Mỹ, Ukraine đạt thỏa thuận 500 tỷ USD về tài nguyên và tái thiết
Thỏa thuận mới với Mỹ được kỳ vọng sẽ đóng góp vào an ninh và hòa bình của Ukraine, đồng thời mở ra cơ hội tiếp cận các nguồn tài nguyên khoáng sản quý giá của quốc gia Đông Âu này.
Dựa trên nhiều nguồn tin từ Ukraine, giới chức Kiev cùng phía Mỹ đã đi đến thống nhất về các điều khoản của một thỏa thuận quan trọng, xoay quanh việc tái xây dựng cơ sở hạ tầng bị tàn phá bởi xung đột và khai thác hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú của nước này.
Thỏa thuận trên được cho là sẽ tập trung vào việc khai thác và chia sẻ lợi ích từ các nguồn tài nguyên khoáng sản của Ukraine, gồm các mỏ đất hiếm, titan, lithium, và than chì. Ukraine được biết đến với trữ lượng khoáng sản phong phú, chiếm 20% lượng than chì toàn cầu - một thành phần quan trọng trong sản xuất pin xe điện và lò phản ứng hạt nhân. Ngoài ra, nước này còn sở hữu 22 trong số 34 loại khoáng sản được Liên minh châu Âu (EU) xác định là quan trọng.
Một nhà máy ở Ukraine năm 2018. Ảnh: EPA/Sergey Vaganov
Theo thỏa thuận, Ukraine sẽ chuyển giao một phần doanh thu từ việc khai thác các tài nguyên này cho Mỹ. Đổi lại, Mỹ sẽ tham gia vào quỹ tái thiết Ukraine, hỗ trợ quốc gia này phục hồi sau những thiệt hại gây ra bởi cuộc xung đột với Nga.
Quá trình đàm phán giữa hai bên đã trải qua nhiều thăng trầm. Một phiên bản trước đó của thỏa thuận, trong đó Mỹ yêu cầu quyền tiếp cận các nguồn khoáng sản trị giá 500 tỷ USD của Ukraine, bị Tổng thống Volodymyr Zelensky thẳng thừng từ chối. Ông Zelensky cho rằng, thỏa thuận đó không đảm bảo các nghĩa vụ của Mỹ trong khi Ukraine vẫn phải chịu nhiều áp lực.
Tuy nhiên, sau nhiều vòng đàm phán, các bên đã đạt được sự đồng thuận. Theo nhiều nguồn tin, các điều khoản "không thể chấp nhận được" đã được loại bỏ, và thỏa thuận hiện tại được cho là công bằng hơn đối với cả hai phía.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bày tỏ sự ủng hộ đối với thỏa thuận mới, xem đây là một bước tiến quan trọng trong quan hệ giữa hai quốc gia. Ông cũng nhấn mạnh, thỏa thuận này sẽ giúp Mỹ "lấy lại được tiền của người nộp thuế" thông qua việc tiếp cận các nguồn tài nguyên quý giá ở Ukraine.
Trong khi đó, Tổng thống Zelensky dự kiến sẽ đến Washington DC (Mỹ) trong những ngày tới để ký kết thỏa thuận. Ông hy vọng rằng bước tiến triển này sẽ giúp Ukraine nhận lại được sự hỗ trợ cần thiết từ phía Mỹ, cả về mặt tài chính lẫn an ninh.
Dù thỏa thuận đã được nhất trí, vẫn còn những lo ngại về sự thiếu xót các đảm bảo an ninh cụ thể của Mỹ. Kiev đang tìm kiếm sự cam kết mạnh mẽ hơn từ Washington trong việc ngăn chặn các động thái quân sự từ Nga, song các dự thảo hiện tại chưa đề cập rõ ràng đến vấn đề này.
Ngoài ra, việc Mỹ đàm phán trực tiếp với Nga về việc chấm dứt xung đột ở Ukraine làm dấy lên lo ngại về những nhượng bộ có thể làm suy yếu an ninh của cả Ukraine và châu Âu. Các đồng minh của Mỹ tại châu Âu cũng bày tỏ sự bất ngờ trước quyết định của Tổng thống Trump, cho rằng điều này có thể làm thay đổi bối cảnh địa chính trị trong khu vực.
Song bất chấp nhiều thách thức phía trước, thỏa thuận giữa Mỹ và Ukraine về tài nguyên thiên nhiên và tái thiết vẫn là một bước tiến quan trọng trong quan hệ song phương. Việc ký kết thỏa thuận trong những ngày tới sẽ là cơ hội để hai bên củng cố mối quan hệ và hướng tới một tương lai hợp tác bền vững.
