh, và các sản phẩm may mặc và giày dép, còn lại là các sản phẩm khác như nội thất và nông sản.

Cụ thể, trong năm 2024, dẫn đầu kim ngạch xuất khẩu là máy vi tính sản phẩm điện tử và linh kiện đạt hơn 23,2 tỷ USD, tăng 36,3% so với cùng kỳ năm trước, chiếm 19,4% tỷ trọng xuất khẩu.

Tiếp đến là nhóm hàng máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng đạt 22,05 tỷ USD, tăng 21,1% so với cùng kỳ năm trước, chiếm 18,4%.

Xuất khẩu hàng dệt may đạt 16,2 tỷ USD, chiếm 13,5% tỷ trọng xuất khẩu.

Ngoài ra, 3 mặt hàng tiếp theo cũng có giá trị tương đối lớn gồm điện thoại 9,8 tỷ USD, gỗ 9 tỷ USD và giày dép 8,3 tỷ USD.

Bên cạnh đó, các mặt hàng nông sản cũng có đóng góp quan trọng. Hạt điều đạt giá trị 1,15 tỷ USD, cà phê ghi nhận 322,83 triệu USD, trong khi hàng thủy sản và hàng rau quả lần lượt đạt 1,83 tỷ USD và 360,41 triệu USD.

Năm 2024, Việt Nam là đối tác lớn thứ 8 của Mỹ, chiếm 4,13% tổng kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này.

Mỹ hiện là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam

Bước sang năm 2025, đây vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của nước ta. Số liệu của Cục Hải quan cho thấy, trị giá xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ trong 2 tháng đầu năm 2025 đạt 19,56 tỷ USD, tăng 16,5%, tương ứng tăng 2,77 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước. Chiều ngược lại, chúng ta nhập khẩu gần 2,6 tỷ USD từ thị trường này.

Nhiều ngành hàng sẽ bị “tổn thương”

Trong báo cáo mới đây, VIS Rating đánh giá chính sách thuế quan của Mỹ sẽ ảnh hưởng đến nhiều ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam.

Theo VIS Rating, trong những năm qua, Việt Nam đã hưởng lợi từ dòng vốn đầu tư nước ngoài và sự chuyển dịch trong chuỗi cung ứng toàn cầu để trở thành trung tâm sản xuất quan trọng cho nhiều tập đoàn đa quốc gia.

Việc Mỹ tăng thuế sẽ khiến những ngành công nghiệp chính sẽ bị ảnh hưởng và dễ bị tổn thương nhất là đồ điện tử, thiết bị máy móc, dệt may, giày dép và đồ gỗ. Các ngành này chiếm phần lớn kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ, và nhiều doanh nghiệp có tỷ lệ doanh thu xuất khẩu phụ thuộc cao vào thị trường Mỹ.

Tuy nhiên, kỳ vọng tác động sẽ phân hóa giữa các ngành và từng công ty. Các công ty đa quốc gia sản xuất điện tử và thiết bị máy móc tại Việt Nam có khả năng phản ứng với thuế quan tốt hơn bằng cách chuyển một phần hoạt động sản xuất hoặc hàng hóa hoàn thiện sang các quốc gia khác.

Nhưng các nhà sản xuất nội địa về dệt may, giày dép và đồ gỗ có thể có ít lựa chọn để chuyển hướng và tìm thị trường tiêu thụ thay thế. Những doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào doanh số xuất khẩu sẽ phải đối mặt với chi phí cao hơn, số lượng đơn hàng giảm sút và dòng tiền hoạt động kém hơn.

Trong số các nhà sản xuất dệt may nội địa, Công ty May Sông Hồng có 80% doanh thu xuất khẩu từ thị trường Mỹ, TNG 46%, Tập đoàn Dệt May Việt Nam 35%, Dệt May Thành Công 25%.

Savimex, một nhà sản xuất đồ gỗ lớn, có 50% doanh thu từ xuất khẩu là sang thị trường Mỹ.

Các chuyên gia cho rằng, tổng kim ngạch xuất khẩu bằng 85% GDP của Việt Nam năm 2024, do đó xuất khẩu là động lực chính của tăng trưởng kinh tế. Thuế quan cao hơn đối với xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ sẽ đẩy giá cao hơn cho người tiêu dùng Mỹ cũng như làm giảm nhu cầu và doanh số của sản phẩm Việt Nam. Sự suy giảm trong các ngành xuất khẩu sẽ ảnh hưởng đến tiêu dùng trong nước, vì các doanh nghiệp xuất khẩu sử dụng tới 30% lực lượng lao động của Việt Nam.

Thậm chí, nhóm phân tích còn cho rằng các hạn chế thương mại gia tăng cũng sẽ ảnh hưởng đến khả năng thu hút dòng vốn đầu tư trong tương lai của Việt Nam và làm giảm triển vọng đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP 8% vào năm 2025 của Việt Nam.

Nhật Linh