Mỹ rút tổ hợp tên lửa tầm trung chiến lược khỏi Nhật Bản

Theo Bộ Quốc phòng Nhật Bản, Typhon - hệ thống tên lửa được Mỹ triển khai tại Nhật Bản từ tháng 9 - đã rời khỏi Iwakuni vào ngày 17/11. Đây là hệ thống tên lửa Mỹ vừa tham gia cuộc tập trận chung Resolute Dragon cùng lực lượng phòng vệ Nhật Bản.

Trước đó, giới chức Tokyo công bố rằng Typhon sẽ rút khỏi Nhật Bản khoảng một tuần sau khi hội thao kết thúc ngày 25/9.

Nhưng trên thực tế, hệ thống này vẫn tồn tại tại căn cứ cho đến ngày 10/11, khi các tổ chức dân sự ở Yamaguchi và khu vực lân cận gửi yêu cầu di dời nhằm hạ nhiệt lo ngại an ninh.

Việc Typhon ở lại lâu hơn dự kiến gióng lên cảnh báo rằng Mỹ có thể có mục đích triển khai lâu dài hơn. Tuy nhiên, việc Mỹ rút đi đột ngột cũng cho thấy chiến lược cân bằng.

Typhon, hay còn gọi là “Hệ thống Hỏa lực Tầm trung Chiến lược” (SMRF), do Lockheed Martin sản xuất, gồm 1 xe chỉ huy, 4 xe chở đạn kiêm bệ phóng, 1 xe nạp đạn và 1 xe hậu cần.

Từ các bệ phóng Mark 41 dạng container, Typhon có thể khai hỏa tên lửa hành trình Tomahawk cũng như tên lửa SM-6.

Từ các bệ phóng Mark 41 dạng container, Typhon có thể khai hỏa tên lửa hành trình Tomahawk cũng như tên lửa SM-6.

Tầm bắn của Tomahawk khi được triển khai từ Nhật Bản có thể tiếp cận các vùng trọng yếu như bờ biển phía đông Trung Quốc hoặc vài khu vực của Nga, điều này khiến cả Bắc Kinh và Moscow không thể bỏ qua.

Trung Quốc đã chỉ trích mạnh mẽ việc triển khai này, xem nó là mối đe dọa chiến lược lớn, gia tăng nguy cơ chạy đua vũ trang trong khu vực.

Một số chuyên gia cho rằng đợt triển khai Typhon lần này là cách Mỹ thử nghiệm khả năng nhanh chóng triển khai vũ khí tiên tiến tới đối tác chiến lược, đồng thời gửi thông điệp răn đe tới Trung Quốc.

Theo Đại tá Wade Germann, chỉ huy kíp vận hành tổ hợp Typhon, hệ thống này có khả năng được đưa lên “tiền tuyến” rất nhanh nếu cần.

Tuy nhiên, Mỹ dường như không muốn để Typhon ở lại Nhật Bản quá lâu. Việc tháo dỡ diễn ra sau khi các kiến nghị từ cộng đồng dân sự Nhật Bản lan rộng, đặc biệt tại Yamaguchi và Hiroshima.

Điều này có thể xem là động thái làm dịu căng thẳng ngoại giao, khi Tokyo và Washington cần phải cân bằng giữa việc củng cố liên minh quân sự và không gây kích động quá mức Trung Quốc.

Trung Quốc cũng không giấu phản đối: Bắc Kinh liên tục kêu gọi Mỹ và Nhật Bản rút Typhon, cho rằng nó làm gia tăng mối đe dọa an ninh chiến lược.

Mặc dù Typhon đã rút, nhưng sự hiện diện ngắn ngủi của hệ thống trước đó cho thấy Mỹ đang kiểm tra khả năng tái triển khai hoặc luân chuyển hệ thống này đến các điểm chiến lược khác nếu cần thiết.

Về phía Nhật Bản, việc chấp nhận Typhon là minh chứng cho quyết tâm tăng cường hợp tác an ninh với Mỹ trong bối cảnh khu vực Đông Á bất ổn.

Nhưng việc đồng ý cho rút vũ khí này cũng thể hiện sự thận trọng của Tokyo - họ hiểu rằng mỗi bước triển khai tên lửa tầm trung đều có thể biến thành điểm nóng địa chính trị.

Chiến lược của Mỹ có thể được nhìn như “thử và cân chỉnh”: ban đầu dùng Typhon như công cụ răn đe, thử phản ứng địa phương và quốc tế; sau đó rút để giảm nhiệt khi cần thiết, nhưng vẫn giữ lựa chọn khả thi để triển khai lại nếu tình hình địa chính trị tiếp tục thay đổi.

Với động thái này, Mỹ vừa chứng tỏ năng lực linh hoạt trong bố trí tên lửa tầm trung, vừa cho thấy quyết tâm duy trì vai trò chiến lược trong chuỗi đồng minh ở Châu Á - Thái Bình Dương. Trong khi đó, Trung Quốc và Nga sẽ tiếp tục theo dõi mỗi lần triển khai Typhon của Washington như một chỉ dấu về quyết tâm địa chính trị của Mỹ.

Việt Hùng

Theo Kyoto Shimbun, SCMP, Reuters