Mỹ và Nga trao đổi tù nhân trong bối cảnh căng thẳng tăng cao

Đài RT ngày 27-4 dẫn thông báo từ Bộ Ngoại giao Nga cho biết nước này vừa thực hiện thành công một cuộc trao đổi tù nhân với Mỹ sau một “quá trình đàm phán kéo dài”.

Hai tù nhân được trao đổi hôm 27-4 bao gồm cựu lính thủy đánh bộ Mỹ Trevor Reed, bị kết án 9 năm tù ở Nga vào năm 2020, và phi công người Nga Konstantin Yaroshenko, đã thụ án 20 năm tù tại Mỹ kể từ năm 2010.

Cuộc trao đổi tù nhân diễn ra ở Thổ Nhĩ Kỳ. Cha của Trevor, ông Joey Reed miêu tả cuộc trao đổi trông giống như một cảnh trong phim điệp viên.

“Nó giống như một bộ phim vậy, họ đi ngang qua nhau như trong một cuộc hoán đổi điệp viên. Theo hiểu biết của chúng tôi (gia đình của ông), lần tới khi Trevor bước xuống máy bay, thằng bé sẽ đến Mỹ” - ông Reed nói.

Cuộc trao đổi tù nhân giữa Mỹ và Nga diễn ra hôm 27-4 tại Thổ Nhĩ Kỳ. Nguồn: TELEGRAM

Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết việc trao đổi tù nhân đòi hỏi "các quyết định khó khăn” và "sự trở lại an toàn của Trevor là một minh chứng cho ưu tiên của chính quyền về việc đưa người Mỹ bị bắt giữ làm con tin và bị giam giữ sai trái ở nước ngoài về nhà".

Tổng thống Biden đồng thời nhấn mạnh rằng chính phủ của ông sẽ tiếp tục nỗ lực để đưa những công dân Mỹ khác bị giam giữ ở Nga về nước.

Trong một bài viết trên Twitter, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho hay chính quyền Washington rất biết ơn "các đối tác vì sự hợp tác của họ" đã giúp cuộc trao đổi diễn ra trọn vẹn.

Tuy nhiên, một quan chức Mỹ giấu tên khẳng định với đài CBS News rằng vụ trao đổi tù binh giữa Washington và Moscow không phải là dấu hiệu cho thấy sự cải thiện trong mối quan hệ ngoại giao giữa 2 nước, trong bối cảnh Mỹ đang phản đối chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine.

Cựu lính thủy đánh bộ Mỹ Trevor Reed. Ảnh: AFP

Anh Travor Reed, 30 tuổi, quốc tịch Mỹ, từng phục vụ trong lực lượng Thủy quân Lục chiến, đã bị tạm giữ vào ngày 16-8-2019 tại Moscow vì say rượu và có hành vi gây rối trật tự nơi công cộng. Theo các nhà chức trách Nga, anh Reed đã có thái độ chống đối và hành hung 2 sĩ quan khi ngồi trong xe cảnh sát.

Đến ngày 30-7-2020, một tòa án ở Moscow đã cáo buộc Trevor gây nguy hiểm cho “tính mạng và sức khỏe” của các nhân viên thực thi pháp luật, và kết án anh ta 9 năm tù giam.

Anh nhiều lần khẳng định mình vô tội trong suốt phiên tòa và trong thời gian ở tù. Trevor khẳng định rằng anh ta không hề nhớ những sự kiện xảy ra vào ngày hôm đó vì lúc đó anh ta đang say rượu. Cựu thủy quân lục chiến Mỹ được cho là đã tuyệt thực hai lần khi ở trong tù và tuyên bố mình đã bị đánh đập trong lúc bị giam giữ.

Cha mẹ của Trevor, từng gặp riêng Tổng thống Biden vào cuối tháng 3, cho biết anh đã mắc bệnh lao khi ở trong tù. Tuy nhiên, chính quyền Nga đã phủ nhận thông tin này và khẳng định sức khỏe của anh ta là "tốt".

Chiếc máy bay chở phi công người Nga Konstantin Yaroshenko hạ cánh xuống Sochi, Nga vào ngày 27-4 sau khi cuộc trao đổi diễn ra. Ảnh: SPUTNIK

Trong khi đó, ông Konstantin Yaroshenko, 53 tuổi, bị giam giữ ở Monrovia, thủ đô của Liberia vào ngày 28-5-2010. Phi công người Nga bị buộc tội vận chuyển một số lượng lớn cocaine đến tây Phi, sau đó được chia thành nhiều lô nhỏ hơn để giao đến New York.

Ông Yaroshenko được bàn giao cho các đặc vụ của Lực lượng Chống Ma túy Mỹ (DEA) vài ngày sau đó rồi được bí mật chuyển đến Mỹ. Vào ngày 7-9-2011, một tòa án ở bang New York đã kết luận Yaroshenko phạm tội “âm mưu nhập khẩu cocaine vào Mỹ” và kết án anh ta 20 năm tù.

Các nhà chức trách Nga nhiều lần khẳng định ông Yaroshenko vô tại và liên tục phàn nàn về điều kiện giam giữ khắc nghiệt và thiếu sự chăm sóc y tế mà ông phải chịu trong nhà tù Mỹ.

Trong phiên tòa xét xử, ông Yaroshenko chỉ ra rằng các nhà chức trách Mỹ đã không đưa ra được bằng chứng rõ ràng để kết tội ông. Hơn nữa, viên phi công khai rằng ông đã bị nhân viên an ninh ở Liberia tra tấn theo lệnh của các đặc vụ DEA.

Trong thời gian thụ án tại nhà tù Mỹ, Yaroshenko liên tục phàn nàn rằng mình đã bị đánh đập và cáo buộc quản lý nhà tù từ chối trợ giúp y tế cho anh ta. Theo ông Yaroshenko và vợ của ông, sức khỏe của ông đã giảm sút nghiêm trọng sau một thời gian bị giam giữ tại Mỹ.

KHÔI CHƯƠNG