Nâng tầm nông sản bằng tư duy và công nghệ xanh

Nông nghiệp xanh - hướng đi cho tương lai

Đến thăm mô hình trồng rau hữu cơ kết hợp nuôi cá của gia đình anh Đinh Quang Tiệp ở xã Cẩm Khê, chúng tôi khá bất ngờ. Bởi, với diện tích gần 1.000m2 trồng rau các loại như: Xà lách, cải bó xôi, cải bẹ xanh, cải bẹ dún, cải ngọt, cải thìa... nhưng chỉ cần một nhân công chủ yếu đo các chỉ số về chất lượng rau, bắt sâu cho rau. Rau từ khi trồng cho đến lúc thu hoạch được ghi chép, theo dõi các yếu tố nhiệt độ, độ dinh dưỡng để đảm bảo đạt năng suất, chất lượng. Đồng thời, anh cũng kết hợp thêm nuôi cá theo hình thức tuần hoàn. Đây là mô hình trồng rau hữu cơ kết hợp nuôi cá mô phỏng hệ sinh thái tự nhiên, sử dụng chất thải từ cá để làm chất dinh dưỡng cho rau mà không sử dụng đất, không sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật.

Nông dân xã Phùng Nguyên sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, giúp phục hồi đất đai, nâng cao hiệu quả kinh tế .

Anh Tiệp chia sẻ: "Nhận thấy nhu cầu sử dụng thực phẩm sạch ngày càng tăng cao, tôi đã tham quan một số mô hình phát triển nông nghiệp công nghệ cao ở miền Nam và vận động người thân cùng góp vốn để triển khai mô hình trồng rau thủy canh kết hợp nuôi cá. Mỗi lứa rau, từ lúc gieo hạt đến lúc thu hoạch khoảng 40 ngày và quan trọng là tiết kiệm được nước, sức lao động, chi phí đầu tư do không phải thực hiện một số khâu như làm đất, làm cỏ, vun xới, tưới nước".

Trang trại trồng chuối của gia đình anh Lê Huy Hoàng ở xã Đan Thượng nhờ thực hiện đúng tiêu chuẩn về điều kiện canh tác nên 65 ha chuối đã được cấp mã số vùng trồng. Sau khi được cấp mã số vùng trồng, gia đình anh còn được ngành Nông nghiệp tập huấn, cập nhật kiến thức về quy trình kỹ thuật, chăm sóc, bón phân, ghi nhật ký canh tác, các yêu cầu đặt ra của thị trường... Việc này đã giúp cơ sở nâng cao nhận thức, tuân thủ nghiêm ngặt kỹ thuật, đảm bảo chất lượng sản phẩm để xuất khẩu.

Toàn tỉnh hiện có trên 304 nghìn ha đất trồng cây hàng năm, diện tích trồng cây công nghiệp và cây ăn quả lâu năm đạt 52,6 nghìn ha. Tổng đàn lợn đạt hơn 1,8 triệu con, đàn gia cầm đạt gần 37 triệu con, đàn trâu bò đạt 449 nghìn con. Diện tích mặt nước nuôi thủy sản khoảng 20 nghìn ha. Phú Thọ đang phát triển nông nghiệp xanh bằng cách áp dụng các tiêu chuẩn an toàn, bền vững như VietGAP, GlobalGAP và hữu cơ cây trồng chủ lực. Một số doanh nghiệp, cá nhân, hợp tác xã chủ động ứng dụng khoa học công nghệ như tưới nhỏ giọt, tưới tự động trong trồng trọt, hệ thống cảm biến nhiệt độ, không khí trong chăn nuôi... Từ đó, tạo ra các sản phẩm nông nghiệp an toàn, đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng cao của người tiêu dùng cũng như hạn chế đến mức tối đa việc tác động xấu đến môi trường. Việc sản xuất xanh, sạch, hữu cơ, thân thiện với môi trường đã góp phần nâng tầm cho nông sản Phú Thọ, hướng tới mục tiêu cung cấp các mặt hàng nông sản chất lượng cao cho người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh, hướng tới mục tiêu xa hơn là xuất khẩu khi đáp ứng hoàn toàn các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe của thị trường quốc tế.

Cần liên kết “4 nhà” để nâng tầm nông sản

Nâng tầm nông sản bằng tư duy công nghệ xanh là việc kết hợp công nghệ tiên tiến với nguyên tắc phát triển bền vững, tập trung giảm thiểu tác động môi trường trong toàn bộ chuỗi giá trị nông nghiệp. Điều này bao gồm việc áp dụng các mô hình nông nghiệp tuần hoàn, sử dụng công nghệ cao để tạo ra sản phẩm chất lượng, truy xuất nguồn gốc rõ ràng và xây dựng thương hiệu bền vững. Bên cạnh đó, việc chế biến, nhất là chế biến sâu để tăng giá trị cho nông sản cần được quan tâm, tạo điều kiện để thu hút doanh nghiệp đầu tư nhiều hơn nữa.

Đầu tháng 9 vừa qua, tại Hội nghị khoa học công nghệ bảo quản, chế biến nông lâm thủy sản và cơ giới hóa nông nghiệp toàn quốc năm 2025 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, đã có nhiều giải pháp đưa ra nhằm nâng tầm cho nông sản cả về năng suất, chất lượng lẫn giá trị sản phẩm, như: Đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng công nghệ đồng bộ từ khâu thu hoạch đến chế biến. Tập trung phát triển các loại máy móc, thiết bị có công suất phù hợp với điều kiện đồng ruộng và quy mô sản xuất tại Việt Nam. Áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến như HACCP hay ISO 22000. Đầu tư nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, xây dựng chuỗi giá trị khép kín nhằm tối ưu hóa hiệu quả và giảm thiểu thất thoát... Song song đó, việc nâng cao năng lực cho nông dân cũng hết sức quan trọng thông qua các chương trình đào tạo, hướng dẫn sử dụng máy móc hiện đại và áp dụng quy trình sản xuất an toàn, bền vững.

Người tiêu dùng hiện đại ngày càng quan tâm đến nguồn gốc sản phẩm, quy trình sản xuất và tác động môi trường. Đây chính là động lực khiến nông nghiệp phải chuyển sang các giải pháp xanh, giảm hóa chất, phát triển thực phẩm hữu cơ, thực phẩm chức năng, protein thực vật và sản phẩm từ công nghệ sinh học. Vì vậy, cần triển khai các giải pháp thúc đẩy mạnh mẽ nghiên cứu khoa học, đặc biệt là đầu tư vào các dự án liên quan đến công nghệ gen và công nghệ sinh học. Những thành tựu từ các lĩnh vực này sẽ giúp tạo ra các giống cây trồng mới có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt hơn, cho năng suất cao và giá trị dinh dưỡng vượt trội, đáp ứng nhu cầu ngày càng khắt khe của thị trường.

Để đạt được các yêu cầu đó, việc liên kết giữa “4 nhà”: Nhà nước - nhà khoa học - nhà nông - nhà doanh nghiệp trở thành yếu tố then chốt trong việc nâng tầm cho nông sản. Chỉ khi có các chính sách chiến lược từ Nhà nước, được sự hỗ trợ của khoa học công nghệ, tư duy về nhu cầu của thị trường kết hợp cùng sự chủ động, sáng tạo và đổi mới sản xuất của nhà nông thì nông sản Phú Thọ mới thật sự có bước nhảy vọt, xứng với tiềm năng và lợi thế đang có.

Phan Cường