Mỹ gợi ý dỡ lệnh trừng phạt nếu Thổ Nhĩ Kỳ chuyển S-400 đến Ukraine?
Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ được cho là đang đàm phán về một thỏa thuận mà trong đó, Ankara sẽ điều hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga tới Ukraine để đổi lấy việc được Washington dỡ lệnh trừng phạt.
Tiết lộ với tờ Sky News Arabia hôm 20/3, một quan chức Lầu Năm Góc giấu tên cho biết: “Chúng tôi đang đàm phán liên tục với Ankara về việc chuyển hệ thống phòng không S-400 đến Kiev.”
Đổi lại, Thổ Nhĩ Kỳ có thể được quay trở lại chương trình F-35 của NATO và được dỡ bỏ các lệnh trừng phạt mà Washington áp đặt.
Trước đó hôm 19/3, hãng tin Reuters trích dẫn 3 nguồn tin cho biết Mỹ đã gợi ý việc này với Ankara trong tháng qua, nhưng chưa đưa ra đề xuất chính thức. Ý tưởng cũng được nhắc lại trong chuyến thăm của Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman đến Thổ Nhĩ Kỳ hồi đầu tháng 3, nguồn tin cho biết.
Ankara và Washington vẫn chưa đưa ra bình luận chính thức về những thông tin này. Nhưng theo các chuyên gia, ý tưởng có khả năng cao sẽ bị bác bỏ vì các trở ngại liên quan đến việc lắp đặt - vận hành S-400 ở Ukraine, cũng như lo ngại của Ankara về khả năng hứng chỉ trích từ Mátxcơva.
Thổ Nhĩ Kỳ có chung đường biên giới trên Biển Đen với Ukraine và Nga, đồng thời có quan hệ tốt với Kiev và Mátxcơva. Ankara từng lên tiếng bày tỏ sự ủng hộ với Ukraine, nhưng cũng phản đối các lệnh trừng phạt nhằm vào Nga và đề nghị các bên hòa giải. Mặt khác, Ankara vẫn duy trì bán máy bay quân sự không người lái cho Kiev và ký thỏa thuận hợp tác sản xuất, khiến Điện Kremlin tức giận.
Mỹ từng nhiều lần yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ - một đồng minh NATO loại bỏ các tổ hợp tên lửa đất-đối-không S-400 do Nga chế tạo, sau khi Mátxcơva bàn giao chuyến hàng đầu tiên cho Ankara vào tháng 7/2019.
Thỏa thuận mua S-400 của Thổ Nhĩ Kỳ khiến quan hệ giữa nước này với Mỹ trở nên căng thẳng suốt một thời gian dài. Mỹ cho rằng việc Ankara mua khí tài Nga “có thể gây nguy hại cho quân nhân, cho công nghệ quân sự của Mỹ”. Để trả đũa, Washington đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với ngành công nghiệp quốc phòng của Thổ Nhĩ Kỳ, và loại nước này ra khỏi chương trình máy bay chiến đấu F-35 của NATO.
Kể từ khi Nga khai màn chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào cuối tháng 2, Mỹ đã nỗ lực thuyết phục các quốc gia đồng minh sở hữu hệ thống phòng không S-300 do Liên Xô sản xuất gửi chúng cho Ukraine.
Tuần trước, Slovakia đã đồng ý chuyển S-300 đến Kiev với điều kiện được NATO cung cấp hệ thống khác để thế chỗ.
Hôm 20/3, Bộ trưởng Quốc phòng Slovakia Jaroslav Nad xác nhận các thành phần hệ thống phòng không Patriot của NATO đã bắt đầu được triển khai ở quốc gia này. Bộ trưởng Nad cho biết Patriot không phải là hệ thống thế chỗ S-300. Nhưng ông cũng lưu ý rằng “dù sao thì hệ thống của Liên Xô cũng cần được thay thế do đã cũ kỹ và lạc hậu”.
