Mỹ đề xuất ngừng bắn 60 ngày tại dải Gaza

Người dân tập trung chờ nhận hàng viện trợ từ Quỹ Nhân đạo Gaza do Mỹ hậu thuẫn, ở trung tâm Dải Gaza, ngày 29-5. Ảnh: Reuters

Đề xuất ngừng bắn 60 ngày do Đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff soạn thảo. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cũng xác nhận rằng chính phủ của ông đã phê duyệt đề xuất và đã thông báo điều này tới các gia đình có người thân đang bị Hamas bắt giữ tại Gaza.

Thỏa thuận được đề xuất sẽ bắt đầu bằng tuyên bố chính thức về lệnh ngừng bắn kéo dài 60 ngày. Trong tuần đầu tiên, Hamas sẽ thả 10 con tin còn sống và thi thể của 18 người khác, theo hai giai đoạn. Trong số 58 con tin vẫn bị giam giữ ở Gaza, các quan chức Israel tin rằng 20 người còn sống, còn lại là 38 thi thể. Trong thời gian ngừng bắn, các cuộc đàm phán sẽ diễn ra để chấm dứt chiến tranh. Nếu đạt được thỏa thuận về các nguyên tắc chấm dứt chiến tranh, tất cả các con tin còn lại - dù còn sống hay đã chết - đều được trả về. Nếu không đạt được thỏa thuận, Israel sẽ tiếp tục các hoạt động quân sự. Một phương án khác đang được thảo luận là gia hạn lệnh ngừng bắn để đổi lấy việc thả thêm con tin.

Hamas xác nhận đã nhận được đề xuất và đang xem xét nhưng khẳng định văn bản hiện tại cần được sửa đổi để đáp ứng các yêu cầu cốt lõi của phía Palestine. Trong tuyên bố công bố ngày 29-5, quan chức cấp cao Hamas Bassem Naim nhấn mạnh: "Đề xuất này không đáp ứng bất kỳ yêu cầu nào của người dân chúng tôi". Tuy nhiên, ông cũng cho biết lãnh đạo Hamas chưa bác bỏ hoàn toàn đề xuất và vẫn đang trong quá trình phân tích tài liệu.

Theo các nguồn tin ngoại giao Arab và một bên tham gia đàm phán, Hamas có thể chấp thuận đề xuất về mặt nguyên tắc nhưng sẽ gửi kèm một danh sách sửa đổi. Đáng chú ý, phía Hamas tỏ ra không hài lòng với việc nội dung cuối cùng của đề xuất đã được sửa đổi sau khi ông Witkoff tham vấn giới chức Mỹ tại Washington. Hamas muốn bổ sung điều khoản buộc lực lượng Israel rút về vị trí kiểm soát trước lệnh ngừng bắn tháng 3, thay vì giữ lại quyền kiểm soát các khu vực chiến lược trong Gaza.

Phía Hamas cũng yêu cầu viện trợ nhân đạo vào Gaza phải được phân phối theo các tiêu chuẩn nhân đạo quốc tế, thông qua các kênh như Liên hợp quốc và Hội Trăng lưỡi liềm Đỏ. Điều này nhằm làm giảm vai trò của Quỹ Nhân đạo Gaza do Mỹ và Israel hậu thuẫn - một tổ chức mà Hamas và nhiều tổ chức quốc tế cho rằng không giải quyết được khủng hoảng nhân đạo thực sự. Ngoài ra, Hamas còn yêu cầu sửa đổi điều khoản liên quan đến đàm phán về ngừng bắn vĩnh viễn. Cụ thể, phong trào này muốn văn bản thể hiện rõ rằng Israel không được phép tái khởi động xung đột nếu chưa có thỏa thuận cuối cùng, điều từng xảy ra sau lệnh ngừng bắn hồi tháng 1 năm nay. Dù đề xuất hiện tại dự kiến kết thúc đàm phán trong 60 ngày, nhưng Hamas yêu cầu bảo đảm rõ ràng hơn về việc nối dài ngừng bắn nếu các cuộc đàm phán vẫn thiện chí dù chưa hoàn tất.

Ngoài các đề xuất sửa đổi, Hamas vẫn đánh giá cao một số điểm tích cực trong kế hoạch của Mỹ như lệnh ngừng bắn tạm thời, cơ chế trao đổi con tin và tù nhân, cũng như vai trò giám sát của các bên trung gian gồm Mỹ, Ai Cập và Qatar. Tuy nhiên, phong trào này cảnh báo một thỏa thuận không bao gồm việc Israel rút quân toàn diện và bảo đảm viện trợ nhân đạo sẽ khó có thể được người Palestine chấp nhận.

Hiện các cuộc thương lượng vẫn đang tiếp tục. Cộng đồng quốc tế và người dân trong khu vực đang đặt nhiều kỳ vọng vào khả năng đạt được một thỏa thuận ngừng bắn bền vững nhằm chấm dứt xung đột kéo dài và đưa các con tin trở về an toàn.

AN BÌNH