Mỹ rót tỷ USD vào chip bán dẫn đối đầu Trung Quốc, Nhật Bản có thể kiệt sức

Theo Bộ Công nghiệp Nhật Bản, thị phần sản xuất chip bán dẫn của nước này đã giảm từ một nửa xuống còn một phần mười trong 3 thập kỷ qua do họ để mất khách hàng vào tay các đối thủ khác và không duy trì được vị trí dẫn đầu toàn cầu trong việc sản xuất các sản phẩm bán dẫn tiên tiến.

Trong khi Trung Quốc và Mỹ, bị thúc đẩy bởi chiến tranh thương mại và những lo ngại về an ninh quốc gia đã tăng cường hỗ trợ sản xuất chip bán dẫn để sử dụng trong các thiết bị từ điện thoại thông minh đến tên lửa, các quan chức lo ngại Nhật Bản sẽ bị vắt kiệt sức lực hoàn toàn.

Mỹ rót tỷ USD vào chip bán dẫn đối đầu Trung Quốc, Nhật Bản có thể kiệt sức

Trong một cuộc họp đầu tiên của đảng LDP cầm quyền nhằm thảo luận về cách để đất nước có thể phát triển một nền kinh tế kỹ thuật số hàng đầu vào tháng 5 vừa qua, cựu Thủ tướng Nhật Bản, ông Shinzo Abe nói: “Chúng ta không thể tiếp tục những gì chúng ta đã làm, chúng ta phải làm điều gì đó ở một cấp độ hoàn toàn khác”.

Các tài liệu do Bộ Kinh tế Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) phát hành vào đầu năm nay cho thấy, Nhật Bản đang đứng trước nguy cơ bị gạt ra khỏi trật tự thế giới trong công nghệ mới, trong đó khả năng thị phần chip bán dẫn sẽ bằng 0 vào năm 2030.

Bên cạnh đó, tương lai của các công ty hàng đầu thế giới của Nhật Bản liên quan đến việc cung cấp các sản phẩm như tấm silicon, màng hóa chất và máy móc sản xuất cho các nhà sản xuất chip bán dẫn cũng đang là mối quan tâm của các quan chức Nhật Bản.

Các quan chức Nhật Bản lo ngại rằng, bằng cách thu hút các công ty sản xuất chip lớn của châu Á như TSMC của Đài Loan vào đất của mình, Mỹ có thể cám dỗ các công ty lớn của Nhật Bản làm theo.

Theo ông Kazumi Nishikawa, Giám đốc CNTT tại METI thì các công ty mà ông đang lo ngại bao gồm các nhà sản xuất tấm wafer Shin-Etsu Chemical và Sumco Corp; nhà cung cấp chất quang điện quang JSR Corp và các nhà chế tạo máy móc sản xuất Screen Holdings và Tokyo Electron.

Người phát ngôn của nhà cung cấp chất quang điện quang JSR cho biết: “Chúng tôi luôn chuẩn bị sẵn sàng để đối phó với những thay đổi chính sách ở mỗi quốc gia”.

Khi được Reuters hỏi, không công ty nào cho biết họ hiện có kế hoạch chuyển hoạt động sản xuất sang Mỹ.

Chiến tranh công nghệ

Để giữ chân các công ty của mình, Nhật Bản cần có các công ty đúc chip bán dẫn để tiêu thụ các sản phẩm mà các công ty này làm ra như thiết bị máy móc và hóa chất, đồng thời đảm bảo nguồn cung cấp chất bán dẫn ổn định cho các công ty sản xuất xe hơi và thiết bị điện tử của nước này.

TSMC, đang tìm cách mở rộng ra nước ngoài trong bối cảnh lo ngại về ảnh hưởng từ tham vọng của Trung Quốc, theo đó họ đã thành lập một trung tâm nghiên cứu và phát triển gần thủ đô Tokyo. Đồng thời cũng đang xem xét kế hoạch xây dựng một nhà máy chế tạo ở Nhật Bản.

Tuy nhiên, liên doanh nước ngoài lớn nhất của TSMC cho đến nay là một nhà máy bán dẫn trị giá 12 tỷ USD mà công ty này đang xây dựng ở bang Arizona của Mỹ.

Trong một nỗ lực để theo kịp cuộc đua công nghệ, chính phủ của Thủ tướng Yoshihide Suga vào tháng 6 đã phê duyệt một chiến lược do nhóm của Nishikawa tại METI đưa ra nhằm đảm bảo Nhật Bản có đủ nguồn chip bán dẫn để cạnh tranh trong các công nghệ sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong tương lai, bao gồm cả trí tuệ nhân tạo, kết nối 5G và xe tự lái.

Bên cạnh đó, Nhật Bản cũng đang đặt mục tiêu biến Nhật Bản thành một trung tâm dữ liệu của châu Á nhằm tạo ra nhu cầu lớn về chất bán dẫn, qua đó sẽ thu hút các nhà sản xuất chip xây dựng các nhà máy gần đó.

Hỗ trợ đầu tư

Tuy nhiên, sự thành công của chính sách công nghiệp sẽ phụ thuộc vào nguồn tiền mà các quốc gia đầu tư vào đó.

Cho đến nay, Nhật Bản đã phân bổ 500 tỷ yên (4,5 tỷ USD) để củng cố chuỗi cung ứng công nghệ nhằm giúp các công ty đối mặt với tình trạng thiếu chip bán dẫn và các thành phần khác trong đại dịch Covid-19 và để thúc đẩy sự chuyển đổi sang 5G.

Mức phân bổ này của chính phủ Nhật Bản được cho là quá ít so với các quốc gia khác.

Hiệp hội Công nghiệp Công nghệ Thông tin và Điện tử Nhật Bản (JEITA) cho biết: “Với mức hỗ trợ hiện tại, thật khó khăn cho ngành công nghiệp bán dẫn của Nhật Bản và chúng tôi muốn các ưu đãi của chính phủ có thể so sánh với các quốc gia khác trên thế giới”.

Thượng viện Mỹ đã thông qua dự luật nhằm cung cấp 190 tỷ USD cho công nghệ mới, bao gồm 54 tỷ USD cho lĩnh vực chip bán dẫn, trong khi Liên minh châu Âu có kế hoạch chi 135 tỷ euro (159 tỷ USD) để nuôi dưỡng nền kinh tế kỹ thuật số của riêng mình.

Trao đổi với Reuters, cựu Bộ trưởng phục hồi kinh tế Nhật Bản, ông Akira Amari cho rằng: “Với tình hình tài chính hiện tại, Nhật Bản sẽ rất khó để so sánh với Mỹ, EU và Trung Quốc trong việc đầu tư để đưa Nhật Bản trở thành quốc gia số một thế giới về công nghệ”.

Phan Văn Hòa(theo Reuters)