Nam Á trở thành nơi khan hiếm nước và ô nhiễm không khí nhất thế giới

“Khát nước” nhất thế giới

Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới (WB), Nam Á hiện có khoảng 2 tỷ dân và tăng với tốc độ trung bình 1,7%/năm. Đây cũng là nơi sinh sống của hơn 1/4 trẻ em toàn cầu. Như vậy Nam Á là khu vực đông dân nhất thế giới nhưng đang ngày càng khát nước.

Báo cáo của UNICEF nhấn mạnh "Con số đáng kinh ngạc là 347 triệu trẻ em dưới 18 tuổi phải đối diện tình trạng khan hiếm nước ở mức độ cao hoặc cực kỳ cao tại Nam Á, cao nhất trong số mọi khu vực trên thế giới".

Khan hiếm nước khiến cho đất đá trở nên cằn cỗi. Ảnh: Minh họa.

Những dòng sông ở Nam Á đang dần trở thành những cống rãnh chứa rác thải vì khô cạn. Nước từ các con sông này hầu như không thể sử dụng cho sinh hoạt, thậm chí cũng không còn an toàn khi dùng để tưới cây. Mực nước ngầm toàn thì giảm sút nghiêm trọng khi các giếng khoan phải đào sâu hơn.

Khan hiếm nước ngày càng trở thành vấn đề cấp thiết, là nguyên nhân gây xung đột, đe dọa an sinh và ổn định ở khu vực. Nguyên nhân của tình trạng khan hiếm nước được cho là ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

Biến đổi khí hậu làm gián đoạn các mô hình thời tiết và lượng mưa, dẫn đến nguồn nước không thể dự đoán được. Quản lý yếu kém và khai thác quá mức các tầng nước ngầm cũng được cho là một trong những nguyên nhân khiến lượng nước bổ sung suy giảm. Trong khi tình hình khí hậu ngày càng khó lượng, khan hiếm nước trong tương lai dự kiến sẽ còn tồi tệ hơn với trẻ em Nam Á.

Ngoài ra khô hạn cùng nguồn nước cạn kiệt còn khiến nhiều khu vực ở Nam Á trở thành hoang mạc. Phụ nữ ở các ngôi làng hẻo lánh Bangladesh phải đu mình xuống giếng bất chấp nguy hiểm để lấy nước. Đối với những người dân nghèo, nước trở thành nguồn tài sản quý hiếm. Không chỉ người mà gia súc cũng sống trong cảnh khát nước, cây cối thì khô héo. Trẻ em đến trường với những bình nước mà cha mẹ cố gắng lắm mới lấy được. Đó là những hình ảnh có thể nhìn thấy ở Nam Á.

Ô nhiễm không khí trầm trọng

Chưa hết, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) còn lên tiếng cảnh báo mùa đông ở Nam Á đến gần và không khí lạnh khiến ô nhiễm bị giữ lại trong một lớp sương mù dày đặc.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết Nam Á có 4 trong số các quốc gia ô nhiễm nhất thế giới và 9 trong số 10 thành phố ô nhiễm nhất trong khu vực. Điều này xảy đến do các quốc gia nơi đây đang đẩy mạnh công nghiệp hóa cũng như tăng trưởng dân số trong hai thập kỷ qua đã khiến nhu cầu về năng lượng và nhiên liệu hóa thạch tăng.

Dân cư Nam Á vẫn đốt nhiên liệu rắn để sưởi ấm và nấu ăn. Thủ đô New Delhi của Ấn Độ trong 10 tháng của năm 2023 đã đốt gốc rạ sau khi thu hoạch lúa để dọn sạch các cánh đồng. Tình trạng này xảy ra phổ biến ở các bang Punjab và Haryana.

Thủ đô New Delhi chìm trong "sương mù" vì ô nhiễm không khí trầm trọng.

Phương tiện giao thông tăng cũng là lý do khiến vấn đề ô nhiễm ngày một trầm trọng hơn. Đơn cử như Ấn Độ số phương tiện đã cao gấp 4 lần so với những năm 2000. New Delhi cũng được xếp là thủ đô ô nhiễm nhất thế giới 4 năm liên tiếp.

Không khí kém có thể làm giảm tuổi thọ của người dân New Delhi tới 9 năm. Dựa theo 25 nghiên cứu trên tạp chí Down To Earth, chất lượng không khí kém có thể dẫn đến sinh non, thai chết lưu, chậm phát triển, chậm tăng trưởng ở trẻ em và thậm chí tử vong.

UNICEF kêu gọi các quốc gia, tổ chức quốc tế hãy hành động để chung tay biến đổi khí hậu, giảm ô nhiễm môi trường và trả lại màu xanh cho môi trường. Cùng với đó kỳ vọng Nam Á sẽ thoát khỏi cơn khát, được hít thở bầu không khí trong lành, không ô nhiễm.

Dưới góc nhìn của người từng làm quản lý, để hạn chế những rủi ro về khan hiếm nước sạch, ảnh hưởng tới đời sống của người dân, theo PGS.TS Nguyễn Huy Nga từng chia sẻ, các cơ quan chức năng cần thực hiện nghiêm bảo vệ nguồn nước, đảm bảo cấp nước an toàn theo Quyết định số 1566/QĐ-TTg năm 2016 về đảm bảo cấp nước an toàn đến năm 2025. Đồng thời có chính sách hạn chế ô nhiễm nguồn nước cho ăn uống, sinh hoạt; có chính sách tiết kiệm sử dụng nguồn nước.

“Đặc biệt, chúng ta cần đẩy mạnh phát triển công nghệ làm sạch nước, ngọt hóa nước mặn, sử dụng nước mưa. Và thực hiện xử phạt nặng những vi phạm làm ô nhiễm nguồn nước” - PGS.TS Nguyễn Huy Nga nói.

Nhật Hạ