Mỹ và Ukraine không ký thỏa thuận về khoáng sản

Vào lúc 11h25 ngày 28/2 giờ Washington (23h25 giờ Hà Nội), Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng và tiến hành đối thoại ở Phòng Bầu dục.

Cuộc gặp sau đó đã diễn ra trong không khí căng thẳng khi hai bên không tìm được tiếng nói chung. Tổng thống Donald Trump nói với người đồng cấp Volodymyr Zelensky rằng lệnh ngừng bắn “đã tương đối gần”, đồng thời khẳng định thỏa thuận khoáng sản mà hai lãnh đạo chuẩn bị ký sẽ “rất công bằng”.

“Chúng tôi sẽ lấy đất hiếm và sử dụng cho mọi thứ cần, ví dụ như trí tuệ nhân tạo (AI) và vũ khí quân sự”, người đứng đầu Nhà Trắng nói. Bên cạnh đó, ông Donald Trump cho rằng phía Ukraine phải chấp nhận nhượng bộ để đạt được bất cứ thỏa thuận nào. Tổng thống Mỹ nhấn mạnh Nga cũng muốn đạt được thỏa thuận về cuộc xung đột.

Về phía Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố “sẽ không có bất cứ nhượng bộ nào về lãnh thổ” và kêu gọi Mỹ "không thỏa hiệp" với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Tổng thống Zelensky phản đối điều mà ông cho là "chính sách mềm mỏng" của người đồng cấp Mỹ với Tổng thống Putin.

Tổng thống Trump (trái) và người đồng cấp Zelensky tại Nhà Trắng. Ảnh: Reuters

Phó tổng thống Mỹ JD Vance, người cũng có mặt tại cuộc gặp, chỉ trích ông Zelensky “tỏ ra thiếu tôn trọng”. Phát biểu của ông Vance nhận được sự đồng tình của Tổng thống Trump. “Ukraine đang đánh cược với Thế chiến III. Hoặc là các vị đạt được thỏa thuận với Nga, hoặc chúng tôi sẽ đứng ngoài. Nếu chúng tôi rút đi, Ukraine sẽ phải tự chiến đấu", ông Donald Trump nói.

Theo Reuters, Tổng thống Ukraine đã rời Nhà Trắng sớm hơn dự kiến. Buổi họp báo chung sau cuộc họp giữa hai lãnh đạo đã bị hủy và Tổng thống Trump cùng ông Zelensky cũng không ký thỏa thuận về khoáng sản. Trên đường rời khỏi Phòng Bầu dục sau cuộc gặp, ông Donald Trump được phóng viên hỏi liệu Mỹ vẫn còn muốn ký thỏa thuận khoáng sản với Ukraine nữa hay không. “Hãy chờ xem”, ông đáp lời.

Trong thông điệp đăng tải trên mạng xã hội Truth Social sau đó, Tổng thống Mỹ đã chỉ trích người đồng cấp Zelensky thiếu tôn trọng nước Mỹ. “Tôi hiểu rằng Tổng thống Zelensky chưa sẵn sàng cho hòa bình nếu có sự tham gia của Mỹ. Ông ấy muốn sự có mặt của Mỹ sẽ giúp mình sở hữu lợi thế lớn trên bàn đàm phán. Tôi không muốn lợi thế, tôi muốn hòa bình. Ông ấy đã thiếu tôn trọng nước Mỹ ngay tại Phòng Bầu dục đáng kính. Lãnh đạo Ukraine có thể quay trở lại khi đã sẵn sàng cho hòa bình", ông Trump viết.

Trước đó, vào ngày 25/2, Văn phòng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky xác nhận Mỹ và Ukraine đã đạt được thỏa thuận liên quan đến các loại khoáng sản quan trọng của Kiev. Ông Zelensky đến Washington để cùng Tổng thống Mỹ Donald Trump hoàn tất các điều khoản cuối cùng trong thỏa thuận.

Tổng thống Donald Trump không nêu chi tiết về các điều khoản, nhưng Reuters cho biết khung thỏa thuận quy định Mỹ và Ukraine sẽ cùng khai thác nguồn khoáng sản tại Ukraine, doanh thu sẽ được chuyển vào một quỹ đầu tư hoàn toàn mới có tên “Quỹ Tái thiết Đầu tư” - do Ukraine và Mỹ cùng quản lý. Người đứng đầu Nhà Trắng tin rằng thỏa thuận trên là cần thiết để Mỹ “thu hồi” số tiền mà nước này đã cấp cho Ukraine trong các gói viện trợ suốt 3 năm qua nhằm đối phó với cuộc chiến với Nga.

Ukraine sở hữu khoảng 5% trữ lượng khoáng sản của thế giới, theo Dữ liệu Khai khoáng Thế giới (WMD) công bố vào năm 2024. Quốc gia này có hơn 100 loại tài nguyên khoáng sản, bao gồm titanium và lithium - những vật liệu quan trọng đối với các ngành công nghiệp quân sự, pin và tụ điện.

Tùng Dương