Lệnh ngừng bắn Ukraine - Nga có thể thay đổi thị trường năng lượng

Việc Ukraine có thể đạt thỏa thuận ngừng bắn do Mỹ làm trung gian có thể tạo ra những tác động sâu rộng đối với thị trường hàng hóa toàn cầu.

Hình minh họa thị trường năng lượng. Ảnh: Getty

Nếu được thực thi, lệnh ngừng bắn này có thể khiến giá hàng hóa và dòng chảy thương mại thay đổi đáng kể.

“Theo dõi diễn biến từ đầu, có thể thấy tác động của một lệnh ngừng bắn giữa Ukraine và Nga đối với thị trường năng lượng là rất lớn”, ông Jorge Leon, trưởng bộ phận phân tích địa chính trị tại Rystad Energy, nhận định. Những phản ứng đầu tiên của thị trường trong tuần này đã cho thấy yếu tố quan trọng trong thị trường dầu khí: mức phí rủi ro địa chính trị hiện đang được tính vào giá.

Nếu lệnh ngừng bắn được thực thi thành công, mức phí rủi ro này có thể giảm mạnh, kéo theo giá dầu và khí đốt cũng hạ nhiệt, giúp thị trường ổn định hơn, theo ông Leon.

Giá dầu và khí đốt có thể hạ nhiệt

Mối liên hệ giữa căng thẳng địa chính trị và giá dầu khí vốn đã được chứng minh qua nhiều giai đoạn. Do đó, bất kỳ động thái nào làm giảm căng thẳng như một thỏa thuận ngừng bắn đều có thể tạo ra hiệu ứng tích cực đối với thị trường.

Việc giảm nguy cơ gián đoạn nguồn cung sẽ kéo theo mức phí rủi ro địa chính trị giảm xuống, từ đó giúp giá dầu và khí đốt giảm theo.

Lệnh trừng phạt đối với năng lượng Nga có thể được dỡ bỏ

“Một điều quan trọng hơn là khả năng đạt được thỏa thuận hòa bình lâu dài hiện cao hơn so với vài ngày trước, đặc biệt sau cuộc tranh luận căng thẳng trên truyền hình giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng”, ông Leon nói thêm.

Ngoài những lợi ích nhân đạo rõ ràng, một lệnh ngừng bắn lâu dài giữa Nga và Ukraine sẽ có tác động sâu rộng đến thị trường năng lượng toàn cầu.

Theo phân tích của Rystad Energy, việc đình chiến gần như chắc chắn sẽ kéo theo việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với ngành năng lượng Nga.

Khả năng tiếp cận nguồn cung khí đốt từ Nga được cải thiện có thể gây áp lực giảm giá đối với thị trường khí đốt toàn cầu, đặc biệt là chỉ số tham chiếu Title Transfer Facility (TTF), vốn là thước đo quan trọng của giá khí đốt tại châu Âu. Giá khí đốt giảm chủ yếu do nguồn cung dồi dào hơn, giúp giảm tình trạng khan hiếm - yếu tố thường đẩy giá lên cao.

Hồi giữa tháng 2, chỉ số TTF đã giảm mạnh gần 13%, có thể là dấu hiệu báo trước về cuộc thảo luận giữa cựu Tổng thống Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin nhằm khởi động các cuộc đàm phán chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Ảnh hưởng đến thị trường dầu mỏ

Tác động của lệnh ngừng bắn đối với giá dầu có thể không lớn như với khí đốt.

Hiện nay, sản lượng dầu thô của Nga đang bị giới hạn theo cam kết với OPEC+, chứ không phải do lệnh trừng phạt quốc tế. Tuy nhiên, trong tương lai, Nga hoàn toàn có thể tăng sản lượng và xuất khẩu nếu quyết định vượt hạn ngạch của OPEC+ hoặc nếu thỏa thuận của liên minh này được điều chỉnh để cho phép Nga khai thác nhiều hơn.

Có nhiều yếu tố có thể khiến Nga muốn tăng sản lượng, từ mục tiêu tăng doanh thu, giành thêm thị phần đến việc sử dụng dầu mỏ như một công cụ gây ảnh hưởng chính trị.

Tuy nhiên, động thái này cũng có thể vấp phải phản ứng từ các thành viên khác của OPEC+, dẫn đến nguy cơ xảy ra cuộc chiến giá dầu hoặc thậm chí là sự sụp đổ của thỏa thuận liên minh.

Bên cạnh đó, nếu Nga tăng mạnh xuất khẩu dầu, nước này có thể đối mặt với các thách thức về hậu cần, như hạn chế về công suất đường ống hoặc thiếu tàu chở dầu.

Chính sách của Mỹ đối với Iran

Mặt khác, giá dầu thấp hơn có thể tạo điều kiện thuận lợi để Mỹ gia tăng sức ép tối đa lên Iran.

Theo ông Leon, chiến lược của chính quyền Mỹ có thể tận dụng sự biến động của thị trường dầu để gây áp lực lên Iran.

Bằng cách duy trì sức ép tối đa, Mỹ muốn cắt giảm xuất khẩu dầu của Iran, có thể dẫn đến việc nước này mất khoảng 1,5 triệu thùng dầu mỗi ngày trên thị trường.

Chiến lược này được đánh giá là khả thi hơn khi giá dầu đang ở mức thấp, giúp giảm tác động đến giá toàn cầu.

Có nhiều yếu tố góp phần duy trì mức giá thấp này, trong đó có việc liên minh OPEC+ (bao gồm Nga và các nhà sản xuất lớn khác) đang đẩy mạnh sản lượng.

Nguồn cung dồi dào, cùng với lượng dầu xuất khẩu từ Nga gia tăng, khiến thị trường dư thừa và giá dầu chịu áp lực giảm. Trong bối cảnh đó, dù xuất khẩu dầu của Iran sụt giảm, thị trường có thể hấp thụ lượng thiếu hụt này mà không gây biến động lớn về giá.

Kịch bản này cho phép chính quyền Mỹ theo đuổi chiến lược gây sức ép tối đa với Iran mà không gây tổn hại quá lớn đến nền kinh tế của Mỹ và đồng minh.

Xu hướng thương mại toàn cầu có thể thay đổi

Nếu Ukraine và Nga đạt được thỏa thuận hòa bình, dòng chảy thương mại toàn cầu có thể thay đổi, trong đó khí đốt Nga có thể quay trở lại thị trường châu Âu.

“Dù vẫn còn xa mới có thể đạt được thỏa thuận ngừng bắn lâu dài giữa Nga và Ukraine, những diễn biến hiện nay mang đến một tia hy vọng”, ông Leon nhận định.

Dũng Phan (Theo Invezz)