Nâng cao chất lượng và tính công bằng trong giáo dục

Kỳ vọng một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc

Hiện nay cả nước đang có 3 bộ SGK: bộ Cánh Diều của Nhà xuất bản Sư phạm (thuộc Trường Đại học Sư phạm Hà Nội), Nhà xuất bản Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh và Công ty CP Đầu tư Xuất bản - Thiết bị Giáo dục Việt Nam; 2 bộ Kết nối tri thức và Chân trời sáng tạo của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Việc đa dạng hóa SGK thực hiện theo Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội ban hành năm 2014.

Việc sử dụng nhiều bộ SGK khác nhau tạo nên sự đa dạng trong lựa chọn, song cũng kéo theo không ít bất cập. Ảnh: T.D

Thực tế nhiều năm qua, việc sử dụng nhiều bộ SGK khác nhau tạo nên sự đa dạng trong lựa chọn nhưng cũng kéo theo không ít bất cập. Mỗi trường, mỗi địa phương chọn một bộ sách riêng, dẫn tới thiếu đồng bộ.

Thêm vào đó, giáo viên phải nghiên cứu, làm quen với nhiều phiên bản sách; học sinh chuyển trường dễ bị lệch kiến thức; phụ huynh phải chi thêm tiền mua sách mới, sách cũ khó tái sử dụng…

Chính vì vậy, khi Nghị quyết số 71 của Bộ Chính trị yêu cầu bảo đảm cung cấp một bộ SGK thống nhất toàn quốc và miễn phí SGK từ năm 2030 đã lập tức nhận được sự quan tâm rất lớn của dư luận.

Chủ trương này được cho là mang đến sự thuận lợi, yên tâm cho phụ huynh, học sinh và tạo sự thống nhất về chương trình giáo dục đối với học sinh cả nước.

Ông Bùi Xuân Ngọc-Hiệu trưởng Trường Tiểu học Vĩnh Hiệp (xã Vĩnh Thịnh) cho rằng, chủ trương một bộ SGK thống nhất toàn quốc là hoàn toàn đúng đắn, nhất là khi chủ trương này được triển khai ngay từ năm học 2026-2027.

“Với địa bàn vùng khó, có đông học sinh dân tộc thiểu số như Vĩnh Thịnh thì việc cung cấp một bộ SGK thống nhất và miễn phí SGK từ năm 2030 là một tín hiệu vui. Chủ trương này sẽ góp phần động viên, hỗ trợ, khích lệ tinh thần học tập của học sinh ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn”- Hiệu trưởng Trường Tiểu học Vĩnh Hiệp kỳ vọng.

Từ năm học 2026-2027, cả nước sẽ triển khai dùng chung một bộ SGK trên phạm vi toàn quốc. Ảnh: T.D

Chung quan điểm, ông Nguyễn Xuân Ân-Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học và THCS Nguyễn Khuyến (xã Chư Krey) chia sẻ: "Chủ trương thống nhất một bộ SGK là rất cần thiết và nhà trường hoàn toàn đồng tình.

Tuy nhiên, ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số như Chư Krey, nếu thay đồng loạt sang một bộ sách mới từ năm học 2026-2027, sẽ phải có sự chủ động nguồn SGK đầu năm học. Vì vậy, chúng tôi rất mong có những nguồn hỗ trợ ban đầu để đảm bảo các em có đủ SGK ngay từ khi triển khai".

Tương tự, nhiều ý kiến cho rằng “một chương trình, nhiều bộ SGK” thời gian qua dù có nhiều điểm tích cực nhưng cũng bộc lộ bất cập, nhất là sự chênh lệch, thiếu thống nhất trong thực tiễn.

Chủ trương một bộ sách thống nhất toàn quốc chính là nhằm khắc phục tình trạng này; đồng thời, vẫn bảo đảm sự linh hoạt thông qua "phần mở" để các địa phương, nhà trường bổ sung nội dung giảng dạy phù hợp.

Là phụ huynh từng rất bối rối trong việc phải lựa chọn trong nhiều bộ SGK khác nhau cho con, chị Nguyễn Thị Minh Tuyết (phường Hội Phú) cho biết: “Tôi có con đang theo học lớp 1. Đầu năm học vừa rồi, tôi loay hoay tìm kiếm giữa nhiều bộ sách khác nhau. Cùng với đó, hàng loạt sách tham khảo, tài liệu nâng cao… khiến tôi khó chủ động trong việc kèm cặp, theo dõi việc học của con”.

Vì vậy, chị Tuyết cho rằng, việc thống nhất một bộ sách trên toàn quốc sẽ giúp mọi thứ rõ ràng, đồng bộ hơn. Nếu đến năm 2030, học sinh được cấp SGK miễn phí thì sẽ giảm bớt gánh nặng đáng kể cho gia đình, nhất là những nhà có đông con đang đi học. Điều chị mong muốn nhất là bộ sách phải được biên soạn thật khoa học, dễ hiểu, phù hợp với từng độ tuổi để học sinh dễ tiếp thu.

Một bộ SGK thống nhất toàn quốc sẽ giúp học sinh học tập trong một môi trường bình đẳng hơn. Ảnh: T.D

Đồng tâm trạng phấn khởi, chị Siu Phớt (làng Khối Zét, xã Bờ Ngoong) bày tỏ: “Chủ trương này sẽ giúp những gia đình dân tộc thiểu số có hoàn cảnh khó khăn như tôi tiết kiệm được khoản chi phí đáng kể. Không chỉ giảm gánh nặng kinh tế, tôi mong rằng SGK thống nhất sẽ tạo sự công bằng giữa học sinh thành thị và nông thôn, giúp các con được học tập trong một môi trường bình đẳng”.

Có con vừa xin chuyển sang học tập ở ngôi trường khác, anh Nguyễn Tuấn (phường Quy Nhơn Đông) cho rằng: "Một bộ SGK dùng chung là điều tôi và nhiều phụ huynh mong muốn. Khi con tôi xin chuyển sang học tập ở một ngôi trường khác thì gặp trở ngại, bởi 2 nhà trường không dùng chung một bộ sách. Việc dùng chung một bộ SGK sẽ tạo thuận lợi cho cả phụ huynh, học sinh và nhà trường”.

Nâng cao chất lượng và tính công bằng trong giáo dục

Theo Giám đốc Sở GD&ĐT Phạm Văn Nam, tại Nghị quyết số 71, Bộ Chính trị đã chỉ đạo ngành Giáo dục rà soát việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thông, bảo đảm cung cấp một bộ SGK thống nhất toàn quốc. Đây là yêu cầu then chốt để nâng cao chất lượng và tính công bằng trong giáo dục; phấn đấu tới năm 2030, SGK cung cấp miễn phí cho tất cả học sinh.

Một tiết học của thầy và trò Trường Tiểu học và THCS Phù Đổng ở xã biên giới Ia Púch. Ảnh: T.D

Tại hội nghị toàn quốc quán triệt các nghị quyết của Bộ Chính trị diễn ra vào ngày 16-9, Tổng Bí thư Tô Lâm một lần nữa khẳng định đầu tư cho giáo dục chính là đầu tư cho tương lai của dân tộc, bồi đắp "nguyên khí quốc gia. Một trong những chủ trương được đánh giá mang tính đột phá cho GD&ĐT đặt ra trong Nghị quyết số 71 là xây dựng một bộ SGK thống nhất toàn quốc.

Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết số 281/NQ-CP về Chương trình hành động để triển khai Nghị quyết số 71, trong đó, giao Bộ GD&ĐT rà soát, hoàn thiện chương trình giáo dục phổ thông, tăng thời lượng các môn khoa học, công nghệ, tin học, nghệ thuật; bảo đảm cung cấp một bộ SGK thống nhất toàn quốc sử dụng từ năm học 2026-2027; thực hiện lộ trình đến năm 2030 cung cấp miễn phí SGK cho tất cả học sinh.

“Việc triển khai một bộ SGK toàn quốc được kỳ vọng sẽ tạo sự công bằng, thống nhấttrong chất lượng giáo dục và đồng bộ trong tiếp cận tri thức. Đây là bước đi quan trọng, đáp ứng nguyện vọng chính đáng của đông đảo phụ huynh, học sinh và khẳng định trách nhiệm của Đảng, Nhà nước đối với việc chăm lo cho sự nghiệp giáo dục” - ông Nam khẳng định.

Tuy nhiên, ngoài bộ sách chung thì các bộ sách còn lại vẫn có thể dùng làm ngữ liệu để giáo viên và học sinh có thể tham khảo, phục vụ nhu cầu dạy và học của từng cá nhân.

Chủ trương một bộ SGK thống nhất toàn quốc từ năm học 2026-2027 và miễn phí SGK từ năm 2030 được kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao chất lượng và tính công bằng trong giáo dục. Ảnh: T.D

Một điểm nhấn quan trọng khác trong Nghị quyết là mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 sẽ cung cấp miễn phí SGK cho toàn bộ học sinh. Đây là tín hiệu đáng mừng đối với tỉnh còn nhiều khó khăn, đông học sinh dân tộc thiểu số như Gia Lai.

“Chủ trương một bộ SGK thống nhất toàn quốc từ năm học 2026-2027 và miễn phí SGK từ năm 2030 tiếp tục khẳng định tính đúng đắn và quyết tâm của Nghị quyết số 71-NQ/TW trong việc chăm lo toàn diện cho sự nghiệp giáo dục. Đây là bước đi tiếp nối và đồng bộ với chính sách miễn học phí đã được thực hiện ở bậc phổ thông, hướng tới mục tiêu không để trẻ em nào ở độ tuổi đến trường bị bỏ lại phía sau”-ông Nam nhận định

TRẦN DUNG