Mỹ lên kế hoạch hồi sinh ngành đóng tàu

Ngành đóng tàu sa sút

Kể từ khi nhậm chức Tổng thống, một trong những vấn đề ông Donald Trump trăn trở chính là khôi phục ngành đóng tàu của Mỹ. Trang Defense One dẫn lời người được Tổng thống lựa chọn làm Bộ trưởng Hải quân Mỹ John Phelan cho biết, có hôm khi đã khuya, Tổng thống Trump vẫn nhắn tin cho ông, chia sẻ lo ngại về tình trạng tàu chiến Mỹ cũ kỹ.

Bài phát biểu đầu tiên trước Quốc hội của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Andrew Harnik/Getty Images.

Theo Defense One, số lượng nhà sản xuất, xưởng đóng tàu và nhà cung cấp cùng với lực lượng lao động lành nghề trong ngành đóng tàu Mỹ đã giảm trong những thập kỷ gần đây. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến hoạt động sản xuất tàu chiến, tàu ngầm hạt nhân của nước này trì trệ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump không phải là người duy nhất bày tỏ lo ngại về tình trạng ngành đóng tàu Mỹ xuống dốc.

Lực lượng Hải quân Mỹ liên tục cảnh báo trong suốt nhiều năm và gần nhất, mùa hè năm 2023, Văn phòng Tình báo Hải quân có báo cáo tóm tắt chỉ ra các xưởng đóng tàu của Trung Quốc có thể đóng tàu trọng tải lớn hơn khoảng 232 lần so với các xưởng đóng tàu của Mỹ.

Sắc lệnh đặc biệt

Chỉ 2 tháng trước, chính quyền tiền nhiệm của ông Joe Biden kết thúc cuộc điều tra kéo dài gần một năm theo yêu cầu từ công đoàn công nhân ngành thép của Mỹ United Steelworkers và các công đoàn khác. Kết quả, chính quyền Mỹ cáo buộc Trung Quốc sử dụng các chính sách và hành vi không công bằng để dần dần thống trị ngành đóng tàu.

Sau nhiều trăn trở, trong bài phát biểu đầu tiên trước Quốc hội vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Nhà Trắng đang soạn thảo sắc lệnh hành pháp để đẩy mạnh ngành đóng tàu, cạnh tranh với sức ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc.

"Để thúc đẩy nền tảng công nghiệp quốc phòng, chúng tôi sẽ khôi phục ngành đóng tàu của Mỹ, bao gồm đóng tàu thương mại, tàu quân sự", ông Trump nhấn mạnh và bày tỏ kỳ vọng sắc lệnh sẽ có tác động rất lớn, sớm đưa ngành đóng tàu hưng thịnh trở lại.

Được tiếp cận dự thảo, hãng tin Reuters cho biết, Washington dự định thành lập Quỹ ủy thác an ninh hàng hải như một nguồn tài trợ chuyên biệt và ưu đãi cho hoạt động đóng tàu thông qua ưu đãi thuế, trợ cấp và cho vay.

Bên cạnh đó, Nhà Trắng cũng thành lập một văn phòng tại Hội đồng An ninh Quốc gia để triển khai chiến lược của chính phủ nhằm củng cố cơ sở công nghiệp hàng hải.

Nhiều ý kiến ủng hộ

Sáng kiến trên của ông Donald Trump nhận được nhiều ý kiến ủng hộ, coi đây là việc cần làm để khôi phục ngành đóng tàu nước này.

Một tàu hàng chở đầy container tại cảng Oakland, bang California, Mỹ. Ảnh: Reutes.

Trong đó, ông Jake Sullivan, Cố vấn an ninh quốc gia của cựu Tổng thống Joe Biden đã thể hiện quan điểm ủng hộ với nhà lãnh đạo Mỹ.

Bản thân ông Sullivan từng cảnh báo hoạt động thương mại của Trung Quốc không công bằng, kéo dài hàng chục năm, có thể tác động tiêu cực đến ngành đóng tàu quân sự và thương mại Mỹ.

"Ngành đóng tàu Mỹ đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ an ninh quốc gia và kinh tế. Giờ là lúc phải hành động để giải quyết tác động từ chính sách của Trung Quốc và củng cố năng lực cũng như sức mạnh hàng hải của Mỹ", ông Sullivan chia sẻ với hãng tin Reuters.

Tuyên bố của ông Trump cũng nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các công đoàn trong ngành đóng tàu.

Ông Michael Wessel, Chủ tịch của Wessel Group, nhận định dự thảo sắc lệnh của ông Trump là bước tiến đáng khích lệ sau những nỗ lực kéo dài hàng năm của các công đoàn nhằm phục hồi ngành đóng tàu.

"Chúng ta chỉ có thể giữ vị trí hàng đầu trong ngành công nghiệp đóng tàu thế giới khi chúng ta quyết tâm hành động", ông nói đồng thời cho biết cần thực hiện một loạt giải pháp như đầu tư, miễn thuế và củng cố cả chuỗi cung ứng, lực lượng lao động.

Vẫn có phản ứng trái chiều

Ở góc độ khác, chia sẻ với Reuters, nhiều ý kiến lo ngại kế hoạch của Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể khiến các nhà khai thác vận tải biển hứng chịu chi phí khổng lồ và gây ra thêm một đợt hỗn loạn mới về chuỗi cung ứng trên toàn thế giới.

Ông Jeremy Nixon, Tổng giám đốc điều hành hãng tàu container Ocean Network Express cho hay, kế hoạch này có thể gây thiệt hại rất lớn cho các hãng vận tải biển và khách hàng.

Trong khi đó, ông Soren Toft, Tổng giám đốc điều hành Công ty MSC cho rằng, hãng này có thể chỉ tập trung tới các cảng lớn, bỏ qua các cảng nhỏ hơn như cảng Oakland của California - một cửa ngõ quan trọng để xuất khẩu thịt bò tươi, các sản phẩm từ sữa và hạnh nhân, để giảm thiểu tác động.

Ông Beth Rooney, Giám đốc cảng New York and New Jersey, cảng lớn nhất Bờ Đông Mỹ thì lo ngại, khối lượng hàng tới cảng sẽ tăng đột biến. "Sẽ rất khó khăn cho chúng tôi và các đối tác để có thể xử lý toàn bộ cùng một lúc", ông Rooney nói.

Trang Trần