Mỹ để ngỏ khả năng đóng cửa nhà tù quân sự Guantanamo
Chính phủ Mỹ đang xem xét mọi phương án khả thi để đóng cửa nhà tù quân sự Mỹ ở Vịnh Guantanamo của Cuba. Thông tin trên được người phát ngôn Nhà Trắng Jen Psaki đưa ra trong một nỗ lực mới nhằm loại bỏ điều mà các nhóm nhân quyền từ lâu chỉ trích là một 'vết ố' trong hình ảnh toàn cầu của nước Mỹ.
Phát biểu họp báo ngày 19-7, bà Jen Psaki khẳng định “mục tiêu của chúng tôi là đóng cửa (nhà tù quân sự) ở Vịnh Guantanamo”, song Tổng thống Mỹ Joe Biden vẫn cần phải tham vấn với Quốc hội về vấn đề này. Theo người phát ngôn Nhà Trắng, tới nay vẫn chưa có kế hoạch cụ thể về việc đóng cửa nhà tù quân sự này. Hiện Mỹ cũng đang xem xét tất cả các khả năng có sẵn để chuyển những tù nhân bị giam giữ khỏi Guantanamo một cách có trách nhiệm. Theo tờ The New York Times, hiện có 39 tù nhân đang bị giam tại nhà tù Guantanamo và 11 trong số đó bị kết án tội ác chiến tranh, trong khi 28 tù nhân còn lại vẫn không bị buộc tội sau gần 20 năm giam giữ.
Hàng rào bên ngoài nhà tù Guantanamo. Ảnh: AFP
Tuyên bố của bà Psaki được đưa ra một ngày sau khi Lầu Năm Góc thông báo cho phép chuyển một tù nhân ra khỏi nhà tù ở Vịnh Guantanamo. Đây là tù nhân đầu tiên được đưa ra khỏi nhà tù Guantanamo dưới thời Tổng thống Joe Biden. Tù nhân này là Abdul Latif Nasir, 56 tuổi, đã được hồi hương Maroc sau khi Hội đồng xét duyệt định kỳ xác định vào năm 2016 rằng việc giam giữ tù nhân này là “không còn cần thiết để bảo vệ nước Mỹ trước một mối đe dọa đáng kể và liên tục đối với an ninh quốc gia”.
Nhà tù quân sự của Mỹ đặt tại Vịnh Guantanamo được thiết lập dưới thời cựu Tổng thống George W.Bush để giam giữ những nghi can nước ngoài sau vụ khủng bố ngày 11-9-2001 và là biểu tượng của quyết tâm chống chủ nghĩa khủng bố của xứ cờ hoa. Vào cao điểm, nhà tù này giam giữ 800 tù nhân, trong đó có nhiều người chưa từng qua xét xử. Không chỉ bị người dân chỉ trích vì tiêu tốn quá nhiều kinh phí, nhà tù Vịnh Guantanamo đã bị các nhà hoạt động nhân quyền và nhiều tổ chức quốc tế, chính phủ trên thế giới lên án vì các phương pháp thẩm vấn gây tranh cãi và tính hợp pháp không rõ ràng, giam giữ tù nhân vô thời hạn mà không tuyên án họ có tội hay không.
Trong suốt thời gian nắm quyền, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã nỗ lực không ngừng nghỉ để đóng cửa nhà tù này. Ông dự định chuyển tất cả những tù nhân có “nguy cơ thấp” sang các quốc gia khác, những đối tượng còn lại sẽ được đưa tới các căn cứ giam giữ bí mật bên trong nước Mỹ. Tuy nhiên, Đảng Cộng hòa đã nhanh chóng ngăn chặn các kế hoạch của ông Obama bằng cách hạn chế khả năng Mỹ di chuyển tù nhân từ Guantanamo về đất liền của Mỹ.
Ngay khi ông Joe Biden nhậm chức Tổng thống, chính quyền Washington đã chính thức khởi động chương trình đánh giá lại tương lai của nhà tù quân sự Guantanamo với mục tiêu đóng cửa cơ sở gây tranh cãi này. Ngày 17-5, Tổng thống Joe Biden thông qua quyết định trả tự do cho 3 tù nhân tại Vịnh Guantanamo sau gần hai thập niên giam giữ, trong đó có tù nhân cao tuổi nhất trong số những người đang bị giam giữ là doanh nhân Pakistan Saifullah Paracha (73 tuổi). Mặc dù bị bắt và đưa tới Guantanamo trong giai đoạn 2001-2003 nhưng cả 3 tù nhân này đều chưa từng bị xét xử. Động thái này được cho là mở đường để Mỹ đóng cửa nhà tù Guantanamo.
Tuy nhiên, theo Reuters, dù Đảng Dân chủ cầm quyền đang nắm quyền kiểm soát tại Quốc hội Mỹ nhưng với thế đa số mong manh và khả năng có một số nghị sĩ Dân chủ phản đối ý tưởng này sẽ gây không ít khó khăn đối với nỗ lực của Tổng thống Joe Biden nhằm có được những điều chỉnh luật pháp mở đường cho việc đóng cửa nhà tù Guantanamo.
