Mỹ thống trị thị trường vũ khí tấn công tầm xa

Theo The EurAsian Times, dẫn đầu nỗ lực thay đổi chiến lược này vẫn là Mỹ, quốc gia thống trị hoạt động xuất khẩu tên lửa, chiếm 45% tổng doanh số tên lửa có tầm bắn hơn 250km. Trang tin dẫn báo cáo mới đây của Viện Nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm (SIPRI) cho hay, trong giai đoạn 2020-2024, Mỹ đã xuất khẩu các loại tên lửa tấn công mặt đất tầm xa cho 7 quốc gia và đang chuẩn bị giao hàng cho 13 quốc gia khác. Trong số đó, tên lửa tấn công mặt đất Tomahawk (TLAM) được ưa chuộng nhất.

Từ thập niên 1980, Tomahawk đã cung cấp nền tảng cho khả năng tấn công của hải quân Mỹ và được trang bị cho tàu chiến, tàu ngầm. Các phiên bản nâng cao liên tục của loại tên lửa này khiến chúng ngày càng có độ chính xác cao và thích ứng nhanh chóng với các chiến trường hiện đại. Danh tiếng của Tomahawk khiến nó nhanh chóng được Anh tiếp cận và kết quả là lực lượng tàu ngầm của Hải quân Hoàng gia Anh đã sớm được trang bị loại vũ khí tấn công tầm xa này. Năm 2024, với một hợp đồng nhập khẩu vũ khí Mỹ trị giá 985 triệu USD, trong đó có 220 tên lửa Tomahawk trang bị cho tàu khu trục lớp Hobart và có khả năng tích hợp vào các khinh hạm lớp Hunter trong tương lai, Australia đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quá trình hiện đại hóa quân đội nước này. Trước đó, Nhật Bản và Hà Lan đều nỗ lực tăng cường sức mạnh phòng thủ quốc gia thông qua các thỏa thuận tỷ đô mua vũ khí của Mỹ, trong đó có hàng trăm tên lửa Tomahawk.

Nhật Bản mua 400 tên lửa Tomahawk của Mỹ trong một thỏa thuận trị giá gần 2,4 tỷ USD (ảnh minh họa). Ảnh: The EurAsian Times

“Đắt hàng” thứ hai sau Tomahawk phải kể đến tên lửa đạn đạo chiến thuật tầm ngắn (ATACMS), một loại tên lửa đất đối đất có tầm bắn lên tới 300km, do nhà thầu quốc phòng Mỹ Lockheed Martin sản xuất. Mỗi tên lửa loại này có giá khoảng 1,5 triệu USD. Hiện ATACMS có nhiều biến thể nâng cao, được trang bị trong quân đội Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) như một biện pháp răn đe chính và lựa chọn phản ứng nhanh trong các hoạt động quân sự hiện đại. Một số đồng minh của Mỹ như Bahrain, Ba Lan và Romania cũng đã mua ATACMS để tăng cường năng lực quân sự quốc gia.

Ngoài Tomahawk và ATACMS, Mỹ còn xuất khẩu một số tên lửa tấn công mặt đất tầm xa tiên tiến, bao gồm tên lửa tấn công chính xác (PrSM) và tên lửa không đối đất tầm xa (JASSM).

Cốt lõi trong khả năng răn đe chiến lược của Mỹ là một loại tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) có tên Minuteman. Kể từ khi ra mắt vào năm 1962 đến nay, Minuteman vẫn là xương sống của lực lượng hạt nhân mặt đất của Mỹ. Loại ICBM này hiện có biến thể Minuteman III gồm 3 tầng, sử dụng nhiên liệu rắn với tầm bắn hơn 10.000km, có thể mang nhiều đầu đạn. Ít ai biết cho tới giờ, Minuteman III chưa bao giờ được xuất khẩu và vẫn là tài sản quân sự độc quyền của Mỹ, đóng vai trò quan trọng trong khả năng răn đe hạt nhân của Washington.

Ngoài ra, Mỹ cũng tích hợp tên lửa tấn công hải quân (NSM)-ban đầu do Na Uy phát triển-thành một loại tên lửa tấn công mặt đất nhỏ gọn, có thể phóng từ trên biển, nổi tiếng về độ chính xác và tính linh hoạt, giúp tăng cường năng lực tấn công trên biển.

Cùng với sự thống trị trong lĩnh vực tên lửa, Mỹ tiếp tục giữ ngôi quán quân trong xuất khẩu vũ khí, chiếm 43% tổng doanh số xuất khẩu vũ khí toàn cầu, gần gấp 4 lần á quân Pháp. Giai đoạn 2015-2019 và 2020-2024, xuất khẩu vũ khí của Mỹ tăng vọt từ 35% lên 43% thị phần toàn cầu. Chỉ trong 4 năm qua, Mỹ đã xuất khẩu vũ khí tới 107 quốc gia. Ở phạm vi khu vực, lần đầu tiên sau 2 thập kỷ, châu Âu vượt qua Trung Đông nhập khẩu vũ khí Mỹ nhiều nhất (lần lượt là 35% và 33%). Ở phạm vi quốc gia, tốp 3 quốc gia nhập khẩu vũ khí Mỹ nhiều nhất gồm Saudi Arabia (12%), Ukraine (9,3%) và Nhật Bản (8,8%).

Trong bối cảnh thách thức an ninh toàn cầu ngày càng phức tạp, những vũ khí tấn công tầm xa trở thành một yếu tố quan trọng của chiến tranh hiện đại, cho phép các quốc gia thể hiện sức mạnh, ngăn chặn kẻ thù và đạt được các mục tiêu chiến lược với hiệu quả đáng kinh ngạc. Do đó, nhu cầu về các vũ khí tấn công tiên tiến, trong đó có máy bay chiến đấu và tên lửa tấn công mặt đất tầm xa, sẽ tiếp tục định hình tương lai của quan hệ đối tác quốc phòng và chiến lược quân sự trên toàn thế giới, The EurAsian Times nhận định.

HÀ PHƯƠNG