Nâng hạng thị trường chứng khoán: Mấu chốt là hệ thống KRX
Hệ thống KRX là cơ sở hạ tầng cần thiết để triển khai mô hình Đối tác bù trừ trung tâm (Central Clearing Counterparty - CCP), từ đó, cải thiện tiêu chí Chu kỳ thanh toán-DvP.
Hiện tại, Việt Nam được 2 tổ chức quốc tế MSCI và FTSE Russell phân loại là thị trường cận biên và được đưa vào chỉ số thị trường cận biên. Đến nay, thị trường chứng khoán Việt Nam chiếm tỉ trọng lớn nhất trong rổ chỉ số thị trường cận biên (khoảng 30% tổng tài sản quản lý).
Trong kỳ đánh giá tháng 9 năm 2024, thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt 7/9 tiêu chí cần thiết để được nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi theo đánh giá của FTSE Russell.
Mức độ đáp ứng của thị trường Việt Nam trên các tiêu chí đánh giá của FTSE lên thị trường mới nổi
Trong kỳ đánh giá tháng 9 năm 2024, với các tiêu chí của MSCI, Việt Nam đã cải thiện 1 tiêu chí so với năm 2023 nhưng vẫn còn 8 tiêu chí nữa để nâng hạng bao gồm: giới hạn sở hữu nước ngoài, room ngoại, quyền bình đẳng của nhà đầu tư nước ngoài, mức độ tự do trên thị trường ngoại hối; đăng ký nhà đầu tư và thiết lập tài khoản, quy định thị trường, luồng thông tin và cuối cùng là thanh toán bù trừ.
Công ty chứng khoán An Bình (ABS) nhận định thị trường Việt Nam có thể được FTSE nâng hạng sớm nhất trong kỳ đánh giá tháng 9/2025. "Điểm mấu chốt là hệ thống giao dịch KRX phải đi vào hoạt động, làm tiền để để triển khai mô hình đối tác bù trừ trung tâm CCP, là điều kiện cần thiết để thị trường được nâng hạng", ABS cho biết.
Hệ thống đã được chuẩn bị một số năm, được kỳ vọng sẽ rút ngắn thời gian thanh toán, cung cấp nhiều tiện ích mới và giúp phát triển nhiều sản phẩm và nghiệp vụ mới. Hệ thống KRX là cơ sở hạ tầng cần thiết để triển khai mô hình Đối tác bù trừ trung tâm (Central Clearing Counterparty - CCP) từ đó, cải thiện tiêu chí Chu kỳ thanh toán-DvP. Tuy nhiên cho đến nay, hệ thống giao dịch KRX vẫn liên tục bị trì hoãn do chưa hoàn thiện.
Hệ thống này đã nhiều lần lỗi hẹn. Lần gần nhất là cuối tháng 4/2024, Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE) có thông báo gửi các công ty chứng khoán về việc hệ thống KRX chuẩn bị hoạt động từ đầu tháng 5/2024 và yêu cầu các công ty chứng khoán kiểm tra giao dịch trên hệ thống của mình với hệ thống mới KRX. Tuy nhiên ngay sau đó, UBCKNN đã thông báo gửi các Sở giao dịch và Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán (VSDC) về việc không chấp thuận việc áp dụng KRX vào ngày 2/5/2024 theo tờ trình của HoSE, với lý do việc áp dụng này chưa tuân thủ quy định pháp luật.
Việc sớm đưa hệ thống công nghệ thông tin mới vào hoạt động cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành chứng khoán trong năm 2025 được lãnh đạo Bộ Tài chính, Ủy ban chứng khoán Việt Nam chỉ đạo.
Trong phân tích của mình, ABS ước tính thị trường chứng khoán Việt Nam có thể thu hút ngay thêm được khoảng 1,4 tỷ USD đối với các quỹ đầu tư thụ động như ETF (vốn đang đầu tư vào các thị trường mới nổi), việc Việt Nam được nâng hạng sẽ tự động phân bổ một phần vốn vào thị trường này. Đối với các quỹ đầu tư chủ động, việc cải thiện hoạt động của thị trường sẽ giúp thị trường chứng khoán Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn.
