Nam nghệ sĩ chỉ học tới lớp 3 nhưng đạt vô số giải thưởng, ghi điểm khi diễn cùng 1 vai với Trấn Thành
Đây là nghệ sĩ đa tài nhất nhì Việt Nam khi đảm nhiệm và gặt hái được thành công ở nhiều vai trò, từ làm ảo thuật, đến diễn xuất rồi sáng tác truyện. Trấn Thành từng thể hiện lại vai diễn huyền thoại của ông nhưng chưa thể vượt qua được cái bóng từ tiền bối.
Hoạt động nghệ thuật từ những năm 1960, Mạc Can là nghệ sĩ đa tài bậc nhất Việt Nam. Dù không còn xuất hiện nhiều như trước, nhưng những thông tin lớn nhỏ về người nghệ sĩ tài hoa luôn nhận được sự quan tâm lớn của khán giả. Ở tuổi U80, nghệ sĩ Mạc Can đang sống an yên tại viện dưỡng lão, sau thời gian dài ở nhà thuê.
Cuộc đời Mạc Can lạ lắm, khi ông chỉ học hết lớp 3 nhưng lại là nhà văn lớn, còn có nhiều sáng tác đoạt giải, hay dù nghèo khó bệnh tật nhưng vẫn để dành tiền để quyên góp cho trẻ em. Cách đây không lâu, Trấn Thành đóng Bác Ba Phi, nhưng điều lạ là số đông khán giả chỉ nhắc đến Mạc Can - nghệ sĩ được đo ni đóng giày cho vai diễn huyền thoại này.
Mạc Can sinh năm 1945 tại Sài Gòn, trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, ba ông là ảo thuật gia. Hồi nhỏ, mấy anh em của Mạc Can thường theo chân ba đi diễn xiếc. Về sau, Mạc Can làm nhiều nghề từ ảo thuật đến nhà văn, nghệ sĩ, ở mỗi địa hạt nói trên, ông đều ít nhiều gặt hái được thành công.
Trên màn bạc, ông ghi dấu ấn với hình tượng “lão hề Mạc Can”, chinh phục khán giả bởi diễn xuất chân chất, hài hước. Những bộ phim gắn liền với tên tuổi Mạc Can có thể kể đến như: Đất Phương Nam, Vó Ngựa Trời Nam, Người Đẹp Tây Đô,... Trong đó, vai Bác Ba Phi do Mạc Can thể hiện trong Đất Phương Nam đã trở thành huyền thoại. Biệt danh Bác Ba Phi cũng gắn liền với nam nghệ sĩ cho đến thời điểm hiện tại. Phiên bản Bác Ba Phi do Trấn Thành thể hiện ở Đất Rừng Phương Nam mới đây, được cho là không vượt qua được cái bóng lớn của tiền bối.
Đó là trên màn ảnh, còn khi viết sách, ông lại khiến độc giả ngạc nhiên bởi cốt truyện và tình tiết hấp dẫn. Có thời điểm, Mạc Can sống nhờ vào nhuận bút từ công việc viết lách, mà người ta hay nói với nhau rằng ông “bán chữ” kiếm sống. Chia sẻ về nghề viết, Mạc Can kể, ông chỉ học đến lớp 3, cho nên chữ nghĩa đôi lúc còn sai chính tả, nhưng đam mê kể chuyện đã giúp ông duy trì công việc này, những tập tiểu thuyết, truyện ngắn cứ nối tiếp nhau ra đời.
Tấm Ván Phóng Dao là tác phẩm nổi tiếng nhất nhì của Mạc Can, từng nhận giải A tại Cuộc thi tiểu thuyết do Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức. Ngoài ra, Mạc Can cũng từng nhận nhiều giải thưởng lớn nhỏ về cả diễn xuất và văn chương, được khán giả ở mọi độ tuổi yêu mến.
Ở tuổi xế chiều, Mạc Can vẫn sống lạc quan dù sức khỏe giảm sút, mắc nhiều bệnh tật. Cách đây 1 tháng, ông vui vẻ vì đã tìm được nhà mới, khi được gia đình đưa vào viện dưỡng lão, trước đó, ông sống đơn độc trong căn nhà thuê.
Lần gần đây khán giả nhìn thấy Mạc Can là khi ông tham gia sự kiện công chiếu phim điện ảnh Đất Rừng Phương Nam. Tại sự kiện, Mạc Can đi lại khó khăn, được Trấn Thành hỗ trợ di chuyển bằng xe lăn. Khoảnh khắc Mạc Can chào khán giả, đưa ra góp ý cho Trấn Thành và ê-kíp làm phim, khiến những người có mặt tại sự kiện hôm đó không giấu được sự xúc động.