Mỹ lo ngại Nga triển khai tên lửa thuộc Hiệp ước Các lực lượng Hạt nhân Tầm trung

Đặc phái viên Mỹ về không phổ biến vũ khí hạt nhân, ông Jeffrey Eberhardt cho biết Nga nên loại bỏ các tên lửa vi phạm các điều khoản của Hiệp ước INF khỏi châu Âu.

Tên lửa của Nga. Ảnh: AP

Bài liên quan

Dân số Nga suy giảm mạnh nhất lịch sử, khi COVID là tác nhân không nhỏ

Ông Putin nói Nga có thể giúp EU về khí đốt thay vì sử dụng như một vũ khí

Nga và Mỹ đàm phán bất thành về tranh chấp đại sứ quán

Nga, Trung Quốc kêu gọi Liên hợp quốc kiểm tra vũ khí sinh học của Mỹ

“Nga đã vi phạm INF bằng cách triển khai tên lửa. Do đó, giải pháp là Nga phải loại bỏ chúng”, ông Eberhardt nói với Sputnik, sau khi được yêu cầu làm rõ quan điểm của chính quyền ông Biden về sáng kiến của Nga về việc tạm hoãn triển khai tên lửa tầm trung và tầm ngắn hơn ở châu Âu.

Trước đó, phát biểu tại cuộc họp của Ủy ban thứ nhất về Giải trừ quân bị và An ninh Quốc tế của Đại hội đồng Liên hợp quốc, nhà ngoại giao cho rằng Mỹ muốn “tránh xa các cuộc chạy đua vũ trang tốn kém” với các đối thủ tiềm tàng và “khôi phục niềm tin vào Hoa Kỳ với tư cách là nước đứng đầu trong lĩnh vực kiểm soát vũ khí".

Ông Eberhardt được bổ nhiệm làm đặc phái viên về không phổ biến vũ khí hạt nhân vào năm 2019, cùng năm mà chính quyền ông Trump đơn phương hủy bỏ Hiệp ước INF với Nga, vốn hạn chế việc sản xuất và triển khai tên lửa đạn đạo trên mặt đất trong phạm vi 500-5.500 km. Mỹ rút khỏi thỏa thuận sau khi cáo buộc Nga vi phạm các điều khoản với một trong các tên lửa của họ.

Nga đã cố gắng cứu thỏa thuận bằng cách tiết lộ khả năng của tên lửa cho các tùy viên quân sự và các phóng viên tại một nhà kho quân sự bên ngoài thủ đô Moscow. Gần như ngay lập tức Mỹ cũng bắt đầu thử nghiệm các tên lửa vi phạm INF. Lockheed Martin đã thử một tên lửa như vậy vào thứ Năm.

Trước khi Mỹ rút khỏi INF, Nga cáo buộc Washington phớt lờ các nghĩa vụ của mình theo hiệp ước, bao gồm cả việc triển khai bất hợp pháp các máy bay không người lái chiến đấu trên mặt đất, sản xuất tên lửa tầm trung trên mặt đất và việc triển khai các thành phần của hệ thống phòng thủ tên lửa Aegis Ashore ở Ba Lan và Romania.

Moscow bày tỏ quan ngại đặc biệt về việc triển khai hệ thống Aegis Ashore, nhấn mạnh rằng các bệ phóng của nó có thể dễ dàng chuyển đổi để bắn tên lửa hành trình Tomahawk có đầu đạn hạt nhân vào các mục tiêu ở Nga.

Hiệp ước INF được ký kết vào cuối những năm 1980 trong thời kỳ cuối Chiến tranh Lạnh. Trong một nỗ lực nhằm giảm căng thẳng giữa các siêu cường hạt nhân, nhà lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev đã đồng ý tuân theo các yêu cầu trái chiều của phía Hoa Kỳ về việc cấm tên lửa trong phạm vi 500 đến 5.500 km sau khi Washington đóng quân ở Pershing và đặt tên lửa hành trình ở Tây Âu. Việc ký kết hiệp ước đã dẫn đến việc thanh lý gần 2.700 tên lửa, hơn 2/3 trong số đó là của Liên Xô.

INF là một trong số các sáng kiến kiểm soát vũ khí lớn bị Mỹ từ bỏ trong hai thập kỷ qua. Năm 2002, Washington từ bỏ Hiệp ước chống tên lửa đạn đạo cấm chế tạo lá chắn tên lửa.

Năm 2020, Mỹ rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở, một thỏa thuận thời hậu Chiến tranh Lạnh cho phép các quốc gia NATO, Nga và các quốc gia khác tham gia vào các chuyến bay quan sát trong không phận của nhau để giám sát các hoạt động quân sự của nhau.

Vào đầu năm 2021, chính quyền Trump đã đe dọa sẽ chấm dứt Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược Mới (New START) nhưng chính quyền ông Biden đã đạt được thỏa thuận vào phút cuối với Nga để ngăn hiệp ước này mất hiệu lực.

Hoàng Nam