Mỹ chặn dòng xuất khẩu dầu khí của Nga, gây sức ép mạnh với Moscow?

Chặn kênh tài chính quan trọng giao dịch năng lượng Nga

Theo báo The Kyiv Independent, động thái đóng kênh tài chính quan trọng phục vụ xuất khẩu dầu khí của Nga, diễn ra trong bối cảnh Washington tìm cách gây sức ép buộc Moscow đồng ý với thỏa thuận ngừng bắn do Mỹ làm trung gian tại Ukraine.

Chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden đã ban hành quyền miễn trừ tạo điều kiện cho Nga xuất khẩu dầu khí. (Ảnh minh họa: Oil Gas Middle East)

Trước đó, chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cho phép ngân hàng Nga có quyền miễn trừ, được sử dụng hệ thống thanh toán Mỹ để giao dịch nhằm ngăn chặn khủng hoảng giá năng lượng tăng mạnh ở những quốc gia phụ thuộc vào nguồn cung của Nga nhưng vẫn duy trì áp lực trừng phạt đối với hệ thống tài chính của Nga.

Quyền miễn trừ nằm trong lệnh trừng phạt toàn diện của chính quyền ông Biden đối với Nga, ban hành trước khi ông Biden rời nhiệm sở vào tháng 1/2025.

Dù hầu hết ngân hàng Nga đã bị ngắt kết nối khỏi hệ thống SWIFT vào đầu năm 2022 nhưng một số đơn vị, đặc biệt là Gazprombank, vẫn được phép xử lý thanh toán cho xuất khẩu năng lượng.

Bên mua nước ngoài thanh toán bằng euro hoặc USD vào các tài khoản đặc biệt tại Gazprombank, sau đó tiền được chuyển đổi sang đồng rúp để tuân thủ yêu cầu thanh toán bằng rúp đối với khí đốt của Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin.

Tuy nhiên, hiệu lực của điều khoản trên đã kết thúc vào ngày 12/3, rút ngắn so với thời hạn thông thường là 6 tháng.

Giới chuyên gia cho biết những hạn chế mới về thanh toán làm suy yếu nền kinh tế Nga bằng cách gây khó khăn lên hoạt động giao dịch, xuất khẩu năng lượng, vốn nguồn thu nhập chính của nước này.

Trong đó, ông Ihor Burakovsky, Chủ tịch Hội đồng tại Viện Nghiên cứu Kinh tế và Tư vấn Chính sách Ukraine, nói rằng dầu khí là lĩnh vực chủ chốt của nền kinh tế Liên bang Nga, là nguồn thu xuất khẩu chính, do đó động thái chấm dứt quyền miễn trừ đã giáng đòn mạnh vào xuất khẩu năng lượng Nga.

"Bất kỳ hạn chế nào cản trở khả năng tiếp cận hệ thống tài chính quốc tế đều ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế Nga", ông Burakovsky nhận định.

Ông Burakovsky lưu ý rằng Nga có thể tìm cách lách lệnh trừng phạt, điển hình như Nga được cho là đã tạo ra một hạm đội bí mật gồm khoảng 800 tàu để trốn tránh lệnh trừng phạt.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cũng cho biết Nga đã bắt đầu giao dịch qua tiền điện tử trong giao dịch dầu mỏ với Trung Quốc và Ấn Độ để tránh lệnh trừng phạt của phương Tây.

Tín hiệu mới từ chính quyền Mỹ tới Nga?

Theo báo Kyiv Independent, trong suốt quá trình đàm phán để nhanh chóng chấm dứt xung đột, đội ngũ Tổng thống Trump liên tục gia tăng áp lực lên Kiev và Tổng thống Volodymyr Zelensky trong khi đưa ra rất ít yêu cầu đối với phía Nga.

Điều này dẫn đến suy đoán rằng ông Trump có thể cố gắng ép Kiev ký một thỏa thuận hòa bình bất lợi, về cơ bản sẽ buộc Ukraine đầu hàng.

Tuy nhiên, báo Kiev Independent cho rằng động thái chấm dứt quyền miễn trừ nêu trên có thể là tín hiệu từ chính quyền ông Trump, cho thấy Mỹ sẵn sàng sử dụng lệnh trừng phạt để gây sức ép buộc Moscow phải đồng ý lệnh ngừng bắn và thỏa thuận hòa bình.

PGS. James Angel, Trường Kinh doanh Georgetown, nhận xét chính quyền Mỹ đã đóng lỗ hổng trong lệnh trừng phạt của người tiền nhiệm, gây khó khăn cho hoạt động giao dịch năng lượng của Nga, cho thấy quyết tâm của Mỹ trong việc chấm dứt xung đột.

Lưu Gia Huy