Nan giải tạo sinh kế cho người dân tộc thiểu số ở miền núi Thanh Hóa

Thống kê cho thấy, Thanh Hóa là tỉnh có diện tích rộng với 11.115 km², trong đó khu vực đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi có diện tích tự nhiên trên 8.000 km2, chiếm trên 71% diện tích tự nhiên toàn tỉnh, với đường biên giới dài 213,6 km tiếp giáp tỉnh Hủa Phăn, nước CHDCND Lào.

Người dân miền núi Thanh Hóa thiếu sinh kế bền vững

Dân số toàn tỉnh hiện hơn 4 triệu người, trong đó có hơn 1,1 triệu người tại khu vực 11 huyện miền núi, biên giới trước đây với 7 dân tộc anh em là Kinh, Mường, Thái, Thổ, Mông, Dao, Khơ Mú sinh sống. Sau sắp xếp đơn vị hành chính, tỉnh Thanh Hóa có 82 xã miền núi và 5 xã có thôn miền núi với trên 700 nghìn người dân tộc thiểu số, chiếm hơn 18% dân số toàn tỉnh và trên 70% dân số khu vực đồng bào DTTS và miền núi.

Đây là khu vực đất đai rộng lớn, có nhiều tiềm năng, lợi thế về kinh tế nông nghiệp, lâm nghiệp và cũng là địa bàn có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về chính trị, quốc phòng, an ninh.

Hạ tầng giao thông thường bị tàn phá mỗi mùa mưa lũ

Đầu nhiệm kỳ, tỉ lệ hộ nghèo vùng đồng bào DTTS và miền núi chiếm tỉ lệ khá cao với 20%, đến nay giảm còn 8,6%. Năm 2021, số xã khu vực III (xã đặc biệt khó khăn) là 21 xã, nay giảm 4 xã, còn 17 xã (đối với số thôn, bản đặc biệt khó khăn thì đơn vị đang tiến hành rà soát sau khi sắp xếp đơn vị hành chính).

Nhiệm kỳ qua, Thanh Hóa được Trung ương phân bổ vốn hơn 2.700 tỷ đồng (vốn đầu tư là hơn 1.234 tỷ đồng, vốn sự nghiệp hơn 1.470 tỷ đồng) để triển khai 10 Dự án thành phần của Chương trình. Đến nay, tỉnh Thanh Hóa đã giao chi tiết đến 10 Dự án với hơn 2.690 tỷ đồng, đạt 99,45% kế hoạch vốn Trung ương giao.

Khu vực miền núi thường bị tác động bởi thiên tai

Qua hơn 4 năm thực hiện Chương trình đã góp phần thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, thu nhập của vùng dân tộc thiểu số và miền núi so với bình quân chung của cả tỉnh, cả nước.

Trong nhiệm kỳ vừa qua, mặc dù tỉnh còn nhiều khó khăn nhưng xác định xóa nhà tạm, nhà dột nát là chủ trương đúng đắn, hợp lòng dân, là nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng, mang lại mái ấm an toàn cho 14.780 hộ nghèo, gia đình chính sách, người có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh, trong số đó có tới 12.023 hộ dân sinh sống ở vùng DTTS và miền núi.

Nông nghiệp manh muốn, đầu ra chưa ổn định

Sau 5 năm thực có hiệu quả các chính sách dân tộc, vùng DTTS và miền núi đã đạt được những thành tựu quan trọng, khá toàn diện trên tất cả các lĩnh vực. Cơ sở hạ tầng, giao thông, điện, trường học, thủy lợi, chợ nông thôn, trạm y tế... được tăng cường đầu tư; đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào DTTS và miền núi được cải thiện rõ rệt, thu nhập bình quân năm 2024 đạt 47,151 triệu đồng/người/năm, ước năm 2025 đạt 52,347 triệu đồng/người/năm.

Tuy nhiên những khó khăn mà người dân vùng DTTS còn phải đối mặt khá lớn, nhất là nguồn sinh kế thường trông chờ vào nông nghiệp manh mún, nguồn lợi dưới tán rừng, chăn nuôi nhỏ lẻ. Chưa kể, khu vực này dễ bị tác động bởi thiên tai, người dân bị tái nghèo sau một trận lũ, sạt lở đất. Sản phẩm của người dân làm ra chưa có đầu mối tiêu thụ ổn định.

Người dân dễ tái nghèo sau mỗi mùa mưa bão

Trao đổi với PV, bà Vũ Thị Hương, Giám đốc sở Dân tộc và Tôn giáo Thanh Hóa cho biết: Để tiếp tục thực hiện hiệu quả các chính sách dân tộc, góp phần nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp thiết thực, sát sườn với người dân.

Trong đó, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn thể xã hội về vị trí, nhiệm vụ của công tác dân tộc trong tình hình mới; xác định công tác dân tộc của Đảng là nhiệm vụ thường xuyên và quan trọng của các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở.

Tiếp tục thực hiện hiệu quả Chương trình MTQG theo Quyết định 1719 của Thủ tướng Chính phủ; làm tốt công tác quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc và miền núi. Rà soát các quy hoạch, kế hoạch đã được phê duyệt trên địa bàn tỉnh nhằm điều chỉnh, bổ sung kịp thời phù hợp với thực tế của tỉnh và các chủ trương, chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước.

Huy động các nguồn lực cho đầu tư phát triển; ưu tiên đầu tư cho công tác giảm nghèo, xây dựng cơ sở hạ tầng phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết những khó khăn, bức xúc của đồng bào dân tộc. Thực hiện nghiêm việc công khai hóa các chính sách, chương trình, dự án đầu tư để đồng bào biết và tham gia quản lý, giám sát.

Tập trung phát triển nguồn nhân lực đối với đồng bào DTTS, phát huy nội lực, sự phấn đấu vươn lên của người dân; nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục đào tạo, dạy nghề và giới thiệu việc làm cho đồng bào, đặc biệt là thanh niên DTTS. Tăng cường công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân; tổ chức tốt các hoạt động văn hóa văn nghệ, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc.

Củng cố kiện toàn, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở; thực hiện tốt công tác qui hoạch đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán bộ người DTTS, nhất là với những dân tộc còn ít và chưa có người tham gia trong bộ máy hệ thống chính trị các cấp. Quan tâm xây dựng lực lượng cốt cán và chính sách phát huy vai trò của người uy tín trong đồng bào DTTS.

Tăng cường công tác kiểm tra giám sát đánh giá kết quả thực hiện các chủ trương, chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước của các cấp, các ngành; trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền các cấp, các ngành trong việc thực hiện chủ trương, chính sách dân tộc.

Thanh Phương