Mỹ và Nga cùng chỉ trích châu Âu khiến hòa bình Ukraine bế tắc

Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: TASS

Tổng thống Trump gia tăng áp lực lên châu Âu

Trong cuộc gọi với các lãnh đạo châu Âu ngày 4.9, Tổng thống Trump yêu cầu châu Âu phải hành động nhiều hơn để giải quyết khủng hoảng Ukraine.

Nhà Trắng sau đó cho biết ông Trump “nhấn mạnh rằng châu Âu phải ngừng mua dầu của Nga”, coi đây là nguồn tài chính quan trọng cho chiến tranh, khi Moskva đã nhận được tới 1,1 tỷ euro chỉ trong vòng một năm từ xuất khẩu nhiên liệu sang Liên minh châu Âu (EU).

Một ngày trước đó, phát biểu tại Phòng Bầu dục, Tổng thống Trump cho biết ông dự định sẽ sớm trao đổi trở lại với Tổng thống Putin để “thống nhất những gì chúng tôi sẽ làm”.

Tuy nhiên, ông từ chối trả lời câu hỏi về việc liệu có áp dụng thêm các lệnh trừng phạt nghiêm khắc đối với Nga hay không, trong bối cảnh Moskva đã liên tiếp phớt lờ các hạn chót do phía Mỹ đưa ra liên quan đến sáng kiến hòa bình.

“Dù quyết định của ông ấy là gì, chúng tôi sẽ vui mừng hoặc không vui. Và nếu không vui, các bạn sẽ thấy mọi chuyện xảy ra”, Tổng thống Mỹ nói.

Song song với các chỉ trích, Tổng thống Trump cũng có cuộc trao đổi riêng với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cùng một số lãnh đạo châu Âu.

Kiev cho biết nội dung tập trung vào việc siết chặt trừng phạt kinh tế và “cắt nguồn tài chính cho phía Nga”. Nhưng thông điệp chính thức từ Washington sau đó lại nhấn mạnh lỗi thuộc về châu Âu nhiều hơn là Moskva.

Động thái này đánh dấu thêm một bước ngoặt trong chính sách ngoại giao khó đoán của ông Trump đối với Ukraine, khi ông vừa tuyên bố sẵn sàng trao đổi trực tiếp với Tổng thống Putin, vừa công khai phê phán châu Âu

Tổng thống Putin cáo buộc châu Âu “kích động”

Trong khi Tổng thống Trump chỉ trích châu Âu, phía Nga cũng gia tăng áp lực lên EU. Trong chuyến thăm Trung Quốc, Tổng thống Putin gặp Thủ tướng Slovakia Robert Fico và tuyên bố châu Âu đang “kích động dư luận” bằng những cáo buộc rằng Moskva có kế hoạch tấn công châu Âu.

“Bất kỳ người sáng suốt nào cũng hiểu rằng Nga chưa bao giờ, đang và sẽ không bao giờ có ý định tấn công bất kỳ ai”, ông Putin nói.

Cùng thời gian, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova lên tiếng phản đối đề xuất triển khai lực lượng quốc tế tới Ukraine sau chiến tranh, coi đây là ý tưởng “không thể chấp nhận được”.

Trong khi đó, Điện Kremlin bác bỏ cáo buộc đứng sau vụ gây nhiễu GPS nhằm vào chuyến bay chở Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, coi đây là “giả mạo” và dấu hiệu của những lo ngại thiếu cơ sở từ phía châu Âu.

EU trong thế khó

Thực tế, Liên minh châu Âu đã và đang thực hiện nhiều biện pháp giảm phụ thuộc vào năng lượng Nga. Trước khi xung đột bùng phát, Nga là nhà cung cấp dầu mỏ lớn nhất của EU.

Tuy nhiên, sau các gói trừng phạt, khối này đã cấm nhập khẩu dầu bằng đường biển và các sản phẩm tinh chế, khiến kim ngạch nhập khẩu dầu từ Nga giảm mạnh: từ 16,4 tỷ USD quý I/2021 xuống chỉ còn 1,72 tỷ USD quý I/2025.

Dẫu vậy, các biện pháp này vẫn chưa đủ để tránh những chỉ trích từ cả Washington lẫn Moskva. Việc ông Trump thúc ép châu Âu phải đi xa hơn trong khi ông Putin liên tục cáo buộc EU “gây rối” cho thấy khối này tiếp tục bị kẹt giữa sức ép từ hai phía.

Tiến trình hòa bình Ukraine vẫn chưa có tín hiệu khởi sắc. Trong diễn biến mới nhất, Tổng thống Nga Vladimir Putin cảnh báo việc triển khai binh sĩ phương Tây tới Ukraine sẽ bị Moskva coi là “mục tiêu tấn công hợp pháp”.

Tuyên bố được đưa ra chỉ một ngày sau khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron thông báo tại Paris rằng 26 quốc gia châu Âu đã cam kết các biện pháp đảm bảo an ninh cho Kiev sau chiến tranh, bao gồm khả năng triển khai lực lượng trên bộ, trên biển và trên không.

Theo CNN

N.THANH