Mỹ bắt đầu dịch chuyển binh lực: Vấp thế khó từ chính trường Afghanistan

Đồng thời, quân đội Mỹ cũng hoan nghênh cam kết của Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani về việc bắt đầu thả tù nhân Taliban sau khi ông trì hoãn hơn một tuần.

Thỏa thuận Hoa Kỳ-Taliban ký ngày 29 tháng 2 được thông tin là một nỗ lực của Washington để chấm dứt 18 năm chiến tranh ở Afghanistan. Bước quan trọng tiếp theo là đàm phán giữa nội bộ Afghanistan, trong đó tất cả các phe phái, bao gồm Taliban, sẽ phải đàm phán một lộ trình cho tương lai của đất nước họ.

Phát ngôn viên quân đội Hoa Kỳ tại Afghanistan Sonny Leggett cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Ba rằng quân đội đã bắt đầu giảm lực lượng dựa trên điều kiện của họ xuống còn 8.600 quân trong 135 ngày.

Mỹ đang rút dần binh lực ra khỏi cuộc chiến nước ngoài dài nhất họ từng tham gia. Ảnh: AFP.

Hiện tại, Hoa Kỳ có khoảng 13.000 binh sĩ ở Afghanistan - 8.000 người trong số họ tham gia huấn luyện và cố vấn cho Lực lượng An ninh Quốc gia Afghanistan, trong khi khoảng 5.000 người tham gia vào các hoạt động chống khủng bố và hỗ trợ về mặt quân sự cho quân đội Afghanistan khi họ được yêu cầu. Bên cạnh đó, Hoa Kỳ cũng sẽ đóng cửa năm trong số khoảng 20 căn cứ trên khắp đất nước.

Bất ổn nội bộ Afghanistan

Nhưng Ghani và đối thủ chính trị chính của ông, Abdullah Abdullah, đều tuyên thệ nhậm chức tổng thống trong các buổi lễ riêng vào thứ Hai. Abdallah và ủy ban khiếu nại bầu cử đã cáo buộc có gian lận trong cuộc bỏ phiếu năm ngoái. Lễ nhậm chức "tay đôi" này đã khiến kế hoạch đàm phán với Taliban trở nên hỗn loạn, mặc dù ông Ghani cho biết hôm thứ Ba rằng ông sẽ bắt đầu thành lập một nhóm đàm phán.

Sự xáo trộn về phía chính phủ Afghanistan là dấu hiệu cho thấy nhiệm vụ khó khăn mà đặc phái viên hòa bình của Washington, Zalmay Khalilzad phải đối mặt khi ông cố gắng đưa giới lãnh đạo bất ổn của Afghanistan vào làm việc với nhau. Trong một tweet đầu ngày thứ Ba, Khalilzad nói rằng ông hy vọng hai nhà lãnh đạo Afghanistan có thể đã đi đến một thỏa thuận về một chính phủ bao trùm và được chấp nhận rộng rãi. Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ".

Trong khi đó, ông Ghani đã trì hoãn việc thả 5.000 tù nhân Taliban, một điều được thỏa thuận trong thỏa thuận Hoa Kỳ-Taliban. Dù vậy, ôngGhani hôm thứ Hai đã tuyên bố về việc sẽ đưa ra một nghị định giải phóng các tù nhân, sau khi Hoa Kỳ và một số chức sắc nước ngoài tỏ ý ủng hộ việc trở thành tổng thống Afghanistan của ông bằng cách gửi đại diện của họ tới nhậm chức.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo đã đưa ra một thông điệp cũng trong hôm thứ Hai nói rằng, chúng tôi cũng hoan nghênh tuyên bố của Tổng thống Ghani, thông báo rằng ông sẽ ban hành một nghị định vào ngày 10 tháng 3 về việc thả tù nhân Taliban.

Các quan chức Taliban cho biết vào cuối ngày thứ Hai rằng một loạt các nhận dạng sinh trắc học đang được tiến hành đối với các tù nhân Taliban, điều cho thấy tín hiệu về việc phóng thích hàng loạt, theo các tù nhân hiện đang bị nhốt. Các quan chức Taliban đã nói với điều kiện giấu tên vì họ không được phép nói chuyện với giới truyền thông.

Cảnh báo nguy cơ vũ lực

Ông Pompeo cũng cho biết ông đã phản đối mạnh mẽ việc thành lập một chính phủ song song ở Kabul, mặc dù đang có những dấu hiệu ban đầu như vậy. Abdullah đã nhanh chóng cử các phó tổng thống của mình đến chiếm các văn phòng chính thức vào thứ Hai, ngay trước kế hoạch của ông Ghani về việc để các phó tổng thống của mình đến văn phòng của họ vào thứ ba.

Ông Pompeo cảnh báo về bất kỳ hành vi sử dụng vũ lực nào để giải quyết sự khác biệt chính trị. Cả hai ứng cử viên - đặc biệt là Abdullah - được hỗ trợ bởi các lực lượng dân quân có vũ trang mạnh mẽ. Điều này dấy lên lo ngại rằng có thể có sự sử dụng vũ lực để củng cố sức mạnh của mỗi tổng thống.

Hoa Kỳ cho biết việc rút quân một phần này trong khoảng thời gian 18 tháng được quy định trong thỏa thuận sẽ được gắn với việc Taliban giữ lời hứa giúp chống khủng bố ở Afghanistan. Tuy nhiên, họ không thành công về các cuộc đàm phán giữa Taliban và chính phủ Afghanistan.

Vào cuối tuần qua, phát ngôn viên của Taliban, Zabihullah Mujahed, cho biết nhóm nổi dậy này đã cam kết thực hiện thỏa thuận với Hoa Kỳ và kêu gọi Washington thực hiện phần nhiệm vụ của mình để đảm bảo các tù nhân của họ được giải thoát.

Nhà nước Hồi giáo IS đã nhận trách nhiệm về một cuộc tấn công tên lửa diễn ra trong lễ nhậm chức của ông Ghani. IS cũng tuyên bố về một cuộc tấn công tàn bạo vào tuần trước nhằm vào một sự kiện tập trung đông những người Shiite thiểu số, giết chết 32 người và bị thương hàng chục người khác.

An Bình