Nâng cao chất lượng dân số

Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới nêu rõ: Tiếp tục chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Trong đó, đặt mục tiêu đến năm 2030 “Tỷ lệ nam, nữ thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn đạt 90%”.

Tầm quan trọng của chăm sóc sức khỏe sinh sản

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Lương Minh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh chia sẻ, tuổi vị thành niên được hiểu là giai đoạn từ 10-15 tuổi đối với nữ và 12-17 tuổi đối với nam. Đây là giai đoạn các em phát triển rất nhanh về thể chất và tâm sinh lý. Tuy nhiên, kiến thức, kỹ năng cơ bản để bảo vệ SKSS ở lứa tuổi này còn hạn chế, cha mẹ cũng thường có tâm lý e dè, né tránh khi giáo dục về SKSS cho con. Cùng với đó là mặt trái của mạng xã hội đã và đang xâm nhập, ảnh hưởng rất nhiều đến suy nghĩ và hành vi của lứa tuổi vị thành niên khiến nhiều em bị dụ dỗ, lừa gạt, mua chuộc, xâm hại và dễ bắt chước những thói hư, tật xấu. Nếu không được định hướng và trang bị kiến thức chính thống, kịp thời, các em sẽ rất dễ có những hành vi lệch lạc, sai trái, thậm chí để lại hậu quả khó lường.

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Lương Minh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh chia sẻ kỹ năng tư vấn chăm sóc sức khỏe tiền hôn nhân, sàng lọc trước sinh và sơ sinh cho cán bộ trung tâm y tế, dân số, các ban, ngành, đoàn thể huyện Bù Đăng

Theo ước tính của ngành y tế, mỗi năm Việt Nam có khoảng 22.000-30.000 trẻ sinh ra bị dị tật bẩm sinh. Trong số các dị tật, các bệnh phổ biến như down, hội chứng edwards, dị tật ống thần kinh, suy giáp bẩm sinh, thiếu men G6PD, tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh, tan máu bẩm sinh thể nặng… Tuy nhiên, trên thực tế tại các địa phương trong tỉnh, nhiều bạn trẻ vẫn còn tâm lý e ngại trong khám sức khỏe tiền hôn nhân, do sợ nếu phát hiện bệnh sẽ ảnh hưởng đến hạnh phúc lứa đôi.

Ðẩy mạnh truyền thông

Bác sĩ Bạch Sỹ Long, Chi cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh nhấn mạnh: “Để thực hiện mục tiêu đến năm 2030 “Tỷ lệ nam, nữ thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn đạt 90%”, ngành dân số tỉnh Bình Phước đã và đang tập trung vào 2 mục tiêu, đó là truyền thông tư vấn chăm sóc SKSS cho vị thành niên và tổ chức khám sức khỏe tiền hôn nhân cho nam, nữ chuẩn bị kết hôn”.

Ban Chủ nhiệm Câu lạc bộ tiền hôn nhân phường Thác Mơ (TX. Phước Long) phối hợp với cán bộ tư pháp đưa chương trình tư vấn khám sức khỏe tiền hôn nhân đến các đối tượng nam, nữ tới đăng ký kết hôn.

Năm 2024, Chi cục Dân số tỉnh đã tổ chức thành công các lớp tập huấn cung cấp kiến thức, nâng cao năng lực và kỹ năng tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân cho 150 cán bộ trung tâm y tế, cán bộ dân số, các ban, ngành, đoàn thể đại diện các xã, thị trấn ở 4 huyện Bù Đăng, Bù Đốp, Bù Gia Mập và Lộc Ninh. Đây là các địa phương nằm trong chương trình Dự án 7 - Chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số, phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh Bình Phước.

Không chỉ tập trung ở các các địa phương trong Dự án 7, ngành dân số còn hướng hoạt động chăm sóc SKSS cho giới trẻ tại các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh. Điển hình như thị xã Phước Long có 7/7 xã, phường thành lập và duy trì hiệu quả câu lạc bộ tiền hôn nhân với hơn 140 thành viên tham gia sinh hoạt. Định kỳ mỗi quý 1 lần, các câu lạc bộ tiền hôn nhân tổ chức sinh hoạt với nội dung và hình thức đa dạng, dễ hiểu, dễ nhớ và tác động trực tiếp tới đối tượng vị thành niên trước khi bước vào ngưỡng cửa hôn nhân - gia đình. “Thông qua hoạt động của câu lạc bộ, nhiều đoàn viên đã trở thành tuyên truyền viên trong lĩnh vực chăm sóc SKSS và kỹ năng sống cho thanh, thiếu niên trên địa bàn” - anh Phạm Ngọc Kim, Bí thư Đoàn phường Thác Mơ, thị xã Phước Long chia sẻ.

Thành phố Đồng Xoài hiện có hơn 4.000 đoàn viên thanh niên và khoảng 14.000 học sinh là đội viên. Hướng tới sự phát triển lành mạnh về thể chất và tinh thần cho trẻ vị thành niên, năm 2024, các đơn vị chức năng đã và đang phối hợp tổ chức hiệu quả chương trình truyền thông với chủ đề chăm sóc SKSS vị thành niên tại các trường THPT và THCS trên toàn địa bàn. “Qua chương trình tư vấn trực tiếp của bác sĩ giúp em hiểu rõ bản thân, chủ động chăm sóc sức khỏe đúng cách. Đồng thời biết cách tôn trọng và giữ gìn trong tình yêu, tình bạn khác giới, phòng ngừa các tệ nạn và những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra” - em Nguyễn Tấn Phát, lớp 12A4, Trường THPT Nguyễn Du (TP. Đồng Xoài) bày tỏ.

Cùng với hiệu ứng từ các buổi truyền thông trực tiếp, Chi cục Dân số tỉnh chú trọng tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng như: loa phát thanh, mạng xã hội, website, treo pa-nô, truyền thông kết hợp các hoạt động văn hóa, văn nghệ, cung cấp tài liệu, tờ rơi, tờ gấp cho ban chủ nhiệm câu lạc bộ, cộng tác viên tư vấn và cho nam, nữ thanh niên… Từ những giải pháp thiết thực đã tạo sự thu hút, hấp dẫn trẻ vị thành niên, thanh niên sôi nổi tham gia các buổi truyền thông, tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn. Kết quả năm 2024, có khoảng 2.745/5.490 nam, nữ được tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn (tăng 8% so với năm 2023), đảm bảo chỉ tiêu đạt 50% kế hoạch giao.

Chăm sóc sức khỏe sinh sản tiền hôn nhân - “chìa khóa” hạnh phúc của gia đình trẻ với những đứa con khỏe mạnh

Các chuyên gia y tế khẳng định, giáo dục SKSS cho vị thành niên được ví là những viên gạch đầu tiên xây dựng tương lai hạnh phúc cho các gia đình trẻ sau này và việc khám sức khỏe tiền hôn nhân để sinh ra những đứa con khỏe mạnh, góp phần nâng cao chất lượng dân số. Chuỗi hoạt động rất cần sự chung tay của các cấp, ngành, đoàn thể, đặc biệt là vai trò của gia đình, qua đó góp phần nâng cao chất lượng dân số trong giai đoạn mới như Nghị quyết số 21-NQ/TW đã đề ra.

Thu Hiền