Nan giải bài toán sĩ số học sinh/lớp vượt quy định
Sĩ số học sinh/lớp đông vượt chuẩn, gây áp lực lên giáo viên đồng thời sẽ ảnh hưởng đến chất lượng dạy học là bài toán khiến không ít trường học ở Hà Nội đau đầu tìm giải pháp tháo gỡ.

Một lớp học đông học sinh ở Hà Nội
Gần 60 học sinh/lớp
Một phụ huynh có con học lớp 7, tại một trường ở nội thành Hà Nội cho biết, sĩ số học sinh/lớp của con từ lớp 6 đến nay xê dịch từ 57-59 em. Học sinh ở độ tuổi phát triển, bàn ghế kê san sát, di chuyển trong lớp cũng rất khó khăn. “Đi họp phụ huynh cho con, thấy bàn đầu được kê sát sạt với bàn giáo viên, ngước mặt là bảng. Không gian lớp học chật chội, bức bí sẽ ảnh hưởng tâm lý, kết quả học tập”, phụ huynh này nói.
Năm học 2025-2026, Trường THCS Đống Đa tuyển 707 học sinh lớp 6, chia 14 lớp, trung bình 50,5 em/lớp. Bà Đào Thị Hồng Hạnh, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, trường chưa thể triển khai dạy học 2 buổi/ngày vì cơ sở vật chất chưa đáp ứng. Việc phân chia lớp học phụ thuộc vào đội ngũ giáo viên và số lớp học. Năm ngoái, chỉ có hơn 600 học sinh lớp 9 tốt nghiệp ra trường, thấp hơn số học sinh tuyển vào.
Tương tự, Trường THCS Đại Kim, phường Định Công hiện có 2.900 học sinh từ lớp 6 đến lớp 9. Với sự nỗ lực rất lớn, trường này đã tổ chức dạy học 2 buổi/ngày tuy nhiên, thiếu phòng học, học sinh phải nghỉ luân phiên 1 ngày trong tuần và học cả ngày thứ 7 gây khó khăn, áp lực cho học sinh. Để bố trí chỗ ngồi đủ cho hơn 50 học sinh/lớp, giải pháp của Trường THCS Đại Kim là “đặt thiết kế riêng” bàn dài 1,5 mét cho 3 học sinh, thay vì 1,2 mét ngồi 2 học sinh như quy định. Cũng may, trường được xây mới, phòng học khá rộng nên có thể sắp xếp được 24 bàn học ở mỗi phòng.
Bà Phạm Thị Thanh Hà, Hiệu trưởng Trường THCS Đại Kim cho biết, sĩ số học sinh trung bình khoảng 50 em/lớp, trong đó lớp cao nhất 55 em. Từ khi thành lập năm 2020 trường chỉ có 1.500 học sinh đến nay sau 5 năm hoạt động, số học sinh tăng gần gấp đôi. Bà Hà chỉ ra nguyên nhân, trên địa bàn có nhiều chung cư cao tầng, dân số cơ học tăng nhanh. Thực tế, có 2 trường tiểu học gồm: Tiểu học Đại Kim, Tiểu học Đại từ đều thuộc tuyến tuyển sinh của trường THCS nên mỗi năm vào lớp 6 tăng 300 em. Số lượng học sinh tăng nhanh, gây áp lực với trường, lớp, sĩ số đã đành, nhà trường cũng phải “chạy theo” lo chuyện thiếu giáo viên. “Năm nay vừa được giao đủ đội ngũ, năm sau học sinh tăng lại thiếu, phải ký hợp đồng”, bà Hà nói.
Trước khi tuyển sinh đầu cấp năm học mới, Sở GD&ÐT Hà Nội yêu cầu các nhà trường thực hiện các giải pháp để tăng cường cơ sở vật chất trường, lớp, giảm số học sinh trái tuyến, giảm sĩ số học sinh/lớp và tăng số học sinh được học 2 buổi/ngày, tránh tình trạng có trường tuyển vượt chỉ tiêu, trong khi có trường không tuyển đủ học sinh gây lãng phí cơ sở vật chất, đội ngũ, tạo bức xúc cho người dân và dư luận xã hội.
Giáo viên áp lực
Bà Thanh Hà nói rằng, Bộ GD&ĐT quy định ở bậc THCS mỗi lớp 45 học sinh. Thực tế lớp học đông hơn, giáo viên sẽ vất vả, thầy cô không có nhiều thời gian quan tâm đến từng học sinh. Trước đây, nhà trường đã nhiều lần kiến nghị UBND phường xây trường THCS mới để tách học sinh, giảm số lượng, giãn sĩ số xuống mức thấp nhất. Được biết, phường cũng đã có kế hoạch giải phóng mặt bằng để xây dựng thêm trường học mới.
Bà K, từng là hiệu trưởng một trường tiểu học ở quận Hoàng Mai (cũ) cho biết, có thời điểm sĩ số học sinh tiểu học lên tới con số 57-58 em/lớp trong khi quy định của Bộ GD&ĐT đối với bậc tiểu học là 35 em. Điều này dẫn đến khó khăn, vất vả rất lớn cho cả học sinh, giáo viên lẫn người quản lý. Phía học sinh, bàn ghế kê chật kín các lối đi, thậm chí ghép 2 dãy bàn lại sát nhau, không có không gian chạy nhảy, dãy bàn đầu kê sát rạt bàn giáo viên ảnh hưởng đến thị lực. Chưa kể, trường học với gần 3.000 học sinh, số lượng nhà vệ sinh có hạn nên dù có huy động đội ngũ vệ sinh dọn dẹp thường xuyên cũng không xuể. Phía giáo viên, thầy cô rất vất vả khi phải dạy lớp quá đông học sinh, khó quan sát, quan tâm, nắm bắt sở trường từng em, từng nhóm năng lực theo yêu cầu.
Ông Đào Tân Lý, Trưởng phòng Giáo dục tiểu học (Sở GD&ĐT Hà Nội) cho biết, năm học này toàn thành phố giảm 1.000 học sinh tiểu học so với năm ngoái. Tuy nhiên vẫn xảy ra tình trạng thiếu trường, lớp cục bộ ở một số nơi như: Phường Thanh Liệt, Phường Vĩnh Hưng, Phường Định Công… “Giải pháp của Hà Nội trong thời gian tới là tiếp tục rà soát, xây trường học mới nhằm giảm áp lực, giãn sĩ số học sinh”, ông Lý nói.