Nâng mức kê khai tài sản, thu nhập để phù hợp với thực tiễn, tập trung kiểm soát tài sản có giá trị lớn

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp

Nâng mức kê khai tài sản, thu nhập để phù hợp với thực tiễn

Thuyết trình về nội dung cơ bản của dự thảo Luật, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng sửa đổi một số quy định về đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng; ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý; cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập; nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập; tài sản, thu nhập phải kê khai; hoạt động xác minh tài sản, thu nhập; phát hiện tham nhũng qua hoạt động thanh tra, kiểm toán; thẩm quyền của cơ quan thanh tra trong thanh tra vụ việc có dấu hiệu tham nhũng; tiếp nhận và giải quyết phản ánh, tố cáo về hành vi tham nhũng và một số nội dung khác để khắc phục những hạn chế, bất cập trong quá trình tổ chức thi hành.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp

Về giá trị tài sản, mức thu nhập để theo dõi biến động, xác minh tài sản, thu nhập, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung điểm a khoản 2 Điều 31, Điều 40 điểm b khoản 1 Điều 41 quy định tăng giá trị tài sản tài sản, mức thu nhập khi có biến động tăng trong năm từ “300.000.000” lên “1.000.000.000” cho phù hợp với điều kiện thực tế hiện nay và tạo được sự ổn định trong thời gian dài, đồng thời bảo đảm tính thống nhất với mức tăng giá trị tài sản phải kê khai lên khoảng 3 lần (từ 50.000.000 đồng lên 150.000.000 đồng).

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng với các lý do như được nêu tại Tờ trình của Chính phủ. Hồ sơ dự án Luật đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Dự thảo Luật tập trung sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến cơ quan kiểm soát, việc kê khai và xác minh tài sản, thu nhập; đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng; ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số; thẩm quyền thanh tra các vụ việc có dấu hiệu tham nhũng…

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận thấy, ngoài những vấn đề dự kiến được sửa đổi, bổ sung, vẫn còn một số nội dung khác cần tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi để thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, khắc phục những hạn chế, bất cập trong công tác phòng, chống tham nhũng.

Trong đó, có nội dung có thể thể chế hóa ngay trong dự thảo Luật như “đưa việc kê khai, kiểm soát kê khai tài sản, thu nhập vào tiêu chí đánh giá cán bộ, đảng viên và mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, đơn vị và người đứng đầu” tại Kết luận số 105-KL/TW. Đối với một số vấn đề khác, có thể nghiên cứu quy định mang tính nguyên tắc và giao Chính phủ quy định chi tiết.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật

Về điều chỉnh nâng mức kê khai tài sản, thu nhập, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản tán thành việc điều chỉnh mức tăng này để phù hợp với thực tiễn tình hình kinh tế - xã hội, tập trung vào kiểm soát việc kê khai tài sản có giá trị lớn, giảm thủ tục hành chính không cần thiết.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị không quy định cứng các mức tiền trong Luật mà giao Chính phủ quy định cụ thể để linh hoạt điều chỉnh theo từng giai đoạn.

Tăng cường phát hiện, xử lý các vụ việc, tập trung thu hồi tài sản

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao quá trình xây dựng hồ sơ dự án Luật, cơ quan soạn thảo đã kịp thời quán triệt các chủ trương, chính sách, các nhiệm vụ, giải pháp để công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng của Đảng, Nhà nước; qua đó làm rõ cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn phục vụ việc sửa đổi.

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Thanh tra Chính phủ làm rõ, quá trình xây dựng dự án Luật có tham khảo kinh nghiệm của các nước hay không?

Qua tiếp xúc cử tri, Chủ tịch Quốc hội cho biết, nhiều vụ việc được xử lý nghiêm, không có vùng cấm đã tạo được lòng tin trong nội bộ cũng như đối với nhân dân và các nhà đầu tư nước ngoài.

Nhấn mạnh đến vai trò quan trọng của thể chế, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, việc sửa đổi, bổ sung Luật lần này phải tạo được tác động mạnh mẽ đến công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Cùng với đó, phải có sự đột phá để tăng cường kê khai, xác minh đối với tài sản, thu nhập; minh bạch trong đấu thầu, quản lý ngân sách nhà nước, không để thất thoát, nhất là đối với các dự án đầu tư xây dựng.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu xem xét có thể bổ sung quy định bắt buộc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain để giám sát việc đấu thầu, tránh “sân sau” hay không? Cùng với đó, việc quy định trách nhiệm của người đứng đầu cũng hết sức quan trọng, mở rộng trách nhiệm từ khi phát hiện sang chủ động ngăn chặn để tăng cường sức nặng của Luật.

Bên cạnh đó, phải tăng cường phát hiện và xử lý các vụ việc, tập trung thu hồi tài sản; bảo đảm tính độc lập của các cơ quan, ứng dụng công nghệ, dữ liệu lớn trong công tác phòng, chống tham nhũng.

Quan tâm đến quy định đối với cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập tại khoản 4 Điều 1, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga nêu rõ, dự thảo Luật bổ sung khoản 1 Điều 30 Luật hiện hành về thẩm quyền kiểm soát tài sản, thu nhập của Ủy ban Kiểm tra các cấp; sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 30 Luật hiện hành về thẩm quyền kiểm soát tài sản, thu nhập của Ủy ban Công tác đại biểu đối với người có nghĩa vụ kê khai thuộc thẩm quyền quản lý.

Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga phát biểu

Trong khi đó, Luật hiện hành quy định cơ quan công tác đại biểu kiểm soát tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai khác thuộc thẩm quyền quản lý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Vì vậy, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát đề nghị làm rõ hơn về người có nghĩa vụ kê khai khác thuộc thẩm quyền quản lý của Ủy ban Công tác đại biểu để quy định cho phù hợp.

Mặt khác, hiện nay Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội đều có vụ chuyên môn trực thuộc, do đó, việc kiểm soát tài sản, thu nhập của các đối tượng này cũng cần được nghiên cứu để luật hóa ngay trong quá trình sửa đổi Luật lần này.

Về phòng, chống tham nhũng khu vực ngoài nhà nước, dự thảo Luật bỏ từ “khuyến khích” tại khoản 2 Điều 78 Luật hiện hành và bắt buộc khu vực ngoài nhà nước có trách nhiệm ban hành quy tắc đạo đức nghề nghiệp, đạo đức kinh doanh. Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát đề nghị cân nhắc, đánh giá kỹ lưỡng trước khi điều chỉnh nội dung này, vì đây là vấn đề quan trọng, tác động lớn đến cộng đồng doanh nghiệp. Việc điều chỉnh cũng ảnh hưởng đến kết cấu, tính thống nhất của Luật ở một số nội dung về phòng, chống tham nhũng đối với khu vực ngoài nhà nước.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với mục tiêu, quan điểm sửa đổi, bổ sung Luật lần này nhằm thể chế hóa chủ trương, chính sách mới của Đảng về phòng, chống tham nhũng và sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy, xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp, khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật hiện hành. Qua đó, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao hồ sơ dự án Luật được chuẩn bị đầy đủ, đúng quy định, bảo đảm đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét thông qua theo quy trình rút gọn tại Kỳ họp thứ Mười; đánh giá cao Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã thể hiện bao quát các nội dung; các ý kiến, quan điểm kỹ lưỡng, cụ thể.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong thuyết trình về nội dung cơ bản của dự thảo Luật

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ, cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan thẩm tra tiếp tục phối hợp để tiếp thu đầy đủ ý kiến, hoàn thiện dự án Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Mười tới. Trong đó, lưu ý đến các nội dung về hoàn thiện hồ sơ, Tờ trình dự án Luật, bổ sung các kinh nghiệm quốc tế...

Minh Trang; Ảnh: Phạm Thắng