Thanh toán không tiền mặt bứt phá, dữ liệu định danh tạo nền tảng mới

Thanh toán không tiền mặt tiếp tục bứt phá

Số liệu thống kê cho thấy, trong 9 tháng đầu năm 2025, hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) tăng trưởng mạnh mẽ trên hầu hết các kênh. So với cùng kỳ năm 2024, tổng số lượng giao dịch TTKDTM tăng 43,32%, giá trị giao dịch tăng 24,23% - mức tăng phản ánh rõ sự thay đổi trong hành vi tài chính của người dân và doanh nghiệp. Đáng chú ý, giao dịch qua Internet tăng 51,20% về số lượng và 37,17% về giá trị; qua điện thoại di động tăng 37,37% và 21,79% tương ứng. Đặc biệt, QR Code tiếp tục là điểm sáng, với số lượng giao dịch tăng 61,63% và giá trị tăng tới 150,67% minh chứng cho sức hấp dẫn của phương thức thanh toán nhanh, an toàn, dễ sử dụng.

Trong khi đó, giao dịch qua ATM giảm 16,77% về số lượng và 5,74% về giá trị, cho thấy nhu cầu rút tiền mặt tiếp tục đi xuống. Thói quen thanh toán số đã trở thành xu hướng chủ đạo, thay thế cho việc sử dụng tiền mặt trong đời sống hàng ngày. Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng và chuyển mạch tài chính, bù trừ điện tử hoạt động ổn định, an toàn. So với cùng kỳ, giao dịch qua hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng tăng 4,56% về số lượng và 46,87% về giá trị, qua hệ thống chuyển mạch tài chính tăng 19,14% về số lượng và 5,87% về giá trị, khẳng định năng lực hạ tầng thanh toán hiện đại, thông suốt của hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Chuyển đổi số ngành Ngân hàng đạt được nhiều kết quả tích cực trong 9 tháng đầu năm

Một điểm nhấn đáng chú ý trong bức tranh chuyển đổi số 9 tháng đầu năm là sự phát triển mạnh của Mobile Money, công cụ giúp phổ cập dịch vụ tài chính đến mọi miền đất nước. Tính đến cuối tháng 9/2025, hơn 10,89 triệu tài khoản Mobile Money đã được đăng ký và sử dụng, trong đó 7,5 triệu tài khoản thuộc khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo chiếm khoảng 70% tổng số tài khoản. Tổng số giao dịch đạt hơn 290,43 triệu lượt, với giá trị hơn 8.511 tỷ đồng. Đây là minh chứng rõ rệt cho hiệu quả của chính sách tài chính toàn diện mà NHNN kiên trì thúc đẩy trong thời gian qua.

Hiện nay, có 53 tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán được NHNN cấp phép, trong đó 49 tổ chức cung ứng ví điện tử đang hoạt động tích cực, góp phần mở rộng lựa chọn thanh toán cho người dân, doanh nghiệp và thúc đẩy tiêu dùng trong nền kinh tế số.

Không chỉ dừng lại ở thanh toán điện tử, công cuộc chuyển đổi số của các tổ chức tín dụng (TCTD) đang đi vào chiều sâu. NHNN khuyến khích các TCTD ứng dụng công nghệ hiện đại và kết nối với các lĩnh vực khác để hình thành hệ sinh thái số mở, cung ứng dịch vụ liền mạch, lấy khách hàng làm trung tâm.

Nhiều ngân hàng đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (Machine Learning), dữ liệu lớn (Big Data) trong phân tích hành vi, dự báo nhu cầu và chấm điểm tín dụng, giúp tối ưu hóa quy trình, cá nhân hóa sản phẩm, nâng cao hiệu quả phục vụ.

Đến nay, hầu hết các dịch vụ ngân hàng cơ bản đã được thực hiện trên kênh số, nhiều ngân hàng ghi nhận 95% giao dịch được thực hiện trực tuyến. Các ứng dụng ngân hàng ngày càng trở thành “trợ lý tài chính cá nhân” của khách hàng, tích hợp nhiều tiện ích.

Hệ sinh thái số, thanh toán số đã được thiết lập kết nối giữa dịch vụ ngân hàng với nhiều dịch vụ khác trong nền kinh tế để cung ứng trải nghiệm liền mạch cho khách hàng. Các dịch vụ trên Cổng dịch vụ công Quốc gia, dịch vụ dân sinh như thanh toán điện, nước, viễn thông, y tế, giáo dục, hàng hóa trên các sàn thương mại điện tử, dịch vụ gọi xe, đặt nhà hàng, tour du lịch trên các nền tảng số... đều đã được đưa lên hoặc kết nối với ứng dụng di động của các ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán. Điều này cho phép người dân, doanh nghiệp giao dịch mua bán, thanh toán an toàn, thuận tiện, tiết kiệm thời gian, chi phí ngay trên ứng dụng, nền tảng số quen thuộc hàng ngày.

Dữ liệu định danh - nền tảng cho tương lai số

Triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử tiếp tục là dấu ấn nổi bật trong tiến trình số hóa của ngành Ngân hàng. Các TCTD và tổ chức trung gian thanh toán đã phối hợp chặt chẽ với Cục C06 (Bộ Công an) triển khai xác thực khách hàng qua thẻ căn cước công dân (CCCD) gắn chip và ứng dụng VNeID trong mở tài khoản, giao dịch điện tử và cung ứng dịch vụ ngân hàng số.

Triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử tiếp tục là dấu ấn nổi bật trong tiến trình số hóa của ngành Ngân hàng

Đến ngày 10/10/2025, hơn 132,4 triệu hồ sơ khách hàng cá nhân (CIF) và 1,4 triệu hồ sơ tổ chức đã được đối chiếu, làm sạch dữ liệu sinh trắc học qua CCCD gắn chip hoặc VNeID.

Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia (CIC) đã phối hợp C06 hoàn thành 6 đợt làm sạch dữ liệu với 57 triệu hồ sơ khách hàng, giúp nâng cao độ tin cậy trong quản lý và đánh giá tín dụng.

Hiện có 57 TCTD và 39 tổ chức trung gian thanh toán triển khai đọc thẻ CCCD gắn chip qua điện thoại, 63 TCTD triển khai xác thực CCCD tại quầy; 32 TCTD và 15 tổ chức TGTT tích hợp VNeID (trong đó 19 đơn vị đã triển khai chính thức).

Đặc biệt, 28 ngân hàng và 4 tổ chức trung gian thanh toán đã liên kết tài khoản an sinh xã hội với tài khoản ngân hàng, phục vụ chi trả qua VNeID, góp phần mở rộng dịch vụ công số. Một số TCTD đang nghiên cứu tích hợp dịch vụ chấm điểm tín dụng của C06, hứa hẹn tạo bước đột phá trong quản trị rủi ro và cấp tín dụng an toàn.

Những kết quả đạt được trong 9 tháng đầu năm 2025 cho thấy ngành Ngân hàng đang giữ vai trò tiên phong trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia, không chỉ mang lại lợi ích cho khách hàng mà còn tạo nền tảng cho phát triển Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

Việc mở rộng kết nối dữ liệu định danh, phổ cập tài chính qua Mobile Money và ví điện tử, cùng hạ tầng thanh toán điện tử hiện đại đã giúp người dân ở mọi miền đất nước được tiếp cận dịch vụ tài chính an toàn, tiện lợi, chi phí thấp.

Trong giai đoạn tới, NHNN sẽ tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý cho chuyển đổi số, chuẩn hóa dữ liệu, đảm bảo an toàn - bảo mật - hiệu quả, đồng thời khuyến khích các TCTD đổi mới sáng tạo, phát triển ngân hàng thông minh. Đảm bảo người dân, doanh nghiệp là trung tâm thụ hưởng thành quả chuyển đổi số ngành Ngân hàng.

Quỳnh Trang