Mỹ: Nhiều bang kiện Chính phủ cắt giảm tài trợ cho nghiên cứu khoa học
Ngày 28/5, một số bang tại Mỹ đệ đơn kiện nhằm ngăn chính quyền của Tổng thống Donald Trump giảm mạnh nguồn tài trợ liên bang cho nghiên cứu khoa học và các dự án tập trung vào tăng cường sự đa dạng trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM).
Nhà Trắng tại Washington, DC, Mỹ. Ảnh minh họa: AFP/TTXVN
Cụ thể, 16 bang - trong đó có New York, California, Illinois, New Jersey – đã đệ đơn kiện lên tòa án liên bang Manhattan. Các bang này yêu cầu tòa chặn chính quyền Mỹ cắt giảm những chương trình và nguồn tài trợ của Quỹ Khoa học quốc gia (NSF), mà họ cho rằng rất quan trọng để duy trì vị thế dẫn đầu toàn cầu của Mỹ về các lĩnh vực STEM.
Theo đơn kiện, từ tháng 4 vừa qua, NSF bắt đầu chấm dứt các dự án liên quan tăng cường sự tham gia của phụ nữ, nhóm thiểu số và người khuyết tật trong các lĩnh vực STEM. Tháng 5 này, họ thông báo sẽ giới hạn chi phí nghiên cứu gián tiếp, như thiết bị và không gian phòng thí nghiệm, ở mức 15% kinh phí được cấp. Các bang cho rằng các khoản cắt giảm như vậy "hoàn toàn vi phạm các chính sách và ưu tiên do Quốc hội Mỹ đề ra".
Tổng chưởng lý các bang lập luận rằng những hành động của NSF vi phạm luật và sẽ gây thiệt hại ngay lập tức cũng như không thể khắc phục cho những bang này. Tổng chưởng lý Letitia James của bang New York, người dẫn đầu vụ kiện, cảnh báo quyết định của chính quyền hiện tại nhằm vào khoa học cơ bản và những nỗ lực thiết yếu nhằm đảm bảo sự đa dạng trong STEM sẽ làm suy yếu nền kinh tế và an ninh quốc gia. Bà James cho rằng: "Việc đặt chính trị lên trên khoa học sẽ chỉ khiến đất nước tụt hậu".
Theo danh sách do NSF công bố, tính đến ngày 28/5, có hơn 1.700 khoản tài trợ nghiên cứu của NSF đã bị hủy, tương đương 1,4 tỷ USD.
Được thành lập năm 1950, NSF cấp kinh phí cho phần lớn nghiên cứu khoa học ở Mỹ. Trong năm tài chính 2024, ngân sách của cơ quan này là 9 tỷ USD. Dự thảo ngân sách của chính quyền ông Trump công bố tháng này đề xuất cắt giảm 55,8% khoản tiền trên.
