Nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên du lịch
HDV du lịch giao lưu nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ hướng dẫn. Ảnh: TRẦN QUỚI
Hướng dẫn viên (HDV) có vai trò đặc biệt trong hành trình du lịch và là nhân tố quan trọng cho sự phát triển du lịch nói chung. Vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ HDV du lịch cũng như tăng cường công tác quản lý đối với lực lượng này luôn được quan tâm.
Gần đây nhất, Tổng cục Du lịch đã tổ chức hội thảo tăng cường quản lý hướng dẫn du lịch, nhằm đánh giá toàn diện thực trạng và giải pháp quản lý HDV theo quy định của Luật Du lịch sửa đổi 2017. Luật này đã dành hẳn một chương với 8 điều để quy định về HDV, điều này có thể thấy tầm quan trọng của lực lượng HDV trong sự phát triển chung của ngành Du lịch.
Lực lượng quan trọng
Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn là định hướng chiến lược quan trọng, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển của các ngành, lĩnh vực khác. Trong 3 năm trở lại đây, ngành Du lịch cả nước đạt được nhiều kết quả nổi bật, năm 2018 đón được 15,5 triệu khách quốc tế, tăng gần gấp 2 lần so với năm 2015.
Du lịch Việt Nam đã được Tổ chức Du lịch thế giới xếp thứ 6 trong 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng khách quốc tế cao nhất thế giới. Khách du lịch nội địa duy trì ổn định, trung bình tăng 15%/năm trong giai đoạn 2011-2018. Năm 2018, ngành Du lịch đã phục vụ 80 triệu lượt khách nội địa. Cùng với sự tăng trưởng lượng khách, lực lượng HDV cũng có sự tăng trưởng vượt bậc. Đến tháng 8/2019, cả nước có trên 25.500 HDV.
Tại hội thảo tăng cường quản lý hướng dẫn du lịch, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Ngô Hoài Chung khẳng định: Bên cạnh những kết quả đạt được, ngành Du lịch cũng bộc lộ nhiều tồn tại, bất cập, trong đó nổi lên là công tác hướng dẫn du lịch và đội ngũ HDV. Cụ thể, cơ cấu về lực lượng HDV mất cân đối giữa các địa phương, trình độ ngoại ngữ, kỹ năng của HDV chưa đáp ứng yêu cầu.
Việc sử dụng bằng cấp chứng chỉ giả để hành nghề, HDV chui, người nước ngoài hành nghề trái phép do thiếu HDV ở thời điểm cao điểm khách du lịch quốc tế… vẫn còn xảy ra. Công tác quản lý HDV còn bộc lộ bất cập từ công tác đào tạo, cấp thẻ, hành nghề, xếp loại, quản lý, kiểm tra xử lý, khen thưởng tôn vinh…
Vừa thiếu, vừa chưa đáp ứng yêu cầu
Sự tăng trưởng của khách du lịch, doanh nghiệp lữ hành, khách sạn đòi hỏi sự tăng trưởng kịp thời của lực lượng HDV. Tuy nhiên, theo đánh giá của cơ quan chuyên môn, hiện nay sự phát triển của đội ngũ HDV vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu. Từ đó, dẫn đến tình trạng thiếu hụt cục bộ HDV, hướng dẫn yếu về trình độ chuyên môn nghiệp vụ, ý thức đạo đức nghề nghiệp...
Tại Phú Yên, địa phương phát triển du lịch trong những năm gần đây cũng đang bộc lộ những hạn chế tương tự. Theo thống kê, cả tỉnh hiện có 155 cơ sở kinh doanh lưu trú du lịch, 10 doanh nghiệp kinh doanh lữ hành, trong đó có 3 doanh nghiệp có chức năng lữ hành quốc tế. Tổng số lao động trong lĩnh vực du lịch là 3.785 người.
Trong khi đó, số HDV du lịch được cấp thẻ và quản lý rất khiêm tốn, chỉ 84 HDV được cấp thẻ (9 thẻ hướng dẫn quốc tế, 75 thẻ hướng dẫn nội địa), số này không phải chỉ hoạt động trên địa bàn tỉnh mà ở nhiều địa phương khác trong nước. Theo ông Lê Hoàng Thanh Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Phú Yên, lực lượng HDV của tỉnh vừa thiếu, vừa chưa đạt yêu cầu.
“Đặc biệt, HDV yếu về ngoại ngữ, chưa đáp ứng được nhu cầu phục vụ khách du lịch quốc tế. Công tác quản lý còn nhiều lỗ hổng, nhiều HDV hành nghề vượt quá các quy định của pháp luật, bao trọn các dịch vụ đoàn khách”, ông Tùng nói.
Từng bước khắc phục những hạn chế, yếu kém, đưa hoạt động hướng dẫn vào quy củ thời gian vừa qua, Sở VH-TT-DL, Hiệp hội Du lịch Phú Yên đã nỗ lực trong việc đào tạo, chuẩn hóa đội ngũ HDV, một trong những yếu tố tiên quyết là có thẻ HDV. Mới đây nhất, Sở VH-TT-DL Phú Yên tổ chức lớp cập nhật kiến thức để các HDV đổi thẻ đã hết hạn. Hiệp hội Du lịch Phú Yên cũng đã tập hợp HDV các đơn vị lữ hành, HDV tự do ra mắt Chi hội HDV trực thuộc hiệp hội.
HDV là lực lượng quan trọng trong phát triển du lịch, việc nâng cao chất lượng và công tác quản lý đội ngũ HDV là một trong những vấn đề được quan tâm hiện nay, nhất là khi Phú Yên có tốc độ tăng trưởng nhanh về khách du lịch, mở rộng thị trường đón khách du lịch quốc tế.
Giám đốc Sở VH-TT-DL Phú Yên Phạm Văn Bảy khẳng định: “Cần nâng cao chất lượng đào tạo HDV; mỗi HDV không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, khả năng ngoại ngữ, về văn hóa ứng xử, kỹ năng mềm, đạo đức nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Cơ quan quản lý cũng cần tăng cường các giải pháp để nâng cao hiệu quả, chấn chỉnh việc cấp thẻ hành nghề, quản lý, kiểm tra xử lý sai phạm và khen thưởng tôn vinh HDV giỏi...”.
Điều 58 Luật Du lịch quy định để được hành nghề DHV du lịch quốc tế và HDV du lịch nội địa, người hành nghề phải có đồng thời 3 điều kiện sau: Có thẻ HDV du lịch; có hợp đồng lao động với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lữ hành, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ hướng dẫn du lịch hoặc là hội viên của tổ chức xã hội - nghề nghiệp về hướng dẫn du lịch đối với HDV du lịch quốc tế và HDV du lịch nội địa; có hợp đồng hướng dẫn với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lữ hành hoặc văn bản phân công hướng dẫn theo chương trình du lịch (đối với HDV du lịch tại điểm, phải có phân công của tổ chức, cá nhân quản lý khu du lịch, điểm du lịch).
