Mỹ tiếp tục ủng hộ thỏa thuận hòa bình Abraham

Thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 14-9 nêu rõ: “Ngoại trưởng Blinken sẽ họp với Ngoại trưởng Israel cùng ngoại trưởng các nước UAE, Bahrain và Morocco vào ngày 17-9, giờ Washington, “để kỷ niệm một năm ngày ký Thỏa thuận Abraham, đồng thời thảo luận những cách thức tiếp tục tăng cường quan hệ và xây dựng một khu vực thịnh vượng hơn”. Đây được coi là sự ủng hộ công khai của Mỹ dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden đối với “thỏa thuận lịch sử” trên, vốn được ký bởi chính quyền tiền nhiệm và được coi là một trong những thành tựu ngoại giao của cựu Tổng thống Donald Trump.

Theo AP, cách đây tròn một năm, ngày 15-9-2020, Thỏa thuận Abraham ra đời trên đất Mỹ, giúp Israel bình thường hóa quan hệ với hai quốc gia Arab là UAE và Bahrain. Vài tháng sau, Sudan và Morocco tham gia vào thỏa thuận này, nâng tổng số quốc gia Arab có quan hệ ngoại giao chính thức với Israel lên con số 6, cùng với Ai Cập và Jordan đã ký trước đó. Tuy nhiên, việc các nước Arab bình thường hóa quan hệ với Israel bị chỉ trích là trái với tinh thần của Sáng kiến Hòa bình Arab ký năm 2002, trong đó quy định các nước Arab chỉ bình thường hóa quan hệ với Israel sau khi Tel Aviv chấm dứt chiếm đóng các vùng đất của Arab và Palestine, cũng như phải bảo đảm hòa bình cho Palestine. Phía Palestine cho rằng xu hướng bình thường hóa quan hệ với Israel hiện nay sẽ làm đảo lộn tiến trình hòa bình Trung Đông và tước đi quyền được sống trong hòa bình của người Palestine.

Ngoại trưởng Antony Blinken sẽ chủ trì cuộc họp trực tuyến với các đối tác Israel, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất, Bahrain và Morocco vào ngày 17-9. Ảnh: AFP

Khi còn là ứng viên tổng thống, ông Biden công khai ủng hộ Thỏa thuận Abraham. Thời gian gần đây, chính quyền Tổng thống Biden đã tiến hành nhiều bước nhằm ổn định thỏa thuận, bao gồm cho phép thực hiện hợp đồng bán máy bay chiến đấu F-35 cho UAE và duy trì sự công nhận của chính quyền tiền nhiệm đối với chủ quyền của Morocco ở khu vực Tây Sahara. Chính quyền Tổng thống Biden cũng thực hiện gói viện trợ 700 triệu USD cho Sudan được cam kết dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump như một phần của thỏa thuận bình thường hóa quan hệ với Israel.

Trong sự kiện kỷ niệm một năm Thỏa thuận Abraham được ký kết diễn ra gần đây do Phái bộ Israel tại Liên hợp quốc tổ chức, Đại sứ Mỹ Linda Thomas Greenfield khẳng định, ngoài việc thúc đẩy các mối quan hệ đã được thiết lập, Washington sẽ tìm cho Tel Aviv những đồng minh Arab mới. Đáng chú ý, ở sự kiện này, ngoài đại diện của 4 nước Arab tham gia Abraham còn có đại diện khách mời từ Oman-quốc gia Arab chưa bình thường hóa quan hệ với Israel.

Giới phân tích nhận định, một năm đã trôi qua, Thỏa thuận Abraham tạo ra một số hiệu ứng tích cực, trong đó rõ ràng nhất là việc Israel và UAE mở đại sứ quán và triển khai một loạt cuộc thăm viếng ngoại giao cấp cao lẫn nhau. Hợp tác trên các lĩnh vực kinh tế và công nghệ được thúc đẩy mạnh mẽ. UAE rất quan tâm đến đầu tư vào Israel và đã có các thỏa thuận trị giá hàng trăm triệu USD được ký kết. Tuy nhiên, Thỏa thuận Abraham vẫn chưa đạt được kỳ vọng như mong muốn ban đầu. Đến nay, thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Sudan chưa hoàn tất, tiến trình hòa bình giữa Israel và Palestine vẫn giậm chân tại chỗ. Thêm vào đó, từ khi Mỹ và Israel có chính quyền mới, vẫn chưa có thêm các quốc gia Arab tham gia vào Thỏa thuận Abraham. Vì lẽ đó, cuộc họp trực tuyến giữa Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken với các đối tác Israel, UAE, Bahrain và Morocco vào ngày 17-9 có ý nghĩa quan trọng trong việc xác định đường hướng để Thỏa thuận Abraham được thực hiện một cách hiệu quả nhất.

BÌNH NGUYÊN