Nâng ngưỡng đóng thuế giá trị gia tăng để hộ kinh doanh 'nhanh lớn'

Cân nhắc ngưỡng đóng thuế 200 – 300 triệu đồng/năm

Tại Phiên họp chuyên đề pháp luật mới đây, về việc chỉnh lý dự thảo Luật Thuế GTGT (sửa đổi), Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội đã đề nghị nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế GTGT từ 100 triệu đồng hiện nay lên 200 - 300 triệu đồng/năm. Điều đó có nghĩa những hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm đang được đề xuất sẽ không phải đóng thuế GTGT.

Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng, việc sửa đổi, điều chỉnh quy định về ngưỡng doanh thu hàng năm thuộc diện không chịu thuế GTGT là cần thiết và cần được quy định cụ thể trong luật. Việc này nhằm xác lập căn cứ pháp lý rõ ràng, minh bạch và bảo đảm phù hợp, tuân thủ quy định của Hiếp pháp là “các khoản thu, chi ngân sách Nhà nước phải được dự toán và do luật định”.

Việc nâng ngưỡng đóng thuế GTGT là tin vui đối với hàng triệu hộ kinh doanh.

Nếu đề xuất nâng ngưỡng đóng thuế GTGT của hộ kinh doanh được thông qua, sẽ là một tin vui đối với hàng triệu hộ kinh doanh trên toàn quốc. Bởi, thực tế, Luật thuế hiện hành đang quy định cụ thể mức doanh thu không chịu thuế GTGT là 100 triệu đồng/năm đã quá lạc hậu. Đó là chưa kể, theo Luật hiện hành, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không được trừ chi phí bỏ ra mà tính thuế khoán theo tổng doanh thu nhận được. Theo đó, mỗi tháng hộ, cá nhân kinh doanh đạt doanh thu trên 12,5 triệu đồng, tương đương khoảng 400.000 đồng/ngày là đã phải đóng thuế.

Chỉ ra những bất cập của Luật thuế GTGT hiện hành, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia tài chính cho rằng, ngưỡng đóng thuế của hộ kinh doanh hiện nay đang quá thấp so với thực tế. Bởi, năm 2014, GDP bình quân đầu người ở mức khoảng 40 triệu đồng/người. Trong khi năm 2023, con số này ở mức 101,9 triệu đồng/người, gấp khoảng 2,5 lần.

Vì vậy, việc nâng ngưỡng chịu thuế cho hộ kinh doanh là rất cần thiết. Đây là cơ sở để động viên, khuyến khích hộ kinh doanh và các DN siêu nhỏ “nhanh lớn”, nhanh chóng ra nhập thị trường, thành lập DN. Khi nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế thì số đông DN và các hộ kinh doanh cá thể không phải chịu thuế GTGT sẽ nhiều hơn, đây là cơ hội để khu vực kinh tế này được lớn lên. Khi thành lập công ty, DN, thì mô hình chịu thuế và mô hình kinh doanh sẽ được nâng tầm lên, đồng nghĩa họ sẽ đóng góp nhiều hơn vào ngân sách Nhà nước.

Hiện cả nước có khoảng 2,1 triệu hộ kinh doanh có mã số thuế, số doanh thu hộ kinh doanh chỉ chiếm chưa đầy 2% tổng số thu ngân sách. Dự án Luật GTGT sửa đổi dự kiến sẽ được Quốc hội bàn luận và thông qua tại Kỳ họp thứ 8 vào tháng 10 tới.

Theo số liệu tính toán của Bộ Tài chính, nếu xây dựng mức doanh thu không chịu thuế là 200 triệu đồng/năm thì sẽ có khoảng trên 620.000 hộ kinh doanh sẽ không phải nộp thuế. Còn nếu tính theo mức 300 triệu đồng thì sẽ có hơn 734.000 hộ kinh doanh được thụ hưởng.

Linh động ngưỡng thu thuế

Trong lần trình Quốc hội cho ý kiến lần này, thay vì quy định ngưỡng doanh thu là một con số cụ thể và được ấn định trong luật, Bộ Tài chính đề xuất giao Chính phủ quy định mức doanh thu hàng năm được miễn thuế của hộ, cá nhân kinh doanh.

Thứ trưởng Tài chính Lê Tấn Cận cho biết, cơ quan soạn thảo đề xuất giao Chính phủ quy định cụ thể mức doanh thu chịu thuế của hộ kinh doanh để linh hoạt. Chẳng hạn, trường hợp nâng ngưỡng doanh thu lên 200 triệu hoặc 300 triệu đồng một năm thì sẽ loại được bao nhiêu hộ kinh doanh không chịu thuế, ảnh hưởng thế nào tới thu ngân sách.

Làm rõ đề xuất này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, tại Điều 25, Điều 5 dự thảo quy định giao cho Chính phủ quy định hàng hóa dịch vụ hộ gia đình, cá nhân không chịu thuế GTGT. Luật Thuế GTGT cần sửa đổi để đảm bảo phù hợp với xu thế của thế giới và thuế thật sự là một công cụ để bảo vệ nền kinh tế và phải thích ứng với quá trình điều hành và quản lý nền kinh tế, đặc biệt là kinh tế vĩ mô. “Tôi cho rằng, việc phân cấp cho Chính phủ là một việc hết sức quan trọng và đảm bảo sự linh hoạt và hiệu quả trong quá trình điều hành” - Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh.

Cũng theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, với vai trò là cơ quan tham mưu cho Chính phủ, Bộ Tài chính phải đánh giá một cách toàn diện, từ chỉ số CPI đến các loại hàng hóa, đến vấn đề tăng lương, sự mất giá của đồng tiền, hay tác động của tỷ giá, khi đó mới đưa ra được con số cụ thể. Bởi, hiện nay luật quy định dưới 100 triệu đồng/năm là không thu thuế, song tiền ngày một trượt giá, cân đối với vấn đề tăng chỉ số CPI cũng như tăng lương, Chính phủ có thể quy định ngưỡng chịu thuế năm sau 150 triệu, năm sau nữa 200 triệu.

Chuyên gia thuế Nguyễn Văn Được - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín nêu ý kiến, mức doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế giá trị gia tăng của hộ, cá nhân kinh doanh không quy định giá trị cố định mà được xác định tương ứng mức giảm trừ gia cảnh bản thân và một người phụ thuộc để phù hợp với quy định giảm trừ gia cảnh theo Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Ủng hộ về việc linh động ngưỡng thu thuế với các hộ kinh doanh, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội) lưu ý việc điều chỉnh mức doanh thu hàng hóa, dịch vụ của cá nhân, hộ kinh doanh phải phù hợp với mức biến động của giá cả và tình hình sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, nên giao quyền này cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội trên cơ sở nguyên tắc dựa vào sự thay đổi của chỉ số giá và chỉ số về thu nhập quốc dân bình quân.

Về vấn đề này, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải yêu cầu Bộ Tài chính (cơ quan soạn thảo) tiếp tục rà soát, thống nhất với cơ quan thẩm tra để hoàn thiện dự thảo luật, trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp dự kiến vào tháng 10.

Phương Nga