Nâng cao vai trò quản lý nhà nước về báo chí trong xu hướng phát triển của truyền thông hiện đại

Tăng cường định hướng thông tin, xử lý vi phạm

Việc phát triển theo xu hướng đa phương tiện, đa nền tảng giúp cơ quan báo chí có nhiều “món ăn” nóng hổi, sinh động và hấp dẫn, đáp ứng nhu cầu thông tin ngày càng cao của công chúng. Tuy nhiên, bên cạnh những thế mạnh và ưu điểm vượt trội, báo chí hiện đại đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt của truyền thông xã hội và giữa các cơ quan báo chí. Trong “cuộc đua” ấy, rất nhiều tờ báo không còn giữ được những nguyên tắc căn cốt “đúng - trúng - hay”, mà sa vào “mê trận” giật tít, câu view. Cùng với đó, những tác động tiêu cực của cơ chế thị trường, áp lực về nguồn thu, lợi ích thương mại khiến một số tờ báo xa rời tôn chỉ, mục đích, không giữ được chức năng, vai trò, sứ mệnh chính trị của báo chí cách mạng...

Trước thực tế đó, Sở Thông tin và Truyền thông (nay là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tập trung nhiều giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước (QLNN) về báo chí - truyền thông. Năm 2022, Sở tham mưu UBND tỉnh ban hành Chỉ thị số 13/CT-UBND ngày 7/9/2022 về tăng cường công tác chỉ đạo, quản lý hoạt động báo chí; công tác phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí trên địa bàn tỉnh; hướng dẫn thực hiện Quyết định số 1418/QĐ-BTTTT của Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành tiêu chí nhận diện “báo hóa” tạp chí, “báo hóa” trang thông tin điện tử tổng hợp, “báo hóa” mạng xã hội và biểu hiện “tư nhân hóa” báo chí; lập danh sách người phát ngôn các cơ quan, đơn vị, địa phương; thường xuyên thanh tra, kiểm tra, cập nhật danh sách các văn phòng đại diện, phóng viên thường trú, đăng tải công khai trên Cổng thông tin điện tử tỉnh; ban hành văn bản hướng dẫn các địa phương trong việc tiếp xúc, làm việc với phóng viên đúng quy định nhằm thực hiện tốt việc cung cấp thông tin, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh kịp thời các hành vi vi phạm trong hoạt động báo chí trên trên địa bàn tỉnh.

Tại các kỳ giao ban báo chí hằng tháng do Sở phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy, Hội Nhà báo tỉnh đồng chủ trì đã đánh giá hoạt động báo chí trên địa bàn, chỉ ra những tồn tại, hạn chế và định hướng công tác tuyên truyền các nhiệm vụ trọng tâm trong tháng tiếp theo, góp phần thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chính trị của địa phương. Hội nghị giao ban báo chí là diễn đàn để lãnh đạo tỉnh và các ngành, địa phương tiếp nhận ý kiến phản ánh từ đội ngũ những người làm báo về các vấn đề nảy sinh ở cơ sở. Qua đó, nhiều vấn đề báo chí phản ánh được định hướng, chỉ đạo giải quyết kịp thời; một số địa phương, đơn vị chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng xử lý thông tin báo đăng theo quy định. Nhiều thông tin chưa chính xác, thiếu khách quan; việc tác nghiệp không đảm bảo quy định… được nhắc nhở, chấn chỉnh.

Giao ban công tác báo chí tháng 4/2025. Ảnh: Nông Hậu

Năm 2024, Sở phối hợp với Công an tỉnh tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật về quản lý cung cấp thông tin trên không gian mạng cho gần 40 đại biểu là đại diện các trang, kênh, nhóm, tài khoản mạng xã hội trên địa bàn tỉnh có số lượng người xem, theo dõi cao, có sự lan tỏa lớn trong hoạt động trên môi trường mạng. Tổ chức chương trình thực tế cho phóng viên các cơ quan thông tấn, báo chí Trung ương tuyên truyền về công tác bảo đảm quyền con người, đặc biệt là quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người dân trên địa bàn tỉnh. Chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan thông tin, báo chí trên địa bàn tỉnh thực hiện tốt công tác tuyên truyền về kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh trên địa bàn tỉnh. Tuyên truyền các sự kiện nổi bật: Hội nghị quốc tế lần thứ 8 mạng lưới Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO khu vực châu Á - Thái Bình Dương năm 2024 tại Cao Bằng; Lễ vận hành chính thức Khu cảnh quan thác Bản Giốc - Đức Thiên; Dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) - Trà Lĩnh (Cao Bằng); các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá, du lịch, chuyển đổi số. Tiếp tục đẩy mạnh nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thông tin, tuyên truyền, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp có thể tiếp cận các thông tin chính thống qua mạng xã hội.

Sở thường xuyên chỉ đạo đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra để xử lý các vấn đề về thông tin trên báo chí và mạng xã hội. Năm 2024, thực hiện việc rà, quét thông tin xấu, độc trên không gian mạng, Công an tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phát hiện 21 trường hợp đăng tải, chia sẻ thông tin có dấu hiệu vi phạm quy định pháp luật về thông tin trên mạng, đăng tải thông tin chưa được kiểm chứng, xúc phạm và thu thập thông tin cá nhân gây bức xúc trong dư luận xã hội (chủ yếu trên mạng xã hội facebook). Sở chỉ đạo Thanh tra sở ra quyết định xử lý vi phạm hành chính, xử phạt 21 trường hợp 110 triệu đồng và yêu cầu các tổ chức, cá nhân vi phạm gỡ bỏ thông tin vi phạm trên không gian mạng.

Phối hợp đưa công tác quản lý nhà nước về báo chí đi vào quy củ

Mặc dù công tác QLNN đã được siết chặt và đạt nhiều kết quả tích cực, song hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh thời gian qua vẫn đang bộc lộ một số vấn đề cần tiếp tục được chấn chỉnh. Đó là một số cơ quan báo chí Trung ương cấp giấy giới thiệu cho phóng viên đến tác nghiệp trên địa bàn không đúng quy định, không đảm bảo tôn chỉ, mục đích, vẫn còn tình trạng một số phóng viên, cộng tác viên lợi dụng danh nghĩa báo chí để thực hiện các mục đích cá nhân, sách nhiễu cơ sở, doanh nghiệp…

Để công tác QLNN về báo chí trong thời gian tới tiếp tục được siết chặt và đi vào quy củ; tạo môi trường thuận lợi để báo chí phát huy vai trò phản biện xã hội và đấu tranh phòng, chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí…, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp tục phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy, Hội Nhà báo tỉnh đổi mới phương thức, nâng cao hiệu quả công tác định hướng thông tin, tổ chức tốt các hội nghị giao ban báo chí; tăng cường công tác theo dõi việc chấp hành các quy định đạo đức người làm báo, việc thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích được quy định trong giấy phép hoạt động báo chí. Phối hợp với các cơ quan chức năng xử lý nghiêm các hành vi vi phạm như: thông tin sai sự thật; lợi dụng danh nghĩa báo chí để nhũng nhiễu, vòi vĩnh cơ sở, doanh nghiệp; sử dụng các loại giấy tác nghiệp không đúng quy định, hướng dẫn…

Cụ thể hóa các nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị trong quản lý hoạt động của các văn phòng đại diện, phóng viên thường trú, phóng viên, cộng tác viên của các cơ quan báo chí Trung ương và tỉnh bạn hoạt động trên địa bàn; hướng dẫn các địa phương, đơn vị thực hiện tốt quy chế phát ngôn, xây dựng quy định về việc tiếp xúc, làm việc, cung cấp thông tin cho báo chí và phản hồi, xử lý kịp thời các thông tin báo chí phản ánh.

Chủ động nắm bắt các vấn đề liên quan đến hoạt động thông tin, báo chí; trao đổi, cung cấp thông tin thường xuyên với các cơ quan liên quan để kịp thời định hướng, chỉ đạo thông tin, tuyên truyền, nhất là những vấn đề, sự kiện quan trọng, nhạy cảm, có chiều hướng diễn biến phức tạp. Tăng cường kết nối, tương tác với các đơn vị quản lý, chủ quản cơ quan báo chí trong việc bồi dưỡng, tập huấn nâng cao nhận thức chính trị, trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ những người làm báo; trang bị tốt cho nhà báo những kiến thức, kỹ năng, cách thức xử lý thông tin, tác nghiệp báo chí hiện đại; nâng cao trình độ, năng lực cho đội ngũ làm công tác tham mưu, quản lý báo chí.

Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động báo chí, xuất bản… Tiếp tục đẩy mạnh hiệu quả, hiệu lực QLNN về báo chí và thông tin điện tử. Tham mưu UBND tỉnh phối hợp với các cơ quan báo chí Trung ương triển khai thực hiện các nội dung tuyên truyền, quảng bá hình ảnh của Cao Bằng trên báo chí Trung ương theo Đề án truyền thông hình ảnh tỉnh Cao Bằng giai đoạn 2025 - 2030 (khi được phê duyệt). Tiếp tục đôn đốc các cơ quan báo chí triển khai thực hiện tốt Kế hoạch số 2017/KH-UBND ngày 27/7/2023 về thực hiện chiến lược chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh.

Tuấn Nhã