Nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn Hà Nội

Hội nghị nâng cao hiệu quả tuyên truyền về công tác dân số, trẻ em và phòng chống tệ nạn xã hội trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Từ năm 2020 trở lại đây, ước tính toàn thành phố Hà Nội, số trẻ sinh ra mỗi năm giảm từ 3.000 – 5.000 trẻ/năm, ở một số quận nội thành có những quận 3 năm liên tục đều giảm sinh. Tỷ số giới tính khi sinh đã được kiểm soát, giảm dần hàng năm, nhưng vẫn còn cao so với quy luật tự nhiên do nhiều nơi một bộ phận nhân dân vẫn chịu nhiều ảnh hưởng nặng nề bởi các định kiến giới.

Nhiều cặp vợ chồng lười sinh con một phần do áp lực về cuộc sống, kinh tế, chi phí sinh hoạt, nuôi dạy con càng tăng, phụ nữ hiện đại tham gia vào các hoạt động xã hội, bận rộn công việc, muốn dành nhiều thời gian cho bản thân hơn nên không muốn sinh nhiều, nhiều bạn trẻ có xu hướng kết hôn, sinh con muộn vì muốn có thời gian hưởng thụ cuộc sống, tỉ lệ vô sinh ngày càng tăng. Nguy cơ mức sinh thấp làm lực lượng lao động thiếu hụt, tăng tốc độ già hóa dân số, gia tăng quỹ phúc lợi xã hội cho người già, dịch vụ chăm sóc người cao tuổi...

Hà Nội là một trong những tỉnh, thành phố sớm triển khai các hoạt động nâng cao chất lượng dân số Thủ đô. Từ năm 2021, Thành ủy Hà Nội đã triển khai Chương trình 08/TTr-TU về “Phát triển hệ thống an sinh xã hội, nâng cao phúc lợi xã hội, chất lượng cuộc sống của nhân dân Thủ đô giai đoạn 2021-2025”, trong đó triển khai mục tiêu duy trì vững chắc mức sinh thay thế. Ngày 31/1/2025, UBND thành phố đã ban hành Kế hoạch số 30/KH-UBND về thực hiện chương trình điều chỉnh mức sinh đến năm 2030 trên địa bàn thành phố. Mục tiêu chung là duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên toàn thành phố; mục tiêu cụ thể đến năm 2030: tổng tỷ suất sinh toàn thành phố đạt mức 2,1 con/phụ nữ; phấn đấu 100% các quận, huyện, thị xã đạt mức sinh thay thế.

Sinh hoạt câu lạc bộ "Thanh niên không nên kết hôn muộn và sinh con muộn".

Sở Y tế ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chương trình Điều chỉnh mức sinh giai đoạn đến năm 2030 trên địa bàn thành phố Hà Nội; các quận/huyện/thị xã xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện: tổ chức các hoạt động truyền thông cung cấp thông tin về hệ lụy của vấn đề mức sinh thấp; truyền thông nâng cao nhận thức, vận động các cặp vợ chồng không sinh con muộn, sinh đủ 2 con trước tuổi 35; tuyên truyền, vận động nam nữ thanh niên không kết hôn muộn, kết hôn trước tuổi 30. Các hoạt động truyền thông vận động về giới và mất cân bằng giới tính khi sinh cũng được đẩy mạnh tại cộng đồng, trên hệ thống đài phát thanh xã/phường/thị trấn, nhấn mạnh về hệ lụy, tập trung đối tượng thanh niên, nam nữ chuẩn bị kết hôn, các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ.

Chi cục Dân số, Trẻ em và Phòng, chống tệ nạn xã hội thành phố Hà Nội đã tham mưu Sở Y tế triển khai các hoạt động chuyên môn công tác dân số đến 30 quận/huyện/thị xã, triển khai Kế hoạch thực hiện Đề án Mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị bệnh tật, trước sinh và sơ sinh; tổ chức triển khai các hoạt động chuyên môn kỹ thuật về sàng lọc trước sinh và sơ sinh tại các cơ sở y tế, bệnh viện trong và ngoài công lập trên địa bàn thành phố, các Trung tâm y tế, Trung tâm sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh, bệnh viện Phụ sản Hà Nội; thông báo kết quả cho gia đình trẻ được sàng lọc sơ sinh; tư vấn, quản lý, theo dõi các ca nguy cơ cao tại cộng đồng, do đó đã hạn chế số trẻ sinh ra bị dị tật bẩm sinh và mắc các bệnh chuyển hóa bẩm sinh.

Cùng với đó, xây dựng kế hoạch các lớp tập huấn nâng cao năng lực trong thực hiện sàng lọc trước sinh và sơ sinh; tổ chức các cuộc tuyên truyền, vận động, nói chuyện chuyên đề về Luật hôn nhân và gia đình, tầm soát, chẩn đoán sàng lọc trước sinh và sơ sinh; tuyên truyền kiến thức chăm sóc sức khỏe sinh sản. Nhiều mô hình nâng cao chất lượng dân số triển khai hiệu quả, nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của người dân. Tầm vóc, thể lực thanh niên Thủ đô có bước cải thiện, tỷ lệ thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước kết hôn tăng lên hàng năm.

Câu lạc bộ "Thanh niên không nên kết hôn muộn và sinh con muộn" phường Nguyễn Trung Trực, quận Ba Đình thu hút nhiều bạn trẻ tham gia

Công tác dân số có nhiều chuyển biến tích cực do nhận được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp, đội ngũ lãnh đạo, cán bộ làm công tác dân số các cấp, cộng tác viên dân số nhiệt tình, tâm huyết chung tay. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, phù hợp với từng địa phương, bảo đảm đúng theo kế hoạch và giao chỉ tiêu cụ thể, duy trì giao ban công tác chuyên môn định kỳ hàng tháng nhằm đánh giá kết quả thực hiện công tác dân số và phát triển trong tháng, kịp thời nắm bắt các khó khăn, tồn tại và đề ra các giải pháp tháo gỡ.

Ông Vũ Duy Hưng, Chi cục trưởng Dân số, Trẻ em và Phòng, chống tệ nạn xã hội thành phố Hà Nội cho biết trong 6 tháng cuối năm, Chi cục tiếp tục thực hiện hiệu quả các hoạt động nâng cao chất lượng dân số theo đúng Kế hoạch, Đề án của UBND Thành phố đã phê duyệt. Cùng với đó, tổ chức tập huấn, nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao trách nhiệm và tăng cường sự phối hợp của các ngành, đoàn thể; đẩy mạnh tuyên truyền vận động, lồng ghép các nội dung truyền thông về dân số phù hợp đặc thù của từng ban, ngành, đoàn thể góp phần tạo đồng thuận trong thực hiện chính sách dân số, chuyển trọng tâm từ dân số - kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển…Chi cục cũng sẽ chủ động cập nhật và tham mưu ban hành chính sách, kế hoạch, đề án, mô hình…để triển khai kịp thời các quy định mới về công tác dân số liên quan đến mức sinh thay thế do Đảng, Chính phủ, Bộ Y tế chỉ đạo.

LÊ HẰNG