Nâng cao hiểu biết tài chính để không mắc bẫy lừa đảo

Thêm chiêu trò lừa đảo mới

Theo đó, bằng việc sử dụng số điện thoại “rác”, tài khoản mạng xã hội “ảo”, giả danh giáo viên, cán bộ nhà trường, các đối tượng đã liên hệ với phụ huynh học sinh qua điện thoại, tin nhắn hoặc mạng xã hội, thông báo về việc hoàn trả học phí mà gia đình đã đóng trước thời điểm có chủ trương miễn học phí của Bộ Chính trị.

Tiếp đó, các đối tượng yêu cầu phụ huynh cung cấp thông tin tài khoản ngân hàng, mã OTP (mã xác thực giao dịch) với lý do để hoàn tất thủ tục hoàn tiền. Thậm chí, các đối tượng còn dẫn dụ phụ huynh truy cập vào đường link giả mạo của trường học để tạo niềm tin, sau đó yêu cầu cung cấp các thông tin cá nhân mà thực chất là hoạt động thu thập dữ liệu để phục vụ cho việc lừa đảo của các đối tượng.

“Khi phụ huynh mất cảnh giác và làm theo, các đối tượng sẽ nhanh chóng truy cập tài khoản ngân hàng của họ và chiếm đoạt tiền trong tài khoản”, Công an tỉnh Quảng Ninh cho biết.

Không chỉ xảy ra tại Quảng Ninh, nhiều tỉnh thành trên cả nước cũng đã có tình trạng lừa đảo với nội dung và phương thức nêu trên. Những đối tượng này đều hướng tới phụ huynh học sinh ở khu vực nông thôn, không có nhiều kiến thức về tài chính để nhận biết thủ đoạn lừa đảo. Đây chỉ là một trong rất nhiều “bẫy” mà tội phạm mạng sử dụng để chiếm đoạt tài sản của người dân trên không gian mạng.

Theo các chuyên gia, người dùng cuối luôn là đích đến của tin tặc và chính mỗi người dân là chốt chặn cuối cùng, quan trọng để bảo vệ “ví tiền” của chính mình. Đó cũng là lý do vì sao giáo dục tài chính cho mỗi người dân là một trong những nhiệm vụ quan trọng được nêu tại Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (Quyết định số 149/QĐ-TTg ngày 22/1/2020 của Thủ tướng Chính phủ). Một trong năm mục tiêu lớn được đặt ra tại Chiến lược là thúc đẩy tài chính toàn diện đi đôi với sự an toàn, hiệu quả và bền vững của hệ thống tài chính, bảo vệ người tiêu dùng.

Tầm quan trọng của giáo dục tài chính

Việt Nam được đánh giá là quốc gia có dân số đông với tỷ lệ truy cập internet và sử dụng điện thoại di động cao, số lượng người trưởng thành có tài khoản ngân hàng ngày càng gia tăng, thanh toán không dùng tiền mặt đang bùng nổ với tốc độ chóng mặt. Chính vì vậy, việc đẩy mạnh phát triển tài chính toàn diện, nhất là các hoạt động phổ cập kiến thức tài chính để người dân và doanh nghiệp có thể tiếp cận tài chính dễ dàng, thuận lợi và an toàn có ý nghĩa vô cùng quan trọng.

Nhiệm vụ của truyền thông giáo dục tài chính là để “không ai bị bỏ lại phía sau trong việc tiếp cận các dịch vụ tài chính”, nâng cao nhận thức của công chúng về các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng, hạn chế rủi ro cho người tiêu dùng sử dụng các sản phẩm, dịch vụ tài chính…

Hơn nữa, một trong những mục tiêu quan trọng của giáo dục tài chính là đẩy lùi tín dụng đen, giảm thiểu tình trạng vay nợ không chính thức, giúp người dân tiếp cận nguồn vốn hợp pháp, minh bạch và có lãi suất hợp lý, từ đó góp phần xây dựng một hệ thống tài chính lành mạnh và bền vững cho toàn xã hội.

Thời gian qua, NHNN đã và đang hợp tác với Đài Truyền hình Việt Nam sản xuất các chương trình như gameshow “Tiền khéo, tiền khôn”, “Đồng tiền thông thái” trong chuyên mục Chào buổi sáng và chương trình “Tay hòm chìa khóa”. Các chương trình sử dụng đồ họa trực quan để minh họa thông tin và quy trình thực hiện các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng, cũng như thanh toán không dùng tiền mặt.

Đặc biệt, NHNN đẩy mạnh truyền thông trên các nền tảng mạng xã hội, kết hợp cùng các đơn vị liên quan xây dựng Fanpage Giáo dục tài chính. Thông qua các tiểu phẩm, video clip, hình ảnh và sơ đồ giúp việc truyền đạt các kiến thức về tài chính ngân hàng trở nên đơn giản, dễ hiểu và dễ nhớ. Nội dung bao gồm giới thiệu các sản phẩm, dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt, cảnh báo về các chiêu trò lừa đảo của tội phạm công nghệ, hướng dẫn người dân cách sử dụng dịch vụ ngân hàng và các kỹ năng về an ninh, an toàn, bảo mật trong thanh toán nói riêng và dịch vụ ngân hàng trên nền tảng số nói chung.

Trong cuộc họp gần đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đánh giá cao các chương trình truyền thông giáo dục tài chính mà NHNN triển khai trong thời gian qua. Các chương trình đem lại hiệu ứng và tác động tích cực đến người dân, giúp người dân hiểu hơn về các kiến thức tài chính, phòng tránh lừa đảo trên không gian mạng. Trong thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh cần làm tốt công tác truyền thông hơn nữa về tài chính toàn diện với những thông điệp dễ nhớ, dễ hiểu, dễ lan tỏa… Đó là một trong những biện pháp quan trọng để đảm bảo mọi người dân ở mọi nơi được tiếp cận bình đẳng, được thụ hưởng thành quả và được bảo vệ an toàn khi tiếp cận các dịch vụ tài chính.

Quỳnh Trang