Mỹ và Australia ký thỏa thuận đất hiếm

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Australia Anthony Albanese trong cuộc gặp tại Nhà Trắng vào ngày 20/10/2025 - Ảnh: Bloomberg.

Thỏa thuận này được ký kết giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Australia Anthony Albanese tại Nhà Trắng vào ngày 20/10, khi ông Albanese có chuyến công du Mỹ.

Tại cuộc gặp với ông Trump, ông Albanese cho biết thỏa thuận bao gồm các dự án có tổng giá trị lên tới 8,5 tỷ USD, trong đó có 1 tỷ USD sẽ được đóng góp từ cả hai quốc gia trong vòng 6 tháng tới cho các dự án có thể triển khai ngay lập tức.

Tuy nhiên, một thông cáo từ Nhà Trắng sau đó cho biết hai nước sẽ đầu tư hơn 3 tỷ USD vào các dự án khoáng sản quan trọng trong thời gian 6 tháng tới. Thỏa thuận này được mô tả như một "khung hợp tác" giữa hai quốc gia. Ngoài ra, Ngân hàng Xuất nhập khẩu Mỹ có thể sẽ cấp số vốn đầu tư hơn 2,2 tỷ USD, mở ra cơ hội đầu tư lên tới 5 tỷ USD chỉ trong vòng nửa năm.

Thỏa thuận này được ký kết trong bối cảnh chính quyền ông Trump tìm cách thiết lập một chuỗi cung ứng khoáng sản và đất hiếm không phụ thuộc vào Trung Quốc. Đất hiếm là một nhóm các khoáng sản quan trọng, được sử dụng để sản xuất nam châm, một thành phần thiết yếu trong các nền tảng vũ khí, cũng như trong sản xuất linh kiện bán dẫn, robot và xe điện, cùng nhiều ứng dụng khác.

Trung Quốc hiện đang chiếm ưu thế trong chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu, đặc biệt là trong khâu tinh chế và chế biến. Mỹ đang phụ thuộc vào Trung Quốc như một nguồn cung ứng chính để nhập khẩu đất hiếm, trong khi Australia - một đồng minh thân cận của Mỹ - là một trong số ít quốc gia ngoài Trung Quốc có khả năng chế biến đất hiếm.

Thủ tướng Albanese cho biết sẽ có ba nhóm dự án hợp tác giữa hai quốc gia, trong đó có sự tham gia của các công ty như hãng nhôm Mỹ Alcoa. Mỹ sẽ đầu tư vào việc chế biến đất hiếm tại Australia, và một trong những dự án đó sẽ là một liên doanh giữa Australia, Mỹ và Nhật Bản. Ông Albanese nhấn mạnh: "Chúng tôi đang cố gắng tận dụng những cơ hội đang có”.

Bộ Quốc phòng Mỹ sẽ đầu tư vào việc xây dựng một nhà máy tinh chế gallium tại miền Tây Australia với công suất 100 tấn mỗi năm. Hồi tháng 8, Alcoa cho biết đang nghiên cứu tính khả thi của một dự án gallium với Nhật Bản tại một trong những nhà máy tinh chế ô-xít nhôm của công ty ở miền Tây Australia.

Tổng thống Trump tự tin tuyên bố rằng trong khoảng một năm tới, Mỹ sẽ có đủ khoáng sản quan trọng và đất hiếm để dùng. Ngoài Australia, Mỹ cũng đang hợp tác với các quốc gia khác để xây dựng một chuỗi cung ứng không phụ thuộc vào Trung Quốc.

Căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đã leo thang trong những ngày gần đây, sau khi Trung Quốc công bố các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt đối với đất hiếm. Tổng thống Trump đã dọa áp thuế 100% lên hàng hóa Trung Quốc từ ngày 1/11 hoặc sớm hơn nếu Bắc Kinh không nhượng bộ về đất hiếm.

Ông Trump nói tại Nhà Trắng ngày 20/10: "Họ dùng đất hiếm để đe dọa chúng tôi, và tôi đe dọa họ bằng thuế quan, nhưng tôi cũng có thể đe dọa họ với nhiều thứ khác, như máy bay."

Tuy vậy, ông Trump xác nhận rằng ông sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào cuối tháng này và dự kiến sẽ thăm Trung Quốc vào đầu năm sau. “Chúng tôi sẽ có một thỏa thuận công bằng. Tôi muốn tốt với Trung Quốc. Tôi yêu mối quan hệ của tôi với Chủ tịch Tập. Chúng tôi có một mối quan hệ tuyệt vời”, ông Trump nói.

Cổ phiếu các công ty đất hiếm của Australia tăng mạnh trong phiên sáng ngày 21/10. Lynas Rare Earth, công ty sản xuất đất hiếm lớn nhất về vốn hóa thị trường của Australia, tăng 4,7% vào đầu giờ giao dịch. Cổ phiếu Iluka Resources tăng hơn 9%, trong khi cổ phiếu Pilbara Minerals tăng gần 5%.

Cổ phiếu các công ty nhỏ hơn trong lĩnh vực khoáng sản và đất hiếm của Australia thậm chí còn tăng mạnh hơn, như VHM tăng 30%, Northern Minerals tăng hơn 16%, Latrobe Magnesium tăng gần 47%.

An Huy