Mỹ xây dựng đường ống dẫn khí đốt xuyên Caspian phá thế phụ thuộc Nga

Mỹ đã thực hiện bước đầu tiên đối với việc xây dựng đường ống dẫn khí đốt xuyên Caspian. Rõ ràng Washington và châu Âu đã đặt chân vào Turkmenistan, nơi một lần nữa có cơ hội trở thành một phần của Hành lang Vận chuyển Khí đốt phía Nam.

Ý tưởng xây dựng đường ống dẫn khí đốt xuyên Caspian từ lâu đã khiến các quan chức ở Ashgabat và Brussels phấn khích. Turkmenistan đứng thứ tư thế giới về trữ lượng khí đốt, nhưng do vị trí địa lý nên cơ hội xuất khẩu của họ cực kỳ hạn chế.

Các nước láng giềng như Trung Quốc, Nga và Iran đã tận dụng lợi thế của việc Turkmenistan thiếu các lựa chọn để mua "nhiên liệu xanh" với mức chiết khấu đáng kể, hoặc cho nhu cầu của riêng họ, hoặc để bán lại sau đó.

Giải pháp cho vấn đề đối với Ashgabat sẽ là xây dựng một đường ống ngoài khơi dưới đáy biển Caspian, kết nối các mỏ chính của họ với đường ống dẫn khí TANAP và TAP, là một phần của Hành lang Vận chuyển Khí miền Nam đi về phía Nam châu Âu.

Tuy vậy dự án có một số khó khăn: Thứ nhất, cho đến năm 2018, việc xây dựng bị cản trở bởi tình trạng không được kiểm soát về mặt pháp lý của biển Caspian. Các quốc gia khu vực, đặc biệt là Nga và Iran kiên quyết chống lại sự xuất hiện của tuyến đường vận chuyển như vậy.

Thứ hai, quan điểm của Baku cũng rất mập mờ về dự án, nguyên nhân rất đơn giản đó là họ lo sợ khí đốt của Turkmenistan có thể cạnh tranh trực tiếp với Azerbaijan.

Thứ ba, không rõ chính xác ai sẽ trả tiền cho toàn bộ dự án này. Tất cả các bên quan tâm gật đầu với nhau "một cách ân cần", nhưng rồi không ai chịu trách nhiệm chính.

Mọi thứ đã thay đổi vào năm 2018, Công ước về Biển Caspian đã được thông qua, trong khuôn khổ mà Ashgabat và Baku nhận được quyền xây dựng đường ống dẫn khí đốt dưới nước, bất kể ý kiến của các nước Caspian khác, đặc biệt là Nga.

Yếu tố hạn chế duy nhất là cần phải có được ý kiến tích cực về môi trường đối với dự án từ chính quyền Nga. Đây được xem là "quyền phủ quyết" của Moskva, có thể làm ách tắc chương trình vô thời hạn.

Ví dụ về Nord Stream 2 cho thấy có thể kéo dài quá trình chứng nhận trong nhiều năm, nhưng giấy phép sớm hay muộn vẫn sẽ phải được cấp. Ngoài ra khí đốt Turkmenistan hoàn toàn không thay thế khí đốt của Nga, nhưng có thể trở thành sự trợ giúp đắc lực trong tương lai.

Vậy cụ thể những gì đang diễn ra? Trên thực tế công việc đã bắt đầu, điều này là tín hiệu báo động đối với Gazprom. Tại Florida, công ty khởi nghiệp Trans Caspian Resources (TCR) đã được thành lập với những người điều hành rất thú vị.

Trong đó có cựu Đại sứ Mỹ tại Turkmenistan Alan Mustard, được quản lý bởi nhà vận động hành lang nổi tiếng Bert Watson, ban cố vấn gồm hai cựu nhân viên cấp cao của công ty năng lượng Anh BP - nhà đầu tư lớn nhất vào nền kinh tế Azerbaijan, và họ đã làm việc một thời gian dài tại đây.

Xung quanh phần trung tâm của Biển Caspian, BP có mỏ dầu Azeri-Chirag-Guneshli (ACG) thuộc Azerbaijan. Mỏ ngưng tụ dầu khí Turkmen Magtymguly nằm gần đó. Khí liên kết thoát ra trong quá trình sản xuất dầu được đốt và gây hại nghiêm trọng đến hệ sinh thái khu vực

TCR đang đề xuất xây dựng một đường ống dẫn nhỏ dưới đáy biển chỉ dài 42 km giữa hai mỏ để chuyển hướng khí đốt Turkmenistan đến hệ thống đường ống Azerbaijan và tới nhà máy xử lý Sangachal. Khối lượng ước tính có thể lên tới 10 - 12 tỷ mét khối mỗi năm.

Điều này giúp Baku mua lượng khí "bổ sung" và sử dụng theo ý mình, Ashgabat sẽ nhận được thêm thu nhập từ tài nguyên dư thừa. Lợi ích khác của dự án sẽ là đóng góp vào việc bảo vệ hệ sinh thái độc đáo của Biển Caspian.

Đánh giá theo quan điểm của những người sáng lập Trans Caspian Resources, công ty khởi nghiệp có mọi thứ "màu mỡ". Có một ấn tượng mạnh mẽ rằng đường ống dẫn dưới biển dài 42 km này là bước đi đầu tiên hướng tới việc xây dựng đường ống dẫn khí đốt xuyên Caspian chính thức.

Bạch Dương