Năm sự kiện đáng chú ý trên biển Đông

1.Trung Quốc (TQ) có rút giàn khoan?: Khi hạ đặt giàn khoan trái phép trong vùng biển Việt Nam, TQ nói giàn khoan chỉ hoạt động tới ngày 15-8. Với tuyên bố này, Bắc Kinh muốn bao biện thời hạn rút giàn khoan không phải do áp lực từ phía Việt Nam.

2. Kết quả vụ Philippines kiện TQ ra tòa án trọng tài quốc tế: TQ đã từng tuyên bố ủng hộ giải quyết tranh chấp thông qua đối thoại chứ không phải hành động pháp lý. Do đó Bắc Kinh tiếp tục phớt lờ yêu cầu của tòa án trọng tài quốc tế kêu gọi gửi hồ sơ phản bác vụ kiện với thời hạn chót vào ngày 15-12 tới.

Nếu tòa trọng tài quốc tế ra phán quyết nhận định TQ không có cơ sở pháp lý khẳng định chủ quyền trên biển Đông thì Bắc Kinh cũng sẽ tiếp tục phớt lờ nghị quyết. Tuy nhiên, phán quyết sẽ gây khó khăn cho Bắc Kinh khi nhấn mạnh đến vấn đề TQ không tôn trọng luật pháp quốc tế.

3.Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông có được tiến hành?: Các nước ASEAN đã kêu gọi thúc đẩy đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông càng sớm càng tốt. Người ủng hộ mạnh mẽ nhất là Thủ tướng Malaysia Najib Razak. Dù Bắc Kinh nhiều lần tuyên bố tiến tới cam kết Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông nhưng các nước ASEAN vẫn nghi ngờ. Nếu TQ sớm tổ chức vòng đàm phán mới và đạt được tiến triển đáng kể về Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông vào cuối năm nay, TQ mới có thể bảo đảm với ASEAN rằng Bắc Kinh thực sự mong muốn hòa bình.

4.Bế tắc hội nghị trong tương lai: Mối đe dọa hiện tại là vấn đề ngoại giao khu vực đang bị sa lầy thông qua động thái ăn miếng trả miếng trên biển Đông và biển Hoa Đông. Từ nay đến cuối năm có vài hội nghị khu vực quan trọng, đặc biệt là hội nghị thượng đỉnh Đông Á tại Myanmar vào tháng 11. Hội nghị này sẽ trở thành tâm điểm chú ý.

5. Sai lầm chết người: Một sự cố với hậu quả chết người có thể khiến tranh chấp biển Đông rẽ theo hướng mới đầy nguy hiểm. Để ngăn chặn sự cố này, các bên tranh chấp cần ngừng hành động khiêu khích theo tinh thần Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông. Tuy nhiên, các nhà phân tích an ninh nhận định một khi đối đầu trên biển vẫn tiếp tục thì chuyện tránh sự cố chết người xảy ra phụ thuộc nhiều vào yếu tố may mắn hơn là chính sách.

D.KHANG