NATO đạt thỏa thuận tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP

Thỏa thuận không chỉ đáp ứng kỳ vọng từ phía Mỹ mà còn giải tỏa những quan ngại từ Tây Ban Nha – quốc gia từng chỉ trích mục tiêu 5% GDP là phi thực tế, gây ảnh hưởng đến kế hoạch tài chính và nỗ lực xây dựng hệ sinh thái quốc phòng chung của EU. Để thỏa hiệp, ngôn ngữ trong văn kiện được điều chỉnh từ “chúng tôi cam kết” sang “các đồng minh cam kết” chi 5% GDP cho quốc phòng. Thay đổi này giúp Tây Ban Nha linh hoạt trong việc phân bổ ngân sách, miễn là đáp ứng các mục tiêu năng lực cập nhật mà NATO đã phê chuẩn ngày 5/6.

Ảnh: NATO

Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez đánh giá kết quả đạt được là một "thành công", cho phép nước này duy trì cam kết với NATO mà không cần tăng chi tiêu lên 5%. Tây Ban Nha dự kiến chi 2,1% GDP cho quốc phòng, đảm bảo duy trì nhân sự, thiết bị và cơ sở hạ tầng theo yêu cầu của liên minh.

“Tôn trọng chủ quyền đó chính là mỗi đồng minh phải được phép phân bổ bất kỳ khoản chi tiêu quốc phòng nào mà họ cho là phù hợp. Đối với chính phủ Tây Ban Nha, mục tiêu 5% GDP cho quốc phòng là vô nghĩa. Bởi làm như vậy sẽ buộc chúng ta phải phá vỡ lời hứa, lãng phí hàng tỷ euro hoặc nghịch lý thay, điều đó sẽ không khiến chúng ta trở thành đồng minh an toàn hơn hay tốt hơn”, ông Sanchez nhấn mạnh.

Theo đề xuất, các nước thành viên sẽ có 10 năm để đạt mức chi 3,5% GDP cho "phòng thủ cứng" như vũ khí và quân đội, cùng 1,5% GDP cho các lĩnh vực liên quan như an ninh mạng và khả năng cơ động. Đây cũng được coi là thắng lợi đối với các nước như Anh và Italia, vốn lo ngại việc tăng chi tiêu quá nhanh có thể ảnh hưởng đến tài chính công. Để có hiệu lực, thỏa thuận cần được toàn bộ 32 quốc gia thành viên thông qua.

Hội nghị tại La Hague vào ngày 24 và 25/6 tới được đánh giá là cơ hội để NATO tái khẳng định cam kết an ninh tập thể trong bối cảnh những chia rẽ ngày càng tăng về cách thức ứng phó với các mối đe dọa an ninh ngày càng tăng. Bộ trưởng Quốc phòng Italia Guido Crosetto mới đây tuyên bố NATO “không còn lý do để tồn tại” và EU đang đánh mất vai trò trên trường quốc tế. Sáu năm sau tuyên bố gây tranh cãi của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron rằng NATO đang “chết não”, tương lai của liên minh lại một lần nữa được đưa ra tranh luận. Nhiều nước đồng minh vẫn coi NATO là lực lượng then chốt trong nỗ lực tái vũ trang và bảo vệ châu Âu trước các mối đe dọa. Theo Chính phủ Đức cho biết, nước này tin rằng, chi tiêu không phải là yếu tố quyết định, mà NATO còn cần đáp ứng các mục tiêu năng lực cụ thể để hỗ trợ các kế hoạch hành động chung.

Người phát ngôn Chính phủ Đức Stefan Kornelius nhấn mạnh: “Tôi tin rằng hội nghị thượng đỉnh và tình hình quốc tế không nhất thiết phải liên quan đến nhau tại thời điểm này. Chúng tôi không bình luận về các kế hoạch quân sự của các đối tác liên minh, đặc biệt là khi điều này phụ thuộc vào sự phát triển riêng của Mỹ. Chính phủ Đức kiên quyết cho rằng hội nghị thượng đỉnh NATO sẽ và phải tập trung vào chính sách an ninh châu Âu và tăng cường quốc phòng châu Âu”.

Các nguồn tin cho biết, Hội nghị thượng đỉnh tại La Hague sẽ diễn ra dưới hình thức giản lược, chỉ có một phiên họp chung và tuyên bố ngắn gọn, với ưu tiên hàng đầu là củng cố sự đoàn kết và đảm bảo cam kết của tất cả các đồng minh – bao gồm cả Mỹ – đối với Điều 5 về phòng thủ tập thể. Việc thông qua mục tiêu chi tiêu mới hay đơn giản chỉ là sự tham gia của Tổng thống Donald Trump cũng được xem là thông điệp tích cực về sự thống nhất trong liên minh.

Thu Hoài/VOV1 Tổng hợp